Баҳодирова Гулруҳ Баҳодировнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек тилининг каштачилик лексикаси ва унинг лексикографик талқини (Юқори Қашқадарё шевалари мисолида)”, 10.00.01 – Ўзбек тили (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Fil1920.
Илмий раҳбар: Баҳриддинова Башорат Мадиевна, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Шаҳрисабз давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети, DSc.03/30.12.2021.Fil.70.01.
    Расмий оппонентлар: Бегимов Одил Тухтамишевич, филология фанлари доктори, доцент; Ғайбуллаева Нафиса Иззатуллаевна, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек каштачилик лексикасининг лексик-семантик, деривацион-грамматик хусусиятларини аниқлаш ва лексикографик талқин қилиш тамойилларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
каштачилик терминларини комплекс-генетик, тарихий-этимологик, этнолингвистик, лингвомаданий ва деривацион-грамматик жиҳатлари асосида ўзбек терминосистемасида алоҳида тизим эканлиги очиб берилган;
каштачилик терминларининг лексик-семантик гуруҳлари аниқланиб, Юқори Қашқадарё каштачилик лексикасида фаол қўлланувчи қалпоқ, калапўш, ширози, қур, жияк, пешонават, кулўта, рўйпарто, бошқарс, куёвқарс, итқарс, пўта,  қиёмат қийиқ, рўйжо, зардевор, ғарибқалпоқ, бика, тўтаки, шол, зайнови, совсан, пуштигул каби терминлар мисолида этнолингвистик, этнографик, лингвомаданий  хусусиятлари ёритилган;
каштачилик терминларининг структур-морфологик, синтактик хусусиятлари, унумли ва унумсиз деривацион қолиплари, соҳа терминологиясида терминологизация ва детерминологизация жараёнлари, предтерминлар, квазитерминлар, терминоидлар, прототерминлар аниқланган;
каштачилик терминларинининг номланиш мезонлари, уларни замонавий соҳавий луғатларда лексикографик талқин қилиш тамойиллари ишлаб чиқилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек каштачилик лексикасини  комплекс лингвистик, этномаданий, ареал ва диалектал аспектларда ўрганиш ва соҳа терминларини лексикографик талқин қилишнинг замонавий усулларини аниқлаш жараёнида эришилган илмий натижалар асосида:
каштачилик терминларини комплекс-генетик, тарихий-этимологик, этнолингвистик, лингвомаданий, когнитив-семантик ва деривацион-грамматик ўрганиш орқали ўзбек терминосистемасида алоҳида тизим эканлигини очиб беришга қаратилган хулосалардан Давлат илмий-техник дастурлари доирасидаги ПЗ – 2020042022 “Туркий тилларнинг лингводидактик электрон платформаси”ни яратиш амалий грант лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 3-июндаги 01/10-1087-сон маълумотномаси). Натижада соҳавий лексикага оид бирликларнинг луғавий-мазмуний хусусиятларини таҳлил қилишда илмий ҳамда амалий манба бўлиб хизмат қилган;
каштачилик терминларинининг номланиш мезонларини аниқлаш, умумий ва махсус изоҳли, турдош луғатлардаги талқинига доир муаммоларни ўрганиш асосида замонавий соҳавий луғатларда лексикографик талқин қилиш тамойилларини ишлаб чиқишга доир илмий натижалардан “Ўзбек тили каштачилик терминларининг изоҳли луғати”ни тузишда фойдаланилган (ИСБН 978-9943-9510-9-9). Натижада каштачилик терминларини умумий ва махсус изоҳли луғатлар, турдош луғатлардаги талқинига доир муаммоларни бартараф этишга эришилган;
каштачилик терминларининг лексик-семантик гуруҳлари, Юқори Қашқадарё шеваларида қўлланувчи қалпоқ, калапўш, ширози, қур, жияк, пешонават, кулўта, рўйпарто, бошқарс, куёвқарс, итқарс, пўта, қиёмат қийиқ, рўйжо, зардевор, ғарибқалпоқ, бика, тўтаки, шол, зайнови, совсан, пуштигул каби каштачилик терминлари мисолида этнолингвистик, этнографик, лингвомаданий хусусиятларига доир мисоллардан Қашқадарё вилоят телерадиокомпанияси адабий-бадиий, маънавий-маърифий дастурлари ссенарийсини тайёрлашда фойдаланилган (Қашқадарё телерадиокомпаниясининг 2023-йил 29-майдаги 17-05/102-сон маълумотномаси) Тадқиқот натижалари асосида соҳавий терминларнинг ўзбек тилини ривожлантириш, тил лексик қатламларини бойитиш, илм-фан тили сифатида нуфузини ошириш ҳақидаги тарғибот ишлари мазмуни мукаммаллашган.