Баратов Суннат Самиевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларда критик вазият истиқболида цитокин диагностикаси», 14.00.36 – Аллергология ва иммунология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.4.PhD/Tib2328.
Илмий раҳбар: Наврузова Шакар Истамовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Расмий оппонентлар: Мусаходжаева Диларом Абдуллаевна, биология фанлари доктори, профессор; Миррахимова Мактуба Хабибуллаевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат тиббиёт университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларда критик вазият истиқболини ташхислашда цитокинлар миқдорини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор COVID-19 билан инфицирланган оналардан муддатига етмай ва етиб туғилган чақалоқларда перинатал патологиялар структурасида коронавирус инфекцияси туғма (юрак туғма нуқсонлари, буйрак ва сийдик чиқариш йўллари нуқсонлари, меъда-ичак тракти аъзолари нуқсонлари) нуқсонларнинг устувор ривожланишига сабаб бўлиши аниқланган;
илк бор COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларда яллиғланишга хос IL-17A цитокин миқдорининг кескин ортиши фонида IFN-γ ва IFN-α миқдори ортиши инфицирланиш ҳамда остеогенез бузилиши ривожланишига олиб келиши аниқланган;
илк бор COVID-19 билан инфицирланган ва инфицирланмаган оналардан муддатига етиб туғилган ва марказий асаб тизими перинатал нуқсонлари (МАТПН) бўлган чақалоқларда эрта неонатал мослашиш даврида пешобда VEGF миқдори пасайиши фонида IFNγ, IFNα ва IL-17A миқдорлари ортиши аниқланган;
илк бор COVID-19 билан инфицирланган оналардан муддатига етмай туғилган чақалоқларда IFN-γ миқдорининг пешобда <10,1 пг/мл ва қонда < 15,3 пг/мл дан пасайиши cабабли чақалоқлар ҳолатининг оғирлашуви хамда оғир критик ҳолатлар (коагулопатия, геморрагик синдром) ривожланишига сабаб бўлиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 29 сентябрдаги 23-х/058- сонли хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: илк бор COVID-19 билан инфицирланган оналардан муддатига етмай ва етиб туғилган чақалоқларда перинатал патологиялар структурасида коронавирус инфекцияси туғма (юрак туғма нуқсонлари, буйрак ва сийдик чиқариш йўллари нуқсонлари, меъда-ичак тракти аъзолари нуқсонлари) нуқсонларнинг устувор ривожланишига сабаб бўлиши аниқланган. COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бухоро вилоятининг Когон ва Бухоро туманлари тиббиёт бирлашмаларида даволаниш шуни кўрсатдики, COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларни касалхонада даволаниш куни 14 кундан 6 кунгача қисқариши хисобига бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 226 667 сўмни ташкил қилган; хулоса: Баратов Суннат Самиевичнинг «COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқлар критик холатларини башоратлашда цитокин ташхиси» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 29 майдаги 23-м/044-сонли маълумотномаси).
иккинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларда яллиғланишга хос IL-17A цитокин миқдорининг кескин ортиши фонида IFN-γ ва IFN-α миқдори ортиши инфицирланиш ҳамда остеогенез бузилиши ривожланишига олиб келиши аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларда ўзига хос иммун жавоб фаолияти хосил булиб инфицирланиш ҳамда остеогенез бузилиши ривожланиши намоён бўлиши билан изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоятининг Когон тумани ва Бухоро тумани тиббиёт бирлашмалари амалий фаолиятига жорий килинган (Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 29 сентябрдаги 23-х/058- сонли хулосаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бухоро вилоятининг Когон ва Бухоро туманлари тиббиёт бирлашмаларида даволаниш шуни кўрсатдики, COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларни касалхонада даволаниш куни 14 кундан 6 кунгача қисқариши хисобига бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 226 667 сўмни ташкил қилган; хулоса: Баратов Суннат Самиевичнинг «COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқлар критик холатларини башоратлашда цитокин ташхиси» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 29 майдаги 23-м/044-сонли маълумотномаси).
учинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг аҳамияти: илк бор COVID-19 билан инфицирланган ва инфицирланмаган оналардан муддатига етиб туғилган ва марказий асаб тизими перинатал нуқсонлари (МАТПН) бўлган чақалоқларда эрта неонатал мослашиш даврида пешобда VEGF миқдори пасайиши фонида INFγ, IFNα ва IL-17A миқдорлари ортиши аниқланган; илмий янгиликнинг моҳияти: COVID-19 билан инфицирланган ва инфицирланмаган оналардан муддатига етиб туғилган ва МАТПН бўлган чақалоқлар эрта неонатал мослашиш даврида пешобда цитокинлар миқдорининг ортиши билан изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоятининг Когон тумани ва Бухоро тумани тиббиёт бирлашмалари амалий фаолиятига жорий килинган (Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 29 сентябрдаги 23-х/058- сонли хулосаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бухоро вилоятининг Когон ва Бухоро туманлари тиббиёт бирлашмаларида даволаниш шуни кўрсатдики, COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларни касалхонада даволаниш куни 14 кундан 6 кунгача қисқариши хисобига бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 226 667 сўмни ташкил қилган; хулоса: Баратов Суннат Самиевичнинг «COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқлар критик холатларини башоратлашда цитокин ташхиси» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 29 майдаги 23-м/044-сонли маълумотномаси).
тўртинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор COVID-19 билан инфицирланган оналардан муддатига етмай туғилган чақалоқларда IFN-γ миқдорининг пешобда <10,1 пг/мл ва қонда < 15,3 пг/мл дан пасайиши сабабли чақалоқлар ҳолатининг оғирлашуви хамда оғир критик ҳолатлар (коагулопатия, геморрагик синдром) ривожланишига сабаб бўлиши исботланган. илмий янгиликнинг аҳамияти: COVID-19 билан инфицирланган оналардан муддатига етмай туғилган чақалоқларда IFN-γ миқдорини зардоби ва пешобдаги миқдорларининг пасайиши чақалоқларда салбий ўзгаришларга, яъни ҳолатининг оғирлашуви хамда оғир критик ҳолатларга олиб келиши билан изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Бухоро вилоятининг Когон тумани ва Бухоро тумани тиббиёт бирлашмалари амалий фаолиятига жорий килинган (Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 29 сентябрдаги 23-х/058- сонли хулосаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Бухоро вилоятининг Когон ва Бухоро туманлари тиббиёт бирлашмаларида даволаниш шуни кўрсатдики, COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқларни касалхонада даволаниш куни 14 кундан 6 кунгача қисқариши хисобига бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 226 667 сўмни ташкил қилган; хулоса: Баратов Суннат Самиевичнинг «COVID-19 билан инфицирланган оналардан туғилган чақалоқлар критик холатларини башоратлашда цитокин ташхиси» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Бухоро давлат тиббиёт институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 29 майдаги 23-м/044-сонли маълумотномаси).