Sayt test rejimida ishlamoqda

Каримов Жамшид Очиловичнинг
диссертация ҳимоясисиз селекция ютуғи (ихтиро патенти) асосида фалсафа
доктори  (PhD) илмий даражасини бериш бўйича эълон матни

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Кам тарқалган пекин карами (Брассиcа рапа субсп. пекиненсис. Л) нинг серҳосил янги навини яратиш”, 06.01.05–Селекция ва уруғчилик (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.3.PhD/Qx959.
Илмий раҳбар: Хуррамов Улуғбек Холмаматович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, доцент.
Илмий-тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат аграр университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Сабзавот, полиз экинлари ва картошкачилик илмий-тадқиқот институти, PhD.05/30.09.2022.Qx.152.01.
Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг ихтирога патенти: Пекин карамининг “Биллур” нави (№ НАП 00408).  
II. Тадқиқотнинг мақсади: Карамгулдошлар оиласига мансуб бўлган пекин карами (Брассиcа рапа субсп. пекиненсис. Л) нинг жаҳон коллекциясидан фойдаланган ҳолда республикамиз тупроқ-иқлим шароитига мос, қимматли хўжалик белги ва хусусиятларига эга, серҳосил, эртапишар пекин карамининг янги навини яратиш, уруғчилигини ўрганиш ва мақбул эртаги экиш муддатларини аниқлаш ҳамда ишлаб чиқаришга жорий этишдан иборат.   
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Илк бор эртаги муддатларда пекин карамининг 42 та нав намуналарининг морфо-биологик ва қимматли хўжалик белгилар мажмуи бўйича ўрганилган ва олинган натижалар таҳлил этилиб, маълумотлар асосида ахборот базаси яратилган;
географик келиб чиқиши турлича бўлган пекин карамини нав намуналарининг эртаги муддатларда эртапишарлиги, ҳосилдорлиги, айрим ташқи муҳит (совуқ, иссиқ ва қисқа кун экин) омилларига бардошлилиги бўйича бошланғич манбалар ажратиб олинган;
пекин карамининг эртапишар, серҳосил, шифобахш, турли муддатларда очиқ ва ҳимояланган ерларда этиштиришга мос “Биллур” (НАП 00408) нави яратилиб, Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал Мулк агентлиги томонидан селекция ютуғига патент олинган;
янги яратилган пекин карамининг “Биллур” нави назорат навига нисбатан ўсув даври 7 кунга қисқалиги, умумий ҳосилдорлик кўрсаткичлари 15,5 т/га, товарбоп ҳосил миқдори 8,1 % га юқорилиги аниқланган;
юқори ва сифатли ҳосил олиш учун ушбу экинни эрта баҳорги мавсумда вақтинчалик плёнка остида ва 4 та экиш муддатларда экиб ўрганилиб, пекин карамининг янги “Биллур” навини эртаги баҳорда вақтинчалик плёнка остида экишнинг мақбул муддати феврал ойининг биринчи ўн кунлигида экиш мақсадга мувофиқлиги аниқланган;
янги яратилган “Биллур” навининг биокимёвий таркиби ўрганилган ва органолептик кўрсаткичлар бўйича баҳоланган;
янги яратилган Биллур навининг ўсиши, ривожланиши ҳамда асосий қимматли-хўжалик белгилари таҳлил қилинган ва навдорлиги юқори оригинал уруғлари кўпайтирилган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Пекин карамининг жаҳон генофондини комплекс ўрганиш асосида морфо-биологик ва қимматли хўжалик белги ва хусусиятларига эга навларни яратиш бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
пекин карамининг ҳосилдорлиги юқори ва эрта баҳорда вақтинчалик плёнка остида этиштиришга мос, гул поя чиқишига мойиллиги нисбатан кам бўлган янги “Биллур” нави яратилган ва Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал Мулк агентлиги томонидан селекция ютуғи сифатида патент (НАП 00408) олинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022-йил 22-ноябрдаги №07/33-04/8665-сон маълумотномаси). Ушбу нав 2022-йилда Ўзбекистон Республикаси ҳудудида экиш учун тавсия этилган қишлоқ хўжалиги экинлари Давлат реестрига киритилган.;
пекин карамининг “Биллур” нави Тошкент вилоятининг Қибрай туманида 0,75 гектар, Самарқанд вилоятининг Ургут туманида 0,45 гектар жами 1,2 гектар майдонларга эртаги ва такрорий муддатларда жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2022-йил 22-ноябрдаги №07/33-04/8665-сон маълумотномаси). Натижада гектаридан ўртача 37,3 тонна ҳосил олиниб, 35,4 млн сўм соф даромад олишга эришилган. Шунингдек, пекин карамининг тавсия этилган янги “Биллур” навидан фойдаланиш натижасида фермер хўжаликлари томонидан етиштирилаётган Давлат реестрига киритилган “Хибинская” навига нисбатан ҳосилдорлик 25,8% га ортган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish