Каримова Шахнозахон Каримовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармог'и): «Замонавий инглиз ва ўзбек шеъриятида поетик синтаксис масаласи», 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чог'иштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.3.PhD/Fil2764.
Илмий раҳбар: Қувватова Дилрабо Хабибовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Бухоро давлат университети, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Расмий оппонентлар: Хажиева Феруза Мелсовна, филология фанлари доктори, доцент; Жабборов Нурбой Абдулҳакимович, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.    
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади замонавий инглиз ва ўзбек шеъриятида поетик синтаксис элементлари қўлланишининг ўзига хос хусусиятларини қиёсий-типологик  аспектда аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
шеърият поетикаси инверсия, параллелизм, анадиплосис, хиазм, анафора, эпифора, климакс каби гап қурилиши воситалари; асиндетон, полисиндетон, антитеза сингари сўзларнинг бир-бирига боғланиш жараёни бирликлари; эллипсис, апосиопесис, апокоину каби конструксиялар тузилмасидан фойдаланилган ҳолда бадиий шаклни яратиш орқали амалга ошиши асосланган;
қиёсланаётган тиллар тизимидаги риторик сўроқ, риторик мурожаат, риторик хитоб каби синтактик стилистик воситалар орқали ифодаланган эмоционал-экспрессив қўшимча маънолар миллат менталитетига хос бўлган мантиқий, лисоний, маданий-ахлоқий тафаккурнинг вербаллашув ҳодисаси эканлиги исботланган;
ҳар иккала тилда анафора, эпифора, эпистроф, эпаналепсис, месодиплосис каби синтактик услуб воситалари билан ҳосил бўладиган шеърий гап қурилмаларнинг поетик функционаллиги таъкидлаш, илиқ туйғуларни таъсирчан ифодалаш, маънони кучайтириш, кучли изтироб, ғам-қайғу каби ички руҳий ҳолатлар ифодасида намоён бўлиши аниқланган;
инглиз шеъриятида қўлланган поетик синтаксис унсурлар мазмун моҳияти жиҳатидан ҳар бири шоир ижодий ниятини ифодаловчи поетик фикрларни аниқлаш, кучайтириш, таъкидлаш, оҳангдорликни оширишда анафора, инверсия, синтактик параллелизм ва антитеза каби воситалар орқали, ўзбек шеъриятида эса инверсия, такрорлар, риторик сўроқ гаплар орқали воқеланиши далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий инглиз ва ўзбек шеъриятида поетик синтаксис масаласи бўйича эришилган илмий натижалар асосида:
шеърият поетикаси гап қурилиши жараёни инверсия, параллелизм, анадиплосис, хиазм, анафора, эпифора, климакс; сўзларнинг бир-бирига боғланиши асиндетон, полисиндетон, антитеза; лексик бирликларнинг тушириб қолдириш эллипсис, апосиопеза, апокоину конструксиялар тузилмасидан фойдаланилган ҳолда бадиий шаклни яратиш орқали амалга ошишига  оид назарий хулосалардан Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтида 2017-2020 йилларда бажарилган ФА-Ф1-005 “Қорақалпоқ фолклоршунослиги ва адабиётшунослиги тарихини тадқиқ этиш” мавзусидаги фундаментал илмий лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2022-йил 16-декабрдаги  17.01/216-сон маълумотномаси). Натижада фундаментал лойиҳа доирасида тайёрланган илмий мақолалар ва монографияларнинг поетик синтаксис бўйича илмий савиясини оширишга хизмат қилган;
қиёсланаётган тиллар белгили тизимидаги риторик сўроқ, риторик мурожаат, риторик хитоб каби синтактик стилистик воситаларда ифодаланган эмоционал-экспрессив қўшимча маънолар миллат менталитетига хос бўлган мантиқий, лисоний, маданий-ахлоқий тафаккурнинг вербаллашув ҳодисаси эканлигига оид назарий ва амалий материаллардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида 2016-2018 йилларда амалга оширилган Европа Иттифоқининг Эрасмус+ дастури 561624-ЭРР-1-2015-УК-ЭППКА2-CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС + CБҲЕ ИМЕП: “Ўзбекистонда олий таʼлим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” мавзусидаги инновацион тадқиқот лойиҳасини бажаришда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2022-йил 2-декабрдаги 3459/30.02.01-сон маʼлумотномаси). Натижада замонавий инглиз ва ўзбек шоирлари шеърлари поетик синтаксиси билан боғлиқ таҳлиллар талабаларнинг шеър тузилиши ҳақидаги назарий тушунчаларини бойитишга хизмат қилган;
ҳар иккала тилда анафора, эпифора ҳамда эпистроф, эпаналепсис, месодиплосис каби синтактик услуб воситалари билан ҳосил бўладиган шеърий гап қурилмаларнинг поетик функционаллиги таъкидлаш, илиқ туйғуларни таъсирчан ифодалаш, маънони кучайтириш, кучли изтироб, ғам-қайғу каби ички руҳий ҳолатлар ифодасида намоён бўлиши билан боғлиқ хулоса ва натижалардан Бухоро вилоят телерадиокомпаниясида “Ассалом, Бухоро”, “Нажот билимда” каби туркум кўрсатувлар ссенарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Бухоро вилояти телерадиокомпаниясининг 2022-йил 13-декабрдаги 1/330-сон маълумотномаси). Натижада тадқиқотдаги янги фикр-қарашлар телетомошабинларнинг замонавий инглиз ва ўзбек шоирлари ижоди билан яқиндан танишишларига имкон яратган, адабий кўрсатувларнинг илмийлиги ва оммабоплигини таъминлашга хизмат қилган.