Sayt test rejimida ishlamoqda

Вахидова Фотима Саидовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармог'и): «Инглиз ва ўзбек тиллари зиёрат туризми терминосистемаси бирликларининг функсионал-дискурсив шартланиши», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чог'иштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Fil2539.
Илмий раҳбар: Қосимова Нафиса Фарҳодовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Хажиева Феруза Мелсовна, филология фанлари доктори, доцент; Каххорова Ирода Сиддиқовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори,  доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тиллари зиёрат туризми терминларининг турли дискурсларда вазифадорлигини шартлантирувчи омилларни аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
термин, терминология, терминосистема, махсус лексик бирлик каби тушунчаларнинг лексик-семантик, грамматик, дискурсив жиҳатлари билан бир қаторда терминларнинг тизимлилик, мотивацияланганлик, бир маънолилик, аниқлик, қисқалик каби хусусиятларини аниқлашда норматив, функсионал ҳамда тизимли ёндашув тамойилларининг самарадорлиги аниқланган;
туризм терминологиясининг ривожланиш босқичлари ва бирликлар шаклланишида тиллардаги ўзаро таъсирнинг устуворлиги, мазкур жараённинг нафақат экстралингвистик омилларга, балки алоҳида тилларда сўзлашувчилар ўртасидаги коммуникатив-дискурсив алоқаларга, нутқ фаолиятини воқелантирадиган прагматик таъсирга бог'лиқлиги исботланган;     
турли тизимли тилларда зиёрат туризми терминларининг грамматик, лексик ва фразеологик хусусиятлари семантик, структурал ва функсионал майдон конституентларининг таснифий омиллари эканлиги ва мазкур омилларнинг доминант компонент (ядро) атрофида бирлашувчи иккиламчи (периферик) элементлар қўлланишини воқелантирувчи куч эканлиги асосланган;
инглиз ва ўзбек тиллари зиёрат туризми терминологиясининг таркиби сўз ясашнинг морфологик, синтактик ва лексик-семантик усуллари натижасида мазкур тилларнинг ўз ички имкониятлари негизида юзага келган неологизмлар ҳисобига бойиши, шунингдек, инсон лингвокогнитив фаолиятининг вербаллашуви натижасида юзага келадиган неологизм семантик-прагматик аспектда полисемия, омонимия, вариативлик қонуниятлари доирасида мантиқий қиймат касб этиши  далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тиллари зиёрат туризми терминларининг турли дискурсларда вазифадорлигини шартлантирувчи омилларни аниқлаш асосида:
термин, терминология, терминосистема, махсус лексик бирлик каби тушунчаларнинг лексик-семантик, грамматик, дискурсив жиҳатлари билан бир қаторда терминларнинг тизимлилик, мотивацияланганлик, бир маънолилик, аниқлик, қисқалик каби хусусиятлари норматив, функсионал (дескриптив) ҳамда тизимли ёндашув нуқтаи назаридан аниқланганлиги юзасидан чиқарилган хулосалардан Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институтида 2017-2020 йилларда ФА-ФИ-005 – “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси фанлар академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2023-йил 09-январдаги 17-01/39-сон маълумотномаси). Натижада нутқ иштирокчиларининг прагматик ва экспериенсиал фаолияти мулоқотнинг муваффақиятига ёки, аксинча, унинг таназзулига сабаб бўлишини асослашга хизмат қилган;
турли тизимли тилларда зиёрат туризми терминларининг грамматик, лексик ва фразеологик хусусиятлари семантик, структурал ва функсионал майдон конституентларининг таснифий омиллари эканлиги ва мазкур омилларнинг доминант компонент (ядро) атрофида бирлашувчи иккиламчи (периферик) элементлар қўлланишини воқелантирувчи куч эканлиги билан боғлиқ хулосалардан Бухоро давлат университетида Эвропа Комиссиясининг Эрасмус+ дастури доирасида амалга оширилаётган “ТАЛЕНТ – Эстаблишинг Мастер Программес ин Ҳуман Ресоурcе Манагемент анд Талент Девелопмент ин Cентрал Асиа” мавзуидаги халқаро лойиҳада фойдаланилган (Бухоро давлат университетининг 2023-йил 23-апрелдаги 06-01-0112-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа иштирокчилари ва мутахассисларининг инглиз ва ўзбек тилларида ишлатиладиган коммуникатив-лисоний бирликлар хусусиятлари ҳақидаги билимлар базасини янада кенгайтиришга асос бўлиб хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тиллари зиёрат туризми терминосистемасида инсон когнитив ва маданий-лисоний фаолиятининг вербаллашуви натижасида юзага келадиган неологизм ва окказионализмлар семантик-прагматик аспектда полисемия, омонимия, вариативлик қонуниятлари доирасида мантиқий қиймат касб этишига доир хулосалардан “Бухоро” телеканалининг “Ассалом, Бухоро”, “Саккизинчи мўжиза” телекўрсатувлари сенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2023-йил 10-мартдаги 02-09-73-сон маълумотномаси). Натижада ушбу телекўрсатувлар учун тайёрланган материалларнинг мазмуни мукаммаллаштирилиб, илмий далилларга бой бўлишига эришилган ва кўрсатувнинг илмий-оммабоплиги таъминланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish