Javed Faisalning
fan doktori (DSc) Dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): “Kompakt obektlar yupqa qobig‘i orqali termodinamika va turg‘unligiga ta’siri”, 01.03.01-Astronomiya va 01.04.02 – Nazariy fizika (fizika-matematika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2024.1.DSc/FM 257
Ilmiy maslahatchilarning F.I.Sh., ilmiy darajasi va unvoni: Abdujabbarov Ahmadjon Adiljanovich, Fizika-matematika fanlari doktori, professor; Ahmedov Bobomurat Juraevich, Fizika-matematika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent amaliy fanlar universiteti
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: “TIQXMMI” Milliy tadqiqot universiteti huzuridagi Fundamental va amaliy tadqiqotlar instituti, DSc.03/31.03.2022.T/FM.10.04.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi renormalizatsiya guruhining takomillashtirilgan tortishish nazariyasi va kompakt obektlar uchun tegishli echimlar uchun nazariy modellarni ishlab chiqish va takomillashtirishdir.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
Birinchi marta kuchlanish-energiya tensorining komponentlari ushbu tuzilgan geometriyalarning dinamik tenglamalarini ishlab chiqadigan gipersuratdagi Eynshteyn maydon tenglamalarining qisqartirilgan shaklidan hisoblab chiqildi. RGI Schwarzschildning hodisa gorizonti pozisiyasi Schwarzschild qora o‘rasidan kamroq ekanligi kuzatildi. Muvozanat qobig‘i radiusi bo‘yicha chiziqli radial tebranish bilan kvintessensiya, quyuq energiya va fantom energiya turi EoSdan keyin materiya taqsimoti bilan to‘ldirilgan ingichka qobiqning barqaror konfiguratsiyasi o‘rganildi.
Skayar maydon kontekstida yupqa qobiq dinamikasi, qobiq radiusining muvozanat holatini hisobga olmagan holda, nozik qobiqning samarali potensiali va qobiq radiusidan foydalangan holda muhokama qilinadi. Tegishli vaqt fonida samarali potensial, qobiq radiusi va skalyar maydonning harakatini o‘rganish uchun saqlanish tenglamasi va KG tenglamasi ko‘rib chiqildi.
Birinchi marta fantomga o‘xshash EoS fonida qobiq radiusi bo‘yicha chiziqli radial buzilishdan foydalangan holda ishlab chiqilgan strukturaning barqaror konfiguratsiyasi o‘rganildi. Ma’lum bo‘lishicha, yupqa qobiqning grafik tahlili ingichka qobiqning asosiy sharti bo‘lib, qobiq radiusi hodisa gorizonti radiusidan kattaroq bo‘lishi kerak.
Ta’kidlanishicha, yupqa qobiq ham kvintessensiya, ham quyuqe nergiya tipidagi moddalar tarkibi uchun barqaror harakatni ifodalaydi. Yupqa qobiq EoS fantom energiya turi uchun jismoniy parametrlarning har bir tanlovi uchun beqaror konfiguratsiyani ifodalaydi. Aniqlanishicha, quyuq energiya tipidagi moddalar tarkibi kvintessensiya tipidagi moddalar taqsimotiga qaraganda ancha barqaror konfiguratsiyaga ega. RGI Shvarsshild qora o‘rasini tanlashda Shvarsshild qora o‘rasiga nisbatan yupqa qobiqning barqarorligi pasaygan degan xulosaga keldi.
Birinchi marta modifikatsiyalangan materiya manbai doirasida Eynshteyn maydon tenglamasi ishlab chiqildi. Bundan tashqari, gravastar tuzilishi va ularning fizik xususiyatlari hisoblab chiqilgan. EoS ni ichki mintaqaga qo‘llash va harakat tenglamalari va saqlanish tenglamalarini tahlil qilish orqali echimning yagonaligi yo‘qligi aniqlandi. Bundan tashqari, tizimning energiya zichligi va bosimi doimiy bo‘lib qoladi, bu quyuq energiya bilan bog‘liq xususiyatlarga mos keladi.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Kompakt obektlar uchun ishlab chiqilgan nazariy modellar asosida: Zarralar harakati bo‘yicha olingan ilmiy natijalar Shanxaydagi Fudan universiteti (FU) olimlari tomonidan qo‘llanildi (FU, Xitoy, 2024 yil 30 aprel ma’lumotnomasi).