Sayt test rejimida ishlamoqda

Рахимов Насриддин Номозовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақидаги эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Академик лицейларда геометрик усуллардан фойдаланган ҳолда алгебраик тенгламалар ва тенгсизликларни ўқитиш методикаси”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (математика) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Ped3622.  
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон-Финландия педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат университети, DSc.30/30.12.2019.FM.02.01.
Илмий раҳбар: Бегматов Акрам Хасанович, физика-математика фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: Махмудова Дилфуза Мелиевна, педагогика фанлари доктори, профессор; Мардонов Эшим Муротович, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети Жиззах филиали.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади академик лицейлар, математикага ихтисослашган таʼлим муассасаларида геометрик усуллардан фойдаланган ҳолда алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ўқитиш методикасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:  
академик лицейлар, математикага ихтисослашган таʼлим муассасаларида тенглама ва тенгсизликларни ўқитишда геометрик усуллардан фойдаланишнинг дидактик имкониятлари алгебраик топшириқни англаш, таркиблаш ва ифода натижасини топиш босқичларига интеграция ва дифференциациянинг диалектик бирлиги тамойилини математик сезгирликни кучайтирувчи муҳитда сингдириш асосида аниқлаштирилган;  
алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ўқитишда  геометрик усуллардан фойдаланишнинг ташкилий-методик жиҳатлари ўқувчиларга ҳаётий муаммоларни математик моделлаштиришга тайёрловчи ностандарт машқлар билан адаптивлаштирилган графикли масалалар интеграциялашувини дифференциал таъминлаш асосида очиб берилган;  
дарсларда геометрик усуллардан фойдаланган ҳолда алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ўқитишнинг интегратив модели илмий-таҳлил ва тажриба жараёнида ўқувчиларни тизимли ҳаракатларга одатлантирувчи мустақил ишларни математик топшириқларни  тушуниш ва натижаларни башоратлашни жадаллаштирувчи муҳитда оптималлаштириш асосида такомиллаштирилган;
ўқувчиларга алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ечишни ўргатишда  геометрик усуллардан фойдаланишнинг дидактик таъминоти математика дарсларида мисол ва масалаларни тезкор ечишнинг қулай йўлини топишга ўргатувчи адаптив ва моделли методларни дифференциал йўналган ўқув муҳитга мос академик кўникмаларни шакллантиришга мотивацияловчи иш турлари билан трансформациялаш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий  қилиниши. Академик лицейларда геометрик усуллардан фойдаланган ҳолда алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ўқитишнинг педагогик имкониятларини такомиллаштириш бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида:
академик лицейлар, математикага ихтисослашган таʼлим муассасаларида тенглама ва тенгсизликларни ўқитишда геометрик усуллардан фойдаланишнинг дидактик имкониятлари алгебраик топшириқни англаш, таркиблаш ва ифода натижасини топиш босқичларига интеграция ва дифференциациянинг диалектик бирлиги тамойилини математик сезгирликни кучайтирувчи муҳитда сингдиришга оид таклиф ва тавсиялардан “Математикадан ностандарт масалалар” номли ўқув қўлланма ишлаб чиқишда фойдаланилган (Самарқанд давлат университетининг 2022-йил 31-январдаги 7-сонли қарорига асосан 485-сонли нашр рухсатномаси). Натижада алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ўқитиш методикасини такомиллаштиришга эришилган;
алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ўқитишда геометрик усуллардан фойдаланишнинг ташкилий-методик жиҳатлари ўқувчиларга ҳаётий муаммоларни математик моделлаштиришга тайёрловчи ностандарт машқлар билан адаптивлаштирилган графикли масалалар интеграциялашувини дифференциал таъминлаш ҳамда дарсларда геометрик усуллардан фойдаланган ҳолда алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ўқитишнинг интегратив модели илмий-таҳлил ва тажриба жараёнида ўқувчиларни тизимли ҳаракатларга одатлантирувчи мустақил ишларни математик топшириқларни  тушуниш ва натижаларни башоратлашни жадаллаштирувчи муҳитда оптималлаштиришга  оид таклиф ва тавсиялардан “Аналитик геометрия ва чизиқли алгебра” фанидан ўқув қулланма ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновасиалар вазирлигининг 2024-йил 4-мартдаги 55-сон буйруғига асосан 55292-сон маʼлумотномаси). Натижада, алгебраик тенглама ва тенгсизликларни геометрик усуллардан фойдаланишнинг дидактик таʼминотини такомиллаштиришнинг назарий имкониятлари кенгайтирилган.
ўқувчиларга алгебраик тенглама ва тенгсизликларни ечишни ўргатишда  геометрик усуллардан фойдаланишнинг дидактик таъминоти математика дарсларида мисол ва масалаларни тезкор ечишнинг қулай йўлини топишга ўргатувчи адаптив ва моделли методларни дифференциал йўналган ўқув муҳитга мос академик кўникмаларни шакллантиришга мотивацияловчи иш турлари билан трансформациялашга доир илмий-назарий ва амалий хулосаларидан 2022-2023 йилларда бажарилган ФЗ-20200929385 рақамли “Эйнштейн тенгламаларининг Қора туйнуклар (Блаcк ҳолес) ва Юмронқозиқ (Wормҳолес) учун янги ечимлар” номли фундаментал лойиҳани ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ш.Рашидов номли Самарқанд давлат университетининг 2024-йил 22-майдаги 02/01-01-79-сон маʼлумотномаси). Натижада бўлажак математика фани ўқитувчиларининг алгебраик тенглама ва тенгсизликларни геометрик усуллар ёрдамида ўқитиш бўйича касбий тайёргарлигини ривожлантиришнинг дидактик ва методик таʼминотини бойитишга хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish