Тўхтамишев Абдурасул Абдураззоқ ўғли
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хитой тилидаги “是 шì” элементли ҳосилаларнинг функсионал – семантик хусусиятлари ва ўзбек тилидаги муқобиллари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик, таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Fil1665.
Илмий раҳбар: Сафаров Шахриёр Сафарович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат чет тиллар институти, PhD.03/30.2019.Fil.83.01.
Расмий оппонентлар: Хайруллаев Хуршид Зайниевич, филология фанлари доктори, профессор; Носирова Саодат Абдуллаевна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади замонавий хитой тилидаги 是 шì элементли ҳосилаларнинг шаклланиш механизмларини таҳлил қилиш, уларнинг функсионал-семантик хусусиятларини ҳамда ўзбек тилидаги вазифавий муқобилларини белгилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
хитой тили тизимидаги 是 шì унсурининг грамматикалашув бочқичлари очиб берилиб, унинг лингвистик мақоми белгиланган;
是 шì элементининг лексик-семантик ва синтактик моҳияти унинг нутқий тузилмалар таркибида фаоллашуви билан боғлиқлиги исботланган;
是 шì элементнинг боғлама конструксиясида бажарадиган вазифасини аниқлаш усуллари ишлаб чиқилган;
是 шì боғламасининг гап ва матн деривациясидаги иштироки кўлами белгиланиб, унинг ўзбекча вазифавий муқобиллари қатори аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Хитой тилидаги “是шì” элементли ҳосилаларнинг функсионал-семантик хусусиятлари ва ўзбек тилидаги муқобиллари юзасидан олинган илмий натижалар ва амалий таклифлар асосида:
是шì элементининг гап ва матн деривациядаги иштироки, унинг систематик боғлама феъл вазифасини бажараши, ушбу боғлама нутқий тузилма матнида мазмуний қарама-қаршиликларни шакллантириши ҳақидаги таҳлил натижалари  Европа Иттифоқининг Эрасмус+дастури 58545-ЭПП-1-2017-1-ЭС-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП CЛАСС: “Cомпутатионал лингуистиcс ат Cентрал Асиан университиес” лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университетининг 2024-йил 21-октябрдаги 04/11-6859-сон маълумотномаси). Натижада олинган таҳлил ва хулосалардан бадиий матнларни хитой тилидан ўзбек тилига таржима қилиш амалиёти такомиллашиб, магистратура талабалари учун ташкил этилган онлайн курсларни ташкиллаштиришда манба бўлиб хизмат қилган;
是 шì боғламаси қадимги хитой тилидаги кўрсатиш олмошидан келиб чиқишига доир таҳлиллар, унинг айрим вазиятларда,  таъкид белгиси вазифасини бажаришига оид кузатувлар, шу билан бирга, маълум лексемалар билан бириккан ҳолда қўлланилишида эришилган натижалар Европа иттифоқ томонидан Эрасмус+дастурининг 561624-ЭПП-1-2015-УК-ЭППКА2-CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС+CБНЕ ИМЕП: Ўзбекистон Олий таълим тизими жараёнларини модернизасиялаш ва халқаролаштириш номли лойиҳаси доирасида фойдаланилди (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2024-йил 2-октябрдаги 930/02-сон маълумотномаси). Натижада, диссертация материаллари тилшунослик ва таржимашунослик каби фанларнинг ўқитилишида ҳамда мазкур амалий лойиҳа бўйича электрон ресурслар, босма дарслик учун манбалар ва назарий ҳамда амалий материаллар тайёрланаётганида муҳим манба бўлиб хизмат қилган;
是шì боғламаси эга ва кесим орасидаги алоқа, муносабатни шакллантиради, шунингдек, мавжудликни билдириши, унинг махсус аксент билан ажратилганда “ҳа, ҳақиқатан, жуда тўғри, ҳақиқатда” маъносини ифодалаши хусусида эришилган натижалар Европа иттифоқининг Эрасмус+дастури 58545-ЭПП-1-2017-1-ЭС-ЭППКА2-CБҲЕ-ЖП CЛАСС: “Cомпутатионал лингуистиcс ат Cентрал Асиан университиес” лойиҳаси доирасида фойдаланилди (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2024-йил 2-октябрдаги 932/02-сон маълумотномаси). Натижада мазкур таҳлиллар орқали талабаларнинг когнитив тафаккур этиши, ақл-заковати, мулоҳаза юритиш қобилиятлари ривожланиши аниқланган;
是шì элементининг нутқий тузилмалар таркибида бажарадиган вазифалари ҳамда унинг ўзбек тилидаги муқобиллари ифодалаган маънолар бўйича таклиф ва тавсиялардан Самарқанд вилояти телерадиокомпаниясида 2024-йил 10-октябрдаги куни эфирга узатилган “Ассалом Самарқанд!” кўрсатувининг навбатдаги сонининг ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Самарқанд Телерадиокомпаниясининг 2024-йил 30-октябрдаги 01-07/344-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувнинг блмий аҳамияти янада ошган.