Мусурманкулова Шахрибон Гулмуродовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекча ва туркча фраземалар корпусининг лингвистик таъминоти”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Fil2581.
Илмий раҳбар: Холманова Зулхумор Турдиевна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01(бир марталик кенгаш).
Расмий оппонентлар: Нормаматов Султонбек Эрмаматович, филология фанлари доктори, профессор; Имамова Холида Камаловна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек-турк параллел корпуси учун ўзбекча-туркча фраземаларнинг қиёси ва таржимасига асосланган лингвистик таъминотини  шакллантириш, ўзбек-турк фраземаларини моделлаштириш, информацион-қидирув тизимига мослаштириш, разметка тегларини ишлаб чиқиш ва асослашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва турк тилларидаги фраземалар илк бор шакл-мазмун тамойили асосида тизимлаштирилиб ҳамда лингвостатистик жиҳатдан текширилиб, шакл ва мазмунига кўра мувофиқ, шаклан фарқланувчи-мазмунан мувофиқ, шакл ва мазмун жиҳатдан фарқланувчи фраземалар далилланган;
ўзбек ва турк тилларидаги фраземалар структур-семантик жиҳатдан очиб берилиб, параллел фраземаларнинг морфологик ва синтактик моделлаштирилган, таркибий хусусиятларига кўра тегланган лингвистик таъминоти яратилган;
ўзбекча ва туркча фраземаларнинг мазмуний муносабатлари изоҳланиб, семантик фарқларнинг лисоний-маданий, лингвокултурологик асослари аниқланган ҳамда ўзбек ва турк тиллари эгалари лисоний онги билан боғлиқ когнитив моделлар ишлаб чиқилган;
ўзбек ва турк тилларининг ўзига хос фраземалари аниқланиб, структур-семантик жиҳатдан тавсифланиб, фраземалар таржимаси билан боғлиқ муаммоларни бартараф этишга қаратилган  тавсиялар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва турк тиллари фраземалари параллел корпуси маълумотлар базасини шакллантириш бўйича олинган натижалар асосида:
ўзбекча-туркча фраземаларнинг маълумотлар базаси, тадқиқот таҳлиллари давомида аниқланган ўзбекча ва туркча фраземаларнинг таржима кўринишлари, структур-семантик, лингвокултурологик белгилари, разметкалар тизимига оид илмий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2019-2022-йилларда бажарилган ПЗ-2020042022-рақамли “Туркий тилларнинг лингводидактик электрон платформасини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 06-июндаги 16-1106-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек ва турк тилларидаги фраземаларнинг хусусиятларидан туркий тиллар фразеологиясининг умумий белгилари аниқланган;
ўзбекча-туркча фраземаларнинг маълумотлар базаси, семантик хусусиятлари, семантик таснифи, структур-грамматик, таркибий тузилиши, сома, зооним, фитоним компонентли фраземаларнинг лингвокултурологик белгилари, ўзбек ва турк тилларига хос фразеологик маъно, фразеосемантик майдон, фраземаларнинг функсионал-услубий имкониятларига доир илмий маълумотлардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2019-2022-йилларда бажарилган АМ-Ф3-201908172- рақамли “Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 22-июндаги 04/1-1261-сон маълумотномаси). Натижада ўзбек тили таълим корпусининг фразеология бўлимига оид қиёсий таҳлил асосидаги маълумотлар шакллантирилган.
ўзбек-турк фраземаларининг параллел корпусини шакллантиришда Алишер Навоий ва Заҳириддин Муҳаммад Бобур ижодидаги фраземаларнинг ўрни ҳақидаги илмий маълумотлардан Сирдарё вилоят телерадиокомпаниясининг “Тил–миллат кўзгуси” кўрсатувида фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг Сирдарё вилоят телерадиокомпанияси 2023-йил 25-августдаги 222-сон маълумотномаси). Натижада  Алишер Навоий ва Заҳириддин Муҳаммад Бобур ижодидаги турк тилига мувофиқ келувчи фраземаларнинг ўрни ҳақидаги маълумотлар кўрсатув савиясини оширишга хизмат қилган.