Ширинов Дилшод Кудратовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “COVID-19 оғир шакли клиник кечиши хусусиятларининг беморлар иммунофенотипига боғлиқлиги” 14.00.36 – Аллергология ва иммунология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Tib2959.
Илмий раҳбар: Шамсутдинова Максуда Ильясовна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Расмий оппонентлар: Ахмедова Холида Юлдашевна, тиббиёт фанлари доктори; Файзуллаева Нигора Яхъяевна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади:
COVID-19 оғир шакли клиник кечиши хусусиятларининг беморлар иммунофенотипига боғлиқлиги аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор COVID-19 билан касалланган беморларда касаллик кечишининг оғирлик даражасига қараб ўзгариши, яъни оғир кечишида ўрта оғир кечишига қараганда лейкоцитлар, CD95+, IgА, IgM, АЮК миқдорининг ортиши фонида CD3+, CD4+, CD8+, ИРИ, CD20+, CD56+, CD38+ лимфоцитлар миқдорининг кескин камайиши аниқланган;
илк бор COVID-19 билан касалланган беморлар клиник кечишининг оғир даражасида клиник кечишининг ўрта оғирликдаги беморларга нисбатан яллиғланишга хос (IL-1β, IL-6) цитокинлар миқдорининг кескин ортиши фонида IFN-γ миқдорининг кескин камайиши аниқланган;
илк бор COVID-19 билан касалланган беморларда касалликнинг оғир кечишини кўрсатувчи индикатор хисобланган цитокинлар ўзаро (IL-6/IFN-γ ва IL-6/IL-1β) нисбатининг ўзгариши, оғир даражадаги беморларда ўрта оғир даражадаги беморларга нисбатан кескин ортиши аниқланган;
илк бор COVID-19 билан касалланган беморларда IL-1β ва IL-6 цитокинлар зардобдаги ва спонтан миқдорларининг ўзаро солиштирма кўрсаткичи (яллиғланиш потенциали) касалликнинг оғир кечишида ўрта оғир кечишига қараганда спонтан махсулоти ишонарли даражадада юқори бўлиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023-йил 4-июлдаги 22-сонли маълумотномасига кўра (илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассаларига жорий этиш бўйича):
биринчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти:  илк бор COVID-19 билан касалланган беморларда касаллик кечишининг оғирлик даражасига қараб ўзгариши, яъни оғир кечишида ўрта оғир кечишига қараганда лейкоцитлар, CD95+, IgА, IgM, АЮК миқдорининг ортиши фонида CD3+, CD4+, CD8+, ИРИ, CD20+, CD56+, CD38+ лимфоцитлар миқдорининг кескин камайиши аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: COVID-19 билан касалланган беморларда касаллик кечишининг оғирлик даражасига қараб иммун тизим ҳужайравий ва гуморал бўғинида ўзгариши ўзига хос иммун жавоб фаолияти хосил бўлиши билан намоён бўлади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент вилоятининг Қибрай туман тиббиёт бирлашмаси  ва Зангиота туман тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий килинган (Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023 йил 4 июлдаги 22-сонли маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: COVID-19 билан касалланган шахсларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Тошкент вилоятининг Қибрай туман тиббиёт бирлашмаси  ва Зангиота туман тиббиёт бирлашмасида даволаниш шуни кўрсатдики COVID-19 билан касалланганларни касаллик кунининг 25% қисқариши хисобига бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 2800000 сўмни ташкил қилган; хулоса: Ширинов Дилшод Кудратовичнинг «COVID-19 оғир шакли клиник кечиши хусусиятларининг беморлар иммунофенотипига боғлиқлиги» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023-йил 4-июлдаги 22-сонли маълумотномаси).
иккинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор COVID-19 билан касалланган беморлар клиник кечишининг оғир даражасида клиник кечишининг ўрта оғирликдаги беморларга нисбатан яллиғланишга хос (IL-1β, IL-6) цитокинлар миқдорининг кескин ортиши фонида IFN-γ миқдорининг кескин камайиши аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: COVID-19 билан касалланган беморлар ўзига хос иммун жавоб фаолияти хосил булиб клиник кечишининг оғир даражасида клиник кечишининг ўрта оғирликдаги беморларга нисбатан яллиғланишга хос цитокинлар миқдори ортиши тарзида намоён бўлади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши:  илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент вилоятининг Қибрай туман тиббиёт бирлашмаси  ва Зангиота туман тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий килинган (Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023 йил 4 июлдаги 22- сонли маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: COVID-19 билан касалланган шахсларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Тошкент вилоятининг Қибрай туман тиббиёт бирлашмаси  ва Зангиота туман тиббиёт бирлашмасида даволаниш шуни кўрсатдики COVID-19 билан касалланганларни касаллик кунининг 25% қисқариши хисобига бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 2800000 сўмни ташкил қилган; хулоса: Ширинов Дилшод Кудратовичнинг «COVID-19 оғир шакли клиник кечиши хусусиятларининг беморлар иммунофенотипига боғлиқлиги» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023-йил 4-июлдаги 22-сонли маълумотномаси).
учинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор COVID-19 билан касалланган беморларда касалликнинг оғир кечишини кўрсатувчи индикатор хисобланган цитокинлар ўзаро (IL-6/IFN-γ ва IL-6/IL-1β) нисбатининг ўзгариши, оғир даражадаги беморларда ўрта оғир даражадаги беморларга нисбатан кескин ортиши аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: COVID-19 билан касалланган беморларда касалликнинг оғир кечишини кўрсатувчи индикаторнинг ўзгариши, яъни цитокинлар ўзаро нисбатининг ортиши касаллик жараёнининг оғирлашуви билан намоён бўлади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент вилоятининг Қибрай туман тиббиёт бирлашмаси  ва Зангиота туман тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий килинган (Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023-йил 4-июлдаги 22-сонли маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: COVID-19 билан касалланган шахсларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Тошкент вилоятининг Қибрай туман тиббиёт бирлашмаси  ва Зангиота туман тиббиёт бирлашмасида даволаниш шуни кўрсатдики COVID-19 билан касалланганларни касаллик кунининг 25% қисқариши хисобига бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 2800000 сўмни ташкил қилган; хулоса: Ширинов Дилшод Кудратовичнинг «COVID-19 оғир шакли клиник кечиши хусусиятларининг беморлар иммунофенотипига боғлиқлиги» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023-йил 4-июлдаги 22-сонли маълумотномаси).
тўртинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти:  илк бор COVID-19 билан касалланган беморларда IL-1β ва IL-6 цитокинлар зардобдаги ва спонтан миқдорларининг ўзаро солиштирма кўрсаткичи (яллиғланиш потенциали) касалликнинг оғир кечишида ўрта оғир кечишига қараганда спонтан махсулоти ишонарли даражадада юқори бўлиши исботланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: COVID-19 билан касалланган беморларда цитокинлар зардобдаги ва спонтан миқдорларининг ўзаро солиштирма кўрсаткичининг (яллиғланиш потенциали) ортиши салбий ўзгаришларга, яъни  касалликнинг оғир кечишида олиб келиши билан изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент вилоятининг Қибрай туман тиббиёт бирлашмаси  ва Зангиота туман тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий килинган (Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023-йил 4-июлдаги 22-сонли маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: COVID-19 билан касалланган шахсларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Тошкент вилоятининг Қибрай туман тиббиёт бирлашмаси  ва Зангиота туман тиббиёт бирлашмасида даволаниш шуни кўрсатдики COVID-19 билан касалланганларни касаллик кунининг 25% қисқариши хисобига бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 2800000 сўмни ташкил қилган; хулоса: Ширинов Дилшод Кудратовичнинг «COVID-19 оғир шакли клиник кечиши хусусиятларининг беморлар иммунофенотипига боғлиқлиги» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Тошкет тиббиёт академияси Термиз филиалининг 2023-йил 4-июлдаги 22- сонли маълумотномаси).