Бабаева Гулнозахон Латибжоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тиббий дискурс: Нутқ стратегияси ва тактикаси”, 10.00.11 – Тил назарияси. Амалий ва компютер лингвистикаси (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.PhD/Fil3666.    
Илмий раҳбар: Шахабитдинова Шохида Хашимовна, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон машинасозлик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Fil.156.01.
Расмий оппонентлар: Мирзохидова Муяссар Иномжоновна, филология фанлари доктори, профессор; Давлатова Хулкарой Уктамовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади нутқ стратегияси ва тиббий дискурснинг тактикаси ҳамда уларни амалга ошириш усуллари, шифокор нутқининг ахлоқий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
шифокор ва бемор нутқида экстралингвистик воситаларнинг интенсияси нутқ пайти, сўзловчи (шифокор/бемор) ва тингловчи (шифокор/бемор)нинг ҳолатига боғлиқлиги аниқланган;
диагностика стратегияси танишиш, ахборот сўрови, яқинлашиш, тушунтириш, айблаш; даволаш стратегияси психологик ҳолатни тартибга солиш, тасалли, насиҳат, таҳдид; тавсия стратегияси маслаҳат, тавсия, кўрсатма бериш каби тактикаларини ўз ичига олиши очиқланган;
шифокор, бемор, беморнинг яқинлари лисоний мулоқотининг самарадорлигининг  миқдор (маълум қилинаётган ахборотнинг миқдорини белгилаш ёки чегаралаш); сифат (берилаётган ахборот ҳақиқат бўлиши); мавзуга оидлик (мавзудан узоқлашмаслик, керак бўлган маълумотни беришга ҳаракат қилиш); мулоқот услуби (тарзи) (аниқ ва тушунарли сўзлаш) тамойиллари асосланган;
тиббий дискурсда диалогларнинг шифокор + бошқа шифокор; шифокор + ҳамшира; шифокор + беморнинг қариндоши; шифокор + бемор моделлари ажратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тиббий дискурс: нутқ стратегияси ва тактикасини аниқлаш юзасидан олиб борилган тадқиқот асосида:
тиббий дискурсга доир мулоқот одатлари ҳамда нутқий этикетларни ифодаловчи тил бирликларининг мулоқотдаги ўзига хосликни таъминлашдаги ўрни, уларнинг таърифи, тиббий матннинг грамматик, лексик ва семантик, шунингдек, лингвостилистик имкониятларининг мулоқот актида лисоний маданиятни таъминлашдаги вазифалари, гендер хусусиятлари, тартибга солинган дискурс, спонтан дискурснинг нутқий таъсирга оид фарқларини ифодалаш учун махсус ва вазифадош шакллар, эксплисит ва имплисит жиҳатлар билан боғлиқ илмий хулосалардан Андижон давлат университетида бажарилган “ОТ-Ф1-18 Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлари ва методологиясини ишлаб чиқиш” мавзусидаги лойиҳани бажаришда фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2023-йил 31-майдаги 39-01-1306-сон маълумотномаси). Натижада лисоний маданиятини таъминлашга оид методология янги назарий қарашлар билан бойитилган;
шифокор ва бемор ўртасидаги нутқий актнинг локутив, иллокутив ва перлокутив ҳаракатларининг ўрни прагматик ёндашув асосида аниқлаш, шифокор, бемор, беморнинг яқинлари лисоний мулоқотининг самарали кечиши миқдор, сифат, мавзуга оидлик, мулоқот услуби (тарзи) тамойилларига боғлиқлиги илмий асослаш, шифокор, бемор нутқининг имплисит (яширин) ва эксплисит (ошкор) ифодаланиши ёзиб олинган дискурс материаллари асосида таҳлиллаш натижаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали ДУК “Маънавий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан тайёрланган “Таълим ва тараққиёт”, “Адабий жараён” “Ўзбекистон ёшлари” номли эшиттиришлари сенарийсида фойдаланилган (2023-йил апрел ва май ойлари). (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали давлат унитар корхонасининг 2023-йил 23-апрелдаги 04-36-803-сон маълумотномаси). Натижада, эшиттиришларнинг илмий савияси ортган ҳамда ишда қўлланган ёндашув ўзбек тили табиатидан келиб чиқиб, “тиббий дискурс” тушунчасининг лингвистик асослари, мақсад-вазифаси таҳлили кесимида ўрганишда фойдаланиш мумкинлиги асосланганлиги таъминланган.
дискурс ва матн лингвистикасига доир мазмун ифодаловчи тил бирликлари консептологияси ва уларнинг олам лисоний манзарасидаги аксига доир лингвистик атамаларни изоҳлашда Андижон давлат университетида 2022-2023-йилларда бажарилаётган “№ ИЛ-402104213. Ўзбек тилида электрон лингвистик энциклопедик луғат ишлаб чиқиш” давлат инновацион-тадқиқот дастурлари доирасидаги лойиҳада фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2023-йил 31-майдаги 39-01-1307-сон маълумотномаси). Натижада олам дискурс тавсифида қўлланилувчи айрим бирликларининг ўзига хосликлари очиб берилган.