Акмалов Шамшодбек Бахтияровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Геоахборот тизимларидан фойдаланган ҳолда ирригация тизимларида сув ресурсларини гидравлик ҳисобини юритишни такомиллаштириш», 05.09.07–Гидравлика ва муҳандислик гидрологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2018.2.PhD/T622.
Илмий раҳбар: Арифжанов Айбек Мухамеджанович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти, DSc.27.06.2017.T.10.02.
Расмий оппонентлар: Сафаров Эшқобил Юлдашович, техника фанлари доктори, профессор; Шаазизов Фаррух Шаакбарович, техника фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Тошкент архитектура-қурилиш институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: суғориш тармоқларининг сув ўтказиш қобилиятини баҳолаш ва сув сарфининг назоратини амалга оширишда ГАТ техника ва технологияларидан фойдаланиб, маълумотлар базасини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
суғориш тармоқларида сув сарфини ҳисоблаш ва назоратини амалга ошириш усули геоахборот тизимлари орқали такомиллаштирилган;
ирригация тизимлари техник ва эксплуатацион ҳолатини масофадан туриб таҳлил қилиш учун янги усул Ер сунъий йўлдоши маълумотлари асосида ишлаб чиқилган;
ирригация тизимларининг гидравлик параметрларини ҳисоблаш усули WorldViev2 ва Landsat сунъий йўлдош тасвирлари орқали такомиллаштирилган;
ирригация тизимларида сув сарфини баҳолашда, қишлоқ хўжалик экинларининг сувга бўлган эҳтиёжини таҳлил қилиш бўйича маълумотлар базаси ва харитаси MODIS сунъий йўлдош тасвирлари орқали яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
ГАТдан фойдаланган ҳолда ирригация тизимларида сув ресурсларининг гидравлик ҳисобини юритишни такомиллаштириш усуллари орқали олинган натижалар асосида:
суғориш тармоқларида сув тақсимотини ҳисоблаш ва назоратини геоинформацион технологияси орқали амалга ошириш усули Сув хўжалиги вазирлиги тизимидаги, хусусан Сирдарё вилояти фермер хўжаликларининг суғориш майдонлари ва каналларига жорий этилган (Сув хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 16 апрелдаги 02/29-236-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижаларининг жорий этилиши фермер хўжаликларида сув тақсимотини ҳисоблаш ва ирригация тизимлар техник ҳолатини масофадан маълумотлар базаси орқали тўғридан-тўғри аниқлаш имконини берган;
ирригация тизимларининг техник ҳолати ва эксплуатацион параметрлари геоинформацион технологиялардан фойдаланиб аниқлаш дастури Сирдарё вилояти Оқолтин СИУсига қарашли суғориш каналлари ва коллекторларида жорий этилган (Сув хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 16 апрелдаги 02/29-236-сон маълумотномаси). Натижада маълумотларни масофадан туриб тезкор таҳлил қилиб, самарали чора-тадбирлар ишлаб чиқишга эришилган;
ирригация тизимларида сув сарфини аниқ баҳолашда, қишлоқ хўжалик экинларини ўсиш даврида сувга бўлган эҳтиёжини MODIS тасвирлари орқали таҳлил қилиш орқали маълумотлар базаси ва харитаси Тошкент вилояти Ўртачирчиқ тумани фермер хўжаликларига жорий этилган (Сув хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 16 апрелдаги 02/29-236-сон маълумотномаси). Натижада экин майдонларини сувга бўлган талабини ГАТ техника ва технологиялар орқали аниқлаш имкониятини берган.
