Jdanov Aleksandr Valentinovich
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I.    Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Suyak to‘qimasining nuxsonlarini tuldirishda ishlatiladigan osteoplastik materialning samaradorligini baxolash» 14.00.21–Ctomatologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.2.PhD/Tib682.
Ilmiy rahbar: Xasanov Shuhrat Mahmudovich, tibbiyot fanlari nomzodi, dotsent.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent davlat stomatologiya instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent davlat stomatologiya instituti,DSc.04/30.12.2019.Tib.59.01.
Rasmiy opponentlar: Boymuradov Shuxrat Abdujalilovich, tibbiyot fanlari doktori, professor; Ivanov Sergey Yurevich, tibbiyot fanlari doktori, professor (Rossiya Federatsiyasi).
Yetakchi tashkilot: Yonsey universiteti (Janubiy Koreya).
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: suyak to‘qimasining nuxsonlarini tuldirishda ishlatiladigan osteoplastik materialning samaradorligini baxolashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
tadqiqotda osteoblastlar bilan ko‘plab osteoidlar, osteotsitlarbilan kapillyarlar, Osteon 3 kollagen materialini implantatsiyaqilish joyida suyak trabekulalari paydo bo‘lishida ifodalangan osteokonduktiv xususiyatlari va regenerativ potensial optimal ravishda 9-12 oydan oldin aniqlanganligi isbotlangan.
klinik tadkikotlar shuni ko‘rsatdiki, faqat bitta turdagi alloplastik material Osteon 3 Collagen, boshqa turdagi osteoplastik materiallar va o‘sish omillari qo‘shilmagan holda,tish chiqarishdan keyin alveolyar tizma hajmini saqlab qolishni aniklangan;
Osteon 3 kollagen moddasi Kollapan L materialiga nisbatananiq osteokonduktiv xususiyatlarga ega ekanligi va bu tish rozetkasining hajmini yonoq-til yo‘nalishi bo‘yicha ushlabturishda namoyon bo‘ladi (rezorbsiya mos ravishda -0,4 mm ganisbatan -1,7 mm), shuningdek vertikal yo‘nalishda (o‘lchamlarning0,32 mm ga ozgina o‘sishi va 0,58 mm ga kamayishi shunga ko‘ra) aniqlangan;
12 oylik regenerativ davr tugagandan so‘ng implantasiya qilingan tadqiqot guruhidagi materialni o‘rnida, tish katagida 92% hollarda zichligi past bo‘lgan tolali suyak "K.Mish bo‘yicha 3-tur", nazorat guruhidagi material qo‘yilgan joyda esa zichligi atrofdagi nativ suyakka teng "K.Mish bo‘yicha 50 % -2 tip i 37,5 %-3 tip" bo‘lgan regenerat hosil bo‘lshi aniqlangan;
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Toshkent davlat stomatologiya instituti muvofiqlashtiruvchi ekspertlar Kengashining 2024 yil 24 fevraldagi №04-x/26-son xulosasigako‘ra:
birinchi ilmiy yangilik: tadqiqotda osteoblastlar bilan ko‘plab osteoidlar, osteotsitlarbilan kapillyarlar, Osteon 3 kollagen materialini implantatsiyaqilish joyida suyak trabekulalari paydo bo‘lishida ifodalangan osteokonduktiv xususiyatlari va regenerativ potensial optimal ravishda 9-12 oydan oldin aniqlanganligi isbotlangan. Tatqiqotda osteoblastlar bilan ko‘plab osteoidlar, osteotsitlar bilan kapillyarlar, osteon 3 kollagen materialini implantatsiya qilish joyida suyak trabekulalari paydo bo‘lishida ifodalangan osteokonduktiv xususiyatlari va regenerativ potensial optimal ravishda 9-12 oydan oldin aniqlanganligi isbotlangan; olingan ilmiy-amaliyma’lumotlar Toshkent shahridagi "Dental klinik” amaliyotiga joriy etildi.
Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: osteoplastik materialning kiritilishi alveolyar o‘sig‘shakli va hajmini saqlab qolishga imkon beradi, bu sizgatish nuqsonlarini tiklashda estetikani saqlashga imkon beradi.
Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: faqatgina Osteon 3 kollagendan foydalanish kseno – yoki allogenik suyak o‘rnini bosuvchi materiallarni ishlatish bilan solishtirganda xarajatlarni kamaytirishi mumkin. Bundantashqari, 0,25 sm.kub hajmdagi Osteon 3 kollagen materiali devor nuqsonlarisiz o‘rta o‘lchamdagi tish katagini va 0,5 sm.kub  xajmdagi material granulalarining zichligi tufayli devorlaridagi nuqsonlar bilan bo‘lgan tish katagini to‘liq to‘ldirishga imkonberadi. Holbuki, po‘k konsistensiyaga ega bo‘lgan Kollapan L granulalari bir xil tish katagi konfigurasiyasida ikki yoki uch hajmli materialdan foydalanishni talab qiladi. Bularning barchasi, o‘z navbatida, bemorning byudjetida o‘z aksini topib,qimmat osteoplastik muolajalarni amalga oshirishda 500.000sum pulni tejash imkonini beradi.
Xulosa: olingan eksperimental gistomorfologik ma’lumotlarga ko‘ra, Osteon 3 kollagen materialining transformasiya davri implantasiya qilingan paytdan boshlab 9-12 oyni tashkilqiladi. Ushbu davrdan so‘ng, materialni implantasiya qilish sohasida, sun’iy ravishda yaratilgan suyak to‘qimasi nuqsoniniqayta tiklanish jarayoni, barcha o‘ziga xos shaklli elementlar bilan to‘laqonli suyak to‘qimalarining shakllangan namunasi paydo bo‘lishi bilan yakunlanadi.
ikkinchi ilmiy yangilik: klinik tadkikotlar shuni ko‘rsatdiki, faqat bitta turdagi alloplastik material Osteon 3 Collagen, boshqa turdagi osteoplastik materiallar va o‘sish omillari qo‘shilmagan holda,tish chiqarishdan keyin alveolyar tizma hajmini saqlab qolishni aniklangan. Klinik tadkikotlar shuni ko‘rsatdiki,faqat bitta turdagi alloplastik material Osteon 3 kollagen,boshqa turdagi osteoplastik materiallar va o‘sish omillari qo‘shilmagan holda, tish chiqarishdan keyin alveolyar tizma hajmini saqlab qolishga olib kelishi imkonini beradi; olingan ilmiy-amaliy ma’lumotlar Toshkent shahridagi"Dental klinik” amaliyotiga joriy etildi. .
Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: osteoplastik materialning kiritilishi alveolyar o‘sig‘shakli va hajmini saqlab qolishga imkon beradi, bu sizgatish nuqsonlarini tiklashda estetikani saqlashga imkon beradi.
Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: faqatgina Osteon 3 kollagendan foydalanish kseno – yoki allogenik suyak o‘rnini bosuvchi materiallarni ishlatish bilan solishtirganda xarajatlarni kamaytirishi mumkin. Bundantashqari, 0,25 sm.kub hajmdagi Osteon 3 kollagen materiali devornuqsonlarisiz o‘rta o‘lchamdagi tish katagini va 0,5 sm.kub  xajmdagi material granulalarining zichligi tufayli devorlaridagi nuqsonlar bilan bo‘lgan tish katagini to‘liq to‘ldirishga imkon beradi. Holbuki, po‘k konsistensiyaga ega bo‘lgan Kollapan L granulalari bir xil tish katagi konfigurasiyasida ikki yoki uch hajmli materialdan foydalanishni talab qiladi. Bularning barchasi, o‘z navbatida, bemorning byudjetida o‘z aksini topib,qimmat osteoplastik muolajalarni amalga oshirishda 500.000 sum pulni tejash imkonini beradi.
Xulosa: Socket Preservation usuli yordamida Osteon 3 kollagen alloplastik materiali implantasiya qilingan soxadan olingan suyak to‘qimalarining namunalarini gistomorfologik o‘rganish natijalariga ko‘ra, implantasiya qilingan kundan boshlab 12 oy o‘tgach, to‘laqonli, unga dental implantat o‘rnatish mumkin bo‘lgan,suyak regenerati aniqlandi. Ushbu natijalar bizga Osteon 3 kollagen materialining yaqqol regenerativ xususiyatlari va uning inson tanasi bilan biomoslashuvligi haqida ma’lumot beradi.
uchinchi ilmiy yangilik: Osteon 3 kollagen moddasi Kollapan L materialiga nisbatananiq osteokonduktiv xususiyatlarga ega ekanligi va bu tish rozetkasining hajmini yonoq-til yo‘nalishi bo‘yicha ushlabturishda namoyon bo‘ladi (rezorbsiya mos ravishda -0,4 mm ganisbatan -1,7 mm), shuningdek vertikal yo‘nalishda (o‘lchamlarning0,32 mm ga ozgina o‘sishi va 0,58 mm ga kamayishi shunga ko‘ra) aniqlangan. Osteon 3 kollagen moddasi Kollapan L materialiga nisbatan aniq osteokonduktiv xususiyatlarga ega ekanligi va bu tish rozetkasining hajmini yonoq-til yo‘nalishi bo‘yicha ushlab turishda namoyon bo‘ladi (rezorbsiya mos ravishda-0,4 mm ga nisbatan -1,7 mm), shuningdek vertikal yo‘nalishda (o‘lchamlarning 0,32 mm ga ozgina o‘sishi va 0,58 mm ga kamayishi shunga ko‘ra) aniqlandi. Osteon 3 kollagen materialining yuqori osteokonduktiv xususiyatlaridan foydalanish tish olishdan keyin tish katagining bukko-lingval va vertikal o‘lchamlarini maksimal darajada saqlashga imkon berdi; olingan ilmiy-amaliy ma’lumotlar Toshkent shahridagi "Dental klinik”amaliyotiga joriy etildi.
Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardani borat: osteoplastik materialning kiritilishi alveolyar o‘sig‘shakli va hajmini saqlab qolishga imkon beradi, bu sizgatish nuqsonlarini tiklashda estetikani saqlashga imkon beradi.
Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: faqatgina Osteon 3 kollagendan foydalanish kseno – yoki allogenik suyak o‘rnini bosuvchi materiallarni ishlatish bilan solishtirganda xarajatlarni kamaytirishi mumkin. Bundan tashqari, 0,25 sm.kub hajmdagi Osteon 3 kollagen materiali devor nuqsonlarisiz o‘rta o‘lchamdagi tish katagini va 0,5 sm.kub xajmdagi material granulalarining zichligi tufayli devorlaridagi nuqsonlar bilan bo‘lgan tish katagini to‘liq to‘ldirishga imkonberadi. Holbuki, po‘k konsistensiyaga ega bo‘lgan Kollapan L granulalari bir xil tish katagi konfigurasiyasida ikki yoki uchhajmli materialdan foydalanishni talab qiladi. Bularning barchasi, o‘z navbatida, bemorning byudjetida o‘z aksini topib,qimmat osteoplastik muolajalarni amalga oshirishda 500.000 sum pulni tejash imkonini beradi.
Xulosa: implantasiya qilingan tish kataklarining o‘lchamlarini,ularning kengligi va balandligi bo‘yicha, rentgen nazorat o‘tkazishda, aksariyat hollarda bu ko‘rsatkichlar Osteon 3 kollagen materialini implantasiya qilishdan oldin ham, keyin hamsaqlanib qolganligi aniqlandi. Bu, o‘z navbatida, Osteon 3 kollagenining, Kollapan L bilan solishtirganda, yuqori osteokonduktiv xususiyatlarini ko‘rsatadi, va bu graft regenerasiyasi jarayoni tugagandan so‘ng tish katagi hajmining saqlanishida ifodalanadi, bukko-lingval (rezorbsiya o‘rtacha-0,4 mm va 1,7 mm mos ravishda) va vertikal yunalishida(xajmning biroz 0,32 mm ga ko‘payishi va 0,58 mm ga kamayishi mos ravishda).
to‘rtinchi ilmiy yangilik: 12 oylik regenerativ davr tugagandan so‘ng implantasiya qilingan tadqiqot guruhidagi materialni o‘rnida, tish katagida 92% hollarda zichligi past bo‘lgan tolali suyak "K.Mish bo‘yicha 3-tur", nazorat guruhidagi material qo‘yilgan joyda esa zichligi atrofdagi nativ suyakka teng "K.Mish bo‘yicha 50 % -2 tip i 37,5 %-3 tip" bo‘lgan regenerat hosil bo‘lshi aniqlangan. 12 oylik regenerativ davr tugagandan so‘ng implantasiya qilingan tadqiqot guruhidagi materialni o‘rnida, tish katagida 92% hollarda zichligi past bo‘lgan tolali suyak "K.Mish bo‘yicha 3-tur", nazorat guruhidagi material qo‘yilgan joyda esa zichligi atrofdagi nativ suyakka teng "K.Mish bo‘yicha 50 % -2 tip i 37,5 %- 3 tip" bo‘lgan regenerat hosil bo‘lshi aniqlangan; olingan ilmiy-amaliy ma’lumotlar Toshkent shahridagi "Dental klinik” amaliyotiga joriy etildi.
Ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagicha:osteoplastik materialni qo‘llash alveolyar bo‘rtiq shakli vahajmini saqlab qolishga imkon beradi, bu esa tish nuqsonlarini tiklashda estetikani saqlashga imkon beradi.
Ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: faqat bitta Osteon 3 kollagen  materialidan foydalanish kseno yoki allogenik suyak o‘rnini bosuvchi vositalardan foydalanish bilan solishtirganda xarajatlar miqdorini kamaytirishga imkon beradi. Bundan tashqari,Osteon Collagen 3 materialining hajmi 0,25 sm.kub  devornuqsonisiz o‘rta teshikni to‘liq to‘ldirishga imkon beradi va 0,5sm.kub materialning granulalari zichligi tufayli teshik devorlarining nuqsonlari bo‘lgan kub. Holbuki, bo‘shashgan konsistensiyaga ega bo‘lgan Kollapan L granulalari bir xil tish rozetkasi konfiguratsiyasidagi ikki yoki uch hajmli materialdan foydalanishni talab qiladi. Bularning barchasi, o‘z navbatida,bemorning byudjetida aks etadi, bu esa qimmat suyak-plastik protseduralarni bajarishda tejashga imkon beradi.
Xulosa: Osteon 3 kollagen moddasi bilan implantatsiya sohasidagi suyak zichligini densitometrik tahlil qilish paytida,bemorlarning mahalliy suyagi atrofidagi suyak zichligi bilan taqqoslaganda, asosan 3 turdagi zichlik aniqlandi K.Mish implantasiya qilingan tish teshigini o‘rab turgan suyak zichligidan qat’i nazar( 92%) (p<0.01), Kollapan L kiritilgan joy  regenerat regeneratning zichligi uning atrofidagi mahalliy suyakka teng edi(K. Mish bo‘yicha 50% -2 tip va 37,5 %- 3 tip)(p<0.01). Tabiiyki, Osteon 3 kollagen augmentatining yangi hosilbo‘lgan suyak to‘qimasi zichligi jihatidan shimgichli suyak to‘qimalariga yaqin.