Адамбоева Нафиса Қодирбергановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалалик категориясининг аксиолингвистик таҳлили”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Fil3123.
Илмий раҳбар: Қодирова Муқаддас Тоғаевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Набиева Дилора Абдуҳамидовна, филология фанлари доктори; Маткаримова Дилора Исмоиловна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Урганч давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалалик категорийасининг аксиолингвистик хусусийатларини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
хушмуомалалик категорийасининг лингвистик тадқиқотлар тарихини даврлаштириш босқичлари (Грайс йоки классик йондашув, дискурсив (постмодерн) йондашув социологик йондашув) назарий жиҳатдан асосланиб, ушбу категорийани ўз бирликларида миллий маданийат ва маънавийатни сақлаш ҳамда намойон қилиш табиати далилланган;
хушмуомалалик категорийасининг лингвистик тадқиқи тарихини классик, постмодерн ва социологик йондашув асосида даврлаштириш зарурлиги назарий жиҳатдан асослаб берилган;
чоғиштирилайотган тилларда қадрийатлар ва баҳо ифодаланиши ижобий ҳамда салбий турларга ажратилиб, хушмуомалалик стратегийалари таҳлили жарайонида прагматик ўлчов шкалалари (харажат-фойда, ихтийорийлик, билвоситалик шкаласи, куч/ҳокимийат шкаласи ва ижтимоий масофа) белгиланган;
хушмуомалалик категорийасининг аксиолингвистик хусусийатлари чоғиштирилайотган тиллар бадиий матнларида қўлланилган хушмуомалалик максималарини таснифлаш (одоб максимаси / таcт махим); сахийлик максимаси /генероситй махим; маъқуллаш максимаси /аппробатион махим; камтарлик максимаси /модестй махим; розилик / келишув максимаси /агреемент махим; ҳамдардлик максимаси /сймпатҳй махим) орқали аниқланиб, улар воситасида миллий қадрийатларнинг лисоний ифодаланиши тил ва маданийатда муаййан коммуникатив қадрийатларга боғлиқлиги далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалалик категорийасининг аксиолингвистик таҳлили асосида олинган натижалар қуйидаги ишларда жорийланган:
хушмуомалаликнинг терминологик тушунчалари, тарихий шаклланиш омиллари, аксиологик йондашувлари ҳамда баҳолаш тамойиллари ҳақидаги  илмий хулосаларидан Ўзбекистон Республикаси Инновацион ривожланиш вазирлиги томонидан олинган Мирзо Улуғбек номìдаги Ўзбекистон Миллий универсìтетида 2021- 2022-йилларда бажарилган А-ОТ-2021-419-сонли «Давлат ва нодавлат мактабгача таълим ташкилотларида инглиз тили ўқитувчиларининг касбий компетенсийасини ошириш курси учун електрон платформасини йаратиш (Пре-счоолПДП) мавзусидаги инновацион тадқиқот лойиҳаси доирасида фơйдаланилган (Мирзо Улуғбек нơмидаги Ўзбекистơн Миллий университетининг 2023 йил 15 июндаги 04/11-3701-сон маълумơтномаси). Натижада инглиз тили ўқитувчиларининг нутқида лексик бирликларни ўринли қўллашда сезиларли натижаларга еришилган;
чоғиштирилайотган тиллардаги хушмуомалалик категорийасининг аксиолингвистик баҳолаш (ижобий ва салбий баҳолаш) максималар репрезентацийаси воситасида амалга оширилган илмий хулосалар Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетида 2018-2020-йилларда бажарилган ПЗ-201709134-сонли «Филологийа йўналиши бўйича инглиз тили ўрганишни баҳолаш сифатининг шакл ва тамойиллари» мавзусидаги амалий тадқиқот лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университетининг 2023 йил 8 июлдаги 04/11-4196-сон маълумотномаси). Натижада хушмуомалалик категорийасига турли маданий қадрийатларда ижобий ва салбий баҳо қийматидаги қарашлар тизимлаштирилган;
чоғиштирилайотган тилларнинг бадиий матнларида қўлланилган хушмуомалалик максималарини таснифлаш орқали, уларда миллий қадрийатларнинг лисоний ифодаланиши тил ва маданийатда мавжуд бўлган коммуникатив қадрийатларга боғлиқлигига ҳамда инглиз ва ўзбек тилларида ифодаланадиган хушмуомалалик категорийасинининг аксиолингвистик баҳолаш нуқтайи назардан ижобий ва салбий баҳоланиш вербализацийаси ҳақидаги илмий қарашлардан 2023-2024-йилларда Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанийаси «Ўзбекистон» телерадиоканалининг «Бедорлик», «Ижод завқи», «Таълим ва тараққийот», «Миллий ва маънавийат» ешиттиришлари ссенарийсини йозишда фойдаланилди (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанийаси Ўзбекистон телерадиоканали давлат муассасасининг 23.10.2023 №02-37-16-58 рақамли маълумотнома). Натижада ушбу ешиттиришларнинг ссенарийлари мазмунан бойитилган.