Бердиев Акрам Ўктамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тижорат банкларида лойиҳавий молиялаштириш рискларини бошқариш амалиётини такомиллаштириш”, 08.00.07 – Молия, пул муомаласи ва кредит (Иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Iqt2563.
Илмий раҳбар: Каримов Норбой Ғаниевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/10.12.2019.I.16.01.
Расмий оппонентлар: Алимардонов Илхом Музробшохович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Гадоев Сухроб Жумакулович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикси “Агробанк” акциядорлик тижорат банки.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон Республикаси тижорат банкларида лойиҳавий молиялаштириш рискларини бошқариш амалиётини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
тўлов мажбурияти ҳамда инвестицион товарларнинг сифати бўйича тақдим этиладиган банк кафолатларидан бир вақтнинг ўзида фойдаланиш ҳамда ҳужжатлаштирилган аккредитивларнинг қопланмаган ва тасдиқланмаган шаклларини қўллаш орқали инвестиция лойиҳаларини реализация риски даражасини пасайтириш асосланган;
лойиҳани молиялаштириш манбалари ҳажмида лойиҳа ташаббускорининг ўз маблағлари улушини ошириш, акциядорларнинг қўшимча молиялаштириш бўйича кафолатларини олиш ва лойиҳани банкларнинг кредит линияси орқали молиялаштириш натижасида инвестиция лойиҳаларининг молиявий риски даражасини пасайтириш тавсия қилинган;
тижорат банкларида хорижий валюталардаги активлар ва мажбуриятларнинг ўсиш суръатлари ўртасидаги мутаносибликни таъминлаш йўли билан лойиҳавий молиялаштиришнинг ликвидлилик риски даражасини ошиб кетишига йўл қўймаслик таклиф қилинган;
кредит рискини баҳолаш бўйича стандартлашган ҳамда базавий индикатив ёндашувни қўллаш усулларидан комплекс фойдаланиш асосида лойиҳавий молиялаштириш жараёнидаги кредит рискини бошқариш амалиёти такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тижорат банкларида лойиҳавий молиялаштириш рискларини бошқариш амалиётини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар асосида:
тўлов мажбурияти ҳамда инвестицион товарларнинг сифати бўйича тақдим этиладиган банк кафолатларидан бир вақтнинг ўзида фойдаланиш ҳамда ҳужжатлаштирилган аккредитивларнинг қопланмаган ва тасдиқланмаган шаклларини қўллаш орқали инвестиция лойиҳаларини реализация риски даражасини пасайтириш таклифи “Микрокредитбанк” томонидан амалиётга жорий этилган (“Микрокредитбанк” АТБнинг 2023-йил 12-сентябрдаги №04-16/16389-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга татбиқи натижасида “Микрокредитбанк” акциядорлик тижорат банкда берилган кафолатлар ва ҳужжатлаштирилган аккредитивлар ҳажмини 2022-йилда 2021-йилга нисбатан 2,3 мартага ошириш имкони яратилган;
лойиҳани молиялаштириш манбалари ҳажмида лойиҳа ташаббускорининг ўз маблағлари улушини ошириш, акциядорларнинг қўшимча молиялаштириш бўйича кафолатларини олиш ва лойиҳани банкларнинг кредит линияси орқали молиялаштириш натижасида инвестиция лойиҳаларининг молиявий риски даражасини пасайтириш таклифи “Микрокредитбанк” томонидан амалиётга жорий этилган (“Микрокредитбанк” АТБнинг 2023-йил 12-сентябрдаги №04-16/16389-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга татбиқи натижасида “Микрокредитбанк” акциядорлик тижорат банк томонидан 2022-йилда 1240 та инвестиция лойиҳасини молиялаштириш учун 3,8 трлн. сўм миқдорида инвестицион кредитлар ажратилган;
тижорат банкларида хорижий валюталардаги активлар ва мажбуриятларнинг ўсиш суръатлари ўртасидаги мутаносибликни таъминлаш йўли билан лойиҳавий молиялаштиришнинг ликвидлилик риски даражасини ошиб кетишига йўл қўймаслик таклифи “Микрокредитбанк” томонидан амалиётга жорий этилган (“Микрокредитбанк” АТБнинг 2023-йил 12-сентябрдаги №04-16/16389-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётга татбиқи натижасида “Микрокредитбанк” акциядорлик тижорат банкда 2022-йилда 2021-йилга нисбатан хорижий валюталардаги активларнинг ўсиш суръати 27,1 фоизни ташкил этгани ҳолда, хорижий валюталардаги мажбуриятларнинг ўсиш суръати 22,7 фоизни ташкил этган;
кредит рискини баҳолаш бўйича стандартлашган ҳамда базавий индикатив ёндашувни қўллаш усулларидан комплекс фойдаланиш асосида лойиҳавий молиялаштириш жараёнидаги кредит рискини бошқариш амалиёти такомиллаштириш таклифи “Микрокредитбанк” томонидан амалиётга жорий этилган (“Микрокредитбанк” АТБнинг 2023-йил 12-сентябрдаги №04-16/16389-сонли маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга татбиқи натижасида “Микрокредитбанк” акциядорлик тижорат банкда кредитлар бўйича захира ажратмаларининг брутто кредитларга нисбатан даражаси 2022-йилда 2021-йилга нисбатан 1,0 фоизли пунктга пасайган.