Жданов Александр Валентинович
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Суяк тўқимасининг нухсонларини тулдиришда ишлатиладиган остеопластик материалнинг самарадорлигини бахолаш» 14.00.21–Cтоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.2.PhD/Tib682.
Илмий раҳбар: Хасанов Шуҳрат Маҳмудович, тиббиёт фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат стоматология институти,DSc.04/30.12.2019.Tib.59.01.
Расмий оппонентлар: Боймурадов Шухрат Абдужалилович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Иванов Сергей Юревич, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Россия Федерацияси).
Етакчи ташкилот: Ёнсей университети (Жанубий Корея).
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: суяк тўқимасининг нухсонларини тулдиришда ишлатиладиган остеопластик материалнинг самарадорлигини бахолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тадқиқотда остеобластлар билан кўплаб остеоидлар, остеоцитларбилан капиллярлар, Остеон 3 коллаген материалини имплантацияқилиш жойида суяк трабекулалари пайдо бўлишида ифодаланган остеокондуктив хусусиятлари ва регенератив потенциал оптимал равишда 9-12 ойдан олдин аниқланганлиги исботланган.
клиник тадкикотлар шуни кўрсатдики, фақат битта турдаги аллопластик материал Остеон 3 Cоллаген, бошқа турдаги остеопластик материаллар ва ўсиш омиллари қўшилмаган ҳолда,тиш чиқаришдан кейин алвеоляр тизма ҳажмини сақлаб қолишни аникланган;
Остеон 3 коллаген моддаси Коллапан Л материалига нисбатананиқ остеокондуктив хусусиятларга эга эканлиги ва бу тиш розеткасининг ҳажмини ёноқ-тил йўналиши бўйича ушлабтуришда намоён бўлади (резорбция мос равишда -0,4 мм ганисбатан -1,7 мм), шунингдек вертикал йўналишда (ўлчамларнинг0,32 мм га озгина ўсиши ва 0,58 мм га камайиши шунга кўра) аниқланган;
12 ойлик регенератив давр тугагандан сўнг имплантасия қилинган тадқиқот гуруҳидаги материални ўрнида, тиш катагида 92% ҳолларда зичлиги паст бўлган толали суяк "K.Mish бўйича 3-тур", назорат гуруҳидаги материал қўйилган жойда эса зичлиги атрофдаги натив суякка тенг "K.Mish бўйича 50 % -2 тип и 37,5 %-3 тип" бўлган регенерат ҳосил бўлши аниқланган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент давлат стоматология институти мувофиқлаштирувчи экспертлар Кенгашининг 2024 йил 24 февралдаги №04-х/26-сон хулосасигакўра:
биринчи илмий янгилик: тадқиқотда остеобластлар билан кўплаб остеоидлар, остеоцитларбилан капиллярлар, Остеон 3 коллаген материалини имплантацияқилиш жойида суяк трабекулалари пайдо бўлишида ифодаланган остеокондуктив хусусиятлари ва регенератив потенциал оптимал равишда 9-12 ойдан олдин аниқланганлиги исботланган. Татқиқотда остеобластлар билан кўплаб остеоидлар, остеоцитлар билан капиллярлар, остеон 3 коллаген материалини имплантация қилиш жойида суяк трабекулалари пайдо бўлишида ифодаланган остеокондуктив хусусиятлари ва регенератив потенциал оптимал равишда 9-12 ойдан олдин аниқланганлиги исботланган; олинган илмий-амалиймаълумотлар Тошкент шаҳридаги "Дентал клиник” амалиётига жорий этилди.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: остеопластик материалнинг киритилиши алвеоляр ўсиғшакли ва ҳажмини сақлаб қолишга имкон беради, бу сизгатиш нуқсонларини тиклашда эстетикани сақлашга имкон беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: фақатгина Остеон 3 коллагендан фойдаланиш ксено – ёки аллогеник суяк ўрнини босувчи материалларни ишлатиш билан солиштирганда харажатларни камайтириши мумкин. Бунданташқари, 0,25 см.куб ҳажмдаги Остеон 3 коллаген материали девор нуқсонларисиз ўрта ўлчамдаги тиш катагини ва 0,5 см.куб  хажмдаги материал гранулаларининг зичлиги туфайли деворларидаги нуқсонлар билан бўлган тиш катагини тўлиқ тўлдиришга имконберади. Ҳолбуки, пўк консистенсияга эга бўлган Коллапан Л гранулалари бир хил тиш катаги конфигурасиясида икки ёки уч ҳажмли материалдан фойдаланишни талаб қилади. Буларнинг барчаси, ўз навбатида, беморнинг бюджетида ўз аксини топиб,қиммат остеопластик муолажаларни амалга оширишда 500.000сум пулни тежаш имконини беради.
Хулоса: олинган экспериментал гистоморфологик маълумотларга кўра, Остеон 3 коллаген материалининг трансформасия даври имплантасия қилинган пайтдан бошлаб 9-12 ойни ташкилқилади. Ушбу даврдан сўнг, материални имплантасия қилиш соҳасида, сунъий равишда яратилган суяк тўқимаси нуқсониниқайта тикланиш жараёни, барча ўзига хос шаклли элементлар билан тўлақонли суяк тўқималарининг шаклланган намунаси пайдо бўлиши билан якунланади.
иккинчи илмий янгилик: клиник тадкикотлар шуни кўрсатдики, фақат битта турдаги аллопластик материал Остеон 3 Cоллаген, бошқа турдаги остеопластик материаллар ва ўсиш омиллари қўшилмаган ҳолда,тиш чиқаришдан кейин алвеоляр тизма ҳажмини сақлаб қолишни аникланган. Клиник тадкикотлар шуни кўрсатдики,фақат битта турдаги аллопластик материал Остеон 3 коллаген,бошқа турдаги остеопластик материаллар ва ўсиш омиллари қўшилмаган ҳолда, тиш чиқаришдан кейин алвеоляр тизма ҳажмини сақлаб қолишга олиб келиши имконини беради; олинган илмий-амалий маълумотлар Тошкент шаҳридаги"Дентал клиник” амалиётига жорий этилди. .
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: остеопластик материалнинг киритилиши алвеоляр ўсиғшакли ва ҳажмини сақлаб қолишга имкон беради, бу сизгатиш нуқсонларини тиклашда эстетикани сақлашга имкон беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: фақатгина Остеон 3 коллагендан фойдаланиш ксено – ёки аллогеник суяк ўрнини босувчи материалларни ишлатиш билан солиштирганда харажатларни камайтириши мумкин. Бунданташқари, 0,25 см.куб ҳажмдаги Остеон 3 коллаген материали деворнуқсонларисиз ўрта ўлчамдаги тиш катагини ва 0,5 см.куб  хажмдаги материал гранулаларининг зичлиги туфайли деворларидаги нуқсонлар билан бўлган тиш катагини тўлиқ тўлдиришга имкон беради. Ҳолбуки, пўк консистенсияга эга бўлган Коллапан Л гранулалари бир хил тиш катаги конфигурасиясида икки ёки уч ҳажмли материалдан фойдаланишни талаб қилади. Буларнинг барчаси, ўз навбатида, беморнинг бюджетида ўз аксини топиб,қиммат остеопластик муолажаларни амалга оширишда 500.000 сум пулни тежаш имконини беради.
Хулоса: Socket Preservation усули ёрдамида Остеон 3 коллаген аллопластик материали имплантасия қилинган сохадан олинган суяк тўқималарининг намуналарини гистоморфологик ўрганиш натижаларига кўра, имплантасия қилинган кундан бошлаб 12 ой ўтгач, тўлақонли, унга дентал имплантат ўрнатиш мумкин бўлган,суяк регенерати аниқланди. Ушбу натижалар бизга Остеон 3 коллаген материалининг яққол регенератив хусусиятлари ва унинг инсон танаси билан биомослашувлиги ҳақида маълумот беради.
учинчи илмий янгилик: Остеон 3 коллаген моддаси Коллапан Л материалига нисбатананиқ остеокондуктив хусусиятларга эга эканлиги ва бу тиш розеткасининг ҳажмини ёноқ-тил йўналиши бўйича ушлабтуришда намоён бўлади (резорбция мос равишда -0,4 мм ганисбатан -1,7 мм), шунингдек вертикал йўналишда (ўлчамларнинг0,32 мм га озгина ўсиши ва 0,58 мм га камайиши шунга кўра) аниқланган. Остеон 3 коллаген моддаси Коллапан Л материалига нисбатан аниқ остеокондуктив хусусиятларга эга эканлиги ва бу тиш розеткасининг ҳажмини ёноқ-тил йўналиши бўйича ушлаб туришда намоён бўлади (резорбция мос равишда-0,4 мм га нисбатан -1,7 мм), шунингдек вертикал йўналишда (ўлчамларнинг 0,32 мм га озгина ўсиши ва 0,58 мм га камайиши шунга кўра) аниқланди. Остеон 3 коллаген материалининг юқори остеокондуктив хусусиятларидан фойдаланиш тиш олишдан кейин тиш катагининг букко-лингвал ва вертикал ўлчамларини максимал даражада сақлашга имкон берди; олинган илмий-амалий маълумотлар Тошкент шаҳридаги "Дентал клиник”амалиётига жорий этилди.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардани борат: остеопластик материалнинг киритилиши алвеоляр ўсиғшакли ва ҳажмини сақлаб қолишга имкон беради, бу сизгатиш нуқсонларини тиклашда эстетикани сақлашга имкон беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: фақатгина Остеон 3 коллагендан фойдаланиш ксено – ёки аллогеник суяк ўрнини босувчи материалларни ишлатиш билан солиштирганда харажатларни камайтириши мумкин. Бундан ташқари, 0,25 см.куб ҳажмдаги Остеон 3 коллаген материали девор нуқсонларисиз ўрта ўлчамдаги тиш катагини ва 0,5 см.куб хажмдаги материал гранулаларининг зичлиги туфайли деворларидаги нуқсонлар билан бўлган тиш катагини тўлиқ тўлдиришга имконберади. Ҳолбуки, пўк консистенсияга эга бўлган Коллапан Л гранулалари бир хил тиш катаги конфигурасиясида икки ёки учҳажмли материалдан фойдаланишни талаб қилади. Буларнинг барчаси, ўз навбатида, беморнинг бюджетида ўз аксини топиб,қиммат остеопластик муолажаларни амалга оширишда 500.000 сум пулни тежаш имконини беради.
Хулоса: имплантасия қилинган тиш катакларининг ўлчамларини,уларнинг кенглиги ва баландлиги бўйича, рентген назорат ўтказишда, аксарият ҳолларда бу кўрсаткичлар Остеон 3 коллаген материалини имплантасия қилишдан олдин ҳам, кейин ҳамсақланиб қолганлиги аниқланди. Бу, ўз навбатида, Остеон 3 коллагенининг, Коллапан Л билан солиштирганда, юқори остеокондуктив хусусиятларини кўрсатади, ва бу графт регенерасияси жараёни тугагандан сўнг тиш катаги ҳажмининг сақланишида ифодаланади, букко-лингвал (резорбция ўртача-0,4 мм ва 1,7 мм мос равишда) ва вертикал юналишида(хажмнинг бироз 0,32 мм га кўпайиши ва 0,58 мм га камайиши мос равишда).
тўртинчи илмий янгилик: 12 ойлик регенератив давр тугагандан сўнг имплантасия қилинган тадқиқот гуруҳидаги материални ўрнида, тиш катагида 92% ҳолларда зичлиги паст бўлган толали суяк "K.Mish бўйича 3-тур", назорат гуруҳидаги материал қўйилган жойда эса зичлиги атрофдаги натив суякка тенг "K.Mish бўйича 50 % -2 тип и 37,5 %-3 тип" бўлган регенерат ҳосил бўлши аниқланган. 12 ойлик регенератив давр тугагандан сўнг имплантасия қилинган тадқиқот гуруҳидаги материални ўрнида, тиш катагида 92% ҳолларда зичлиги паст бўлган толали суяк "K.Mish бўйича 3-тур", назорат гуруҳидаги материал қўйилган жойда эса зичлиги атрофдаги натив суякка тенг "K.Mish бўйича 50 % -2 тип и 37,5 %- 3 тип" бўлган регенерат ҳосил бўлши аниқланган; олинган илмий-амалий маълумотлар Тошкент шаҳридаги "Дентал клиник” амалиётига жорий этилди.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагича:остеопластик материални қўллаш алвеоляр бўртиқ шакли ваҳажмини сақлаб қолишга имкон беради, бу эса тиш нуқсонларини тиклашда эстетикани сақлашга имкон беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: фақат битта Остеон 3 коллаген  материалидан фойдаланиш ксено ёки аллогеник суяк ўрнини босувчи воситалардан фойдаланиш билан солиштирганда харажатлар миқдорини камайтиришга имкон беради. Бундан ташқари,Остеон Cоллаген 3 материалининг ҳажми 0,25 см.куб  деворнуқсонисиз ўрта тешикни тўлиқ тўлдиришга имкон беради ва 0,5см.куб материалнинг гранулалари зичлиги туфайли тешик деворларининг нуқсонлари бўлган куб. Ҳолбуки, бўшашган консистенцияга эга бўлган Коллапан Л гранулалари бир хил тиш розеткаси конфигурациясидаги икки ёки уч ҳажмли материалдан фойдаланишни талаб қилади. Буларнинг барчаси, ўз навбатида,беморнинг бюджетида акс этади, бу эса қиммат суяк-пластик процедураларни бажаришда тежашга имкон беради.
Хулоса: Остеон 3 коллаген моддаси билан имплантация соҳасидаги суяк зичлигини денситометрик таҳлил қилиш пайтида,беморларнинг маҳаллий суяги атрофидаги суяк зичлиги билан таққослаганда, асосан 3 турдаги зичлик аниқланди К.Миш имплантасия қилинган тиш тешигини ўраб турган суяк зичлигидан қатъи назар( 92%) (p<0.01), Коллапан Л киритилган жой  регенерат регенератнинг зичлиги унинг атрофидаги маҳаллий суякка тенг эди(К. Миш бўйича 50% -2 тип ва 37,5 %- 3 тип)(p<0.01). Табиийки, Остеон 3 коллаген аугментатининг янги ҳосилбўлган суяк тўқимаси зичлиги жиҳатидан шимгичли суяк тўқималарига яқин.