Маматова Дилшода Машраб қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Таом дискурсига оид сифатлар таржимасининг лингвокултурологик муаммолари (хитой-ўзбек тиллари мисолида)” 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Fil2956.    
Илмий раҳбар: Одилова Гулноза Комилжоновна, филология фанлари доктори (DSc).
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Шаҳобиддинова Шоҳида Ҳамишовна, филология фанлари доктори, профессор; Ҳу Пеи'ан, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади хитой тилидаги таъм сифатлари лингвокултурологик тавсифи, таом номинантлари таржимаси муаммоларини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек ва хитой олам миллий лисоний манзарасида таом дискурси – диний ва мифологик жиҳатдан бог'лиқлиги масаласи лингвомаданиятшунослик нуқтаи назаридан қиёсланиб, хитой миллий таом номинантларининг эмотив, кваликатив ва лингвокултурологик хусусиятлари очиб берилган;
хитой таом номинантлари таржимасида ширин, шўр, аччиқ, нордон   та'м сифатларининг лексик-семантик, прагматик жиҳатлари очиб берилиб, хитой ресторанлари учун таркибида шакар ҳамда гаримдори мавжуд бўлган таом номинантларини таомномада беришга оид интерактив ёрлиғ ишланмаси яратилган;
хитой адабиётида та'м сифатларининг қаҳрамоннинг руҳий ҳолати ва эмоционал кечинмалари ифодаси сифатида қўлланиши далилланган;
ҲСК 4  (хитой тилида тил билиш даражасини баҳоловчи имтиҳон) тил билиш даражасига эга таржимонлик йўналиши талабалари ўртасида хитой тилидан таъм сифатлари таржимасидаги муаммолар генезиси амалий экспримент асосида аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Таом дискурсига оид сифатлар таржимасининг лингвокултурологик муаммолари (хитой – ўзбек тиллари мисолида)” мавзусида олиб борилган тадқиқот асосида:
хитой ва ўзбек тилларида таом дискурсига оид сифатлар таржимасининг лингвокултурологик, лексик-семантик, деривацион хусусиятларига оид маълумотлардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида бажарилган И-ОТ-2019-42 рақамли “Ўзбек ва инглиз тилларининг электрон (Инсон қиёфаси, феъл–атвори, табиати ва миллий тимсоллар тасвири) поетик луғатини яратиш” номли амалий грант лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 25-майдаги 01/10-1022 – сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида яратилган электрон модулларнинг хитой ва ўзбек тиллардаги таом дискусига оид бадиий адабиётда қўлланиладиган таъм сифатлари шакллантирилди ҳамда мазкур соҳага оид маълумотлар базасининг электрон ресурсларини такомиллаштиришда кенг фойдаланилган;
миллий таом номинантларининг эмотив, кваликатив ва лингвокултурологик хусусиятлари, таом номлари ва таъм сифатларини қўллашга оид илмий маълумотлардан Ўзбекистон Республикаси маданият ва туризм вазирлиги ҳузуридаги кинематография агентлиги “Ҳужжатли ва хроникал филмлар киностудияси” ДУКнинг “Ўзбекистон-нурли маданиятлар уйғунлиги”, “Ўзбекистон-тўкин дастурхон” ссенарийсини ёзишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси маданият ва туризм вазирлигининг 2023-йил 28-июлдаги 01-15/56-сон маълумотномаси). Натижада киноссенарий матнидаги миллий таом номларининг эмотив, кваликатив хусусиятлари кенг ёритилиб берилди ҳамда таъм сифатларини томошабинлар томонидан кўпроқ истеъмолда қўлланилиши аниқланган;
Ўзбекистондаги хитой ресторанлари таомномаларини хитой тилидан ўзбек тилига таржима қилишда тавсия этилган таржима усулларидан ҳамда таом номлари таржимасидан ҳамда Хитойда таомланиш тарихи, таом дискурси ва унинг аспектларини аниқлаш, хитой ва ўзбек лингвокултурологиясида таом тановвулининг аҳамияти, хитой миллий таомланиш маданиятининг ўзига хос жиҳатларига оид илмий-тарихий маълумотларидан Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Мавзу” кўрсатувининг ссенарийсини ёзишда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 17-июлдаги 06-28-966-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувнинг ссенарийси таомланиш тарихига оид маълумотлар билан бойитилган.