Ата-Курбанов Алишер Эркиновичнинг
фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қоракўл қўйларининг ҳаётчанлиги, маҳсулдорлиги ва репродуктив функцияси  диагностикасининг иммунобиологик жиҳатлари”, 16.00.02 – Ҳайвонлар патологияси, онкологияси ва морфологияси.  Ветеринар акушерлиги ва ҳайвонлар репродукцияси биотехникаси 03.00.08 – Одам ва ҳайвонлар физиологияси (ветеринария фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.DSc/В24
Илмий маслаҳатчилар: Норбоев Курбон Норбаевич, ветеринария фанлари доктори, профессор; Юнусов Худойназар Бекназарович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қоракўлчилик ва чўл экологияси илмий –тадқиқот институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат ветеринария медитсинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар университети, DSc.06/30.12.2019.V.12.01.
Расмий оппонентлар: Дилмуродов Насриддин Бабакулович, ветеринария фанлари доктори, профессор; Курбанов Шанияз, биология фанлари доктори, профессор; Ильясов Азиз Саидмуродович, биология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ветеринария илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қоракўл қўйларнинг ҳаётчанлиги, маҳсулдорлиги ва репродуктив функцияси диагностикасининг илмий-амалий иммунобиологик асосларини ишлаб чиқиш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
қоракўл қўйларининг ёши ва рангини инобатга олган ҳолда уларнинг яшовчанлиги, урчиш фаолияти ва маҳсулдорлиги диагностикасининг  илмий-амалий иммунобиологик жиҳатлари аниқланган;
юқори умумий резистентлик, яшовчанлик ва маҳсулдорлик потенциалига эга қоракўл қўйларни танлашни оптималлаштиришга имкон берадиган комплекс баҳолаш учун иммунобиологик мезонлар ва параметрлар ишлаб чиқилган;
ҳар хил рангдаги ва турли ёшдаги қоракўл қўйларининг табиий резистентлик даражасини ҳисобга олган ҳолда уларнинг маҳсулдорлик кўрсаткичлари (тирик вазни, орттирилган тирик вазни, жун қирқими) ва яшовчанлик даражаси аниқланиб қиёсий таҳлили ўтказилган;
қоракўл қўйлар рангини ҳисобга олган ҳолда ҳар хил табиий резистентлик даражасига эга қўйларнинг урчиш фаолияти ва репродуктив кўрсаткичлари аниқланган;
ҳар хил иммунобиологик статусга эга совлиқлардан туғилган қўзиларнинг маҳсулдорлик-конституционал хусусиятлари ва ҳаётчанлиги аниқланган;
қоракўл қўйларида иммундефицитларнинг пайдо бўлиш омиллари ва даврлари ўрганилиб, ҳайвонларнинг репродуктив фаолияти (куйга келиш интенсивлиги, қайта куйга келиш, қисирлик даражаси) ва маҳсулдорлигига таъсири аниқланган;
қоракўл қўйларда иммундефицитларини олдини олиш, уларнинг иммунологик реактивлиги, яшовчанлиги ва маҳсулдорлигини ошириш учун иммуностимулятор ва биологик фаол моддалар (оғиз сути + тривитамин,   иммунологик органлардан тайёрланган экстракт + мультивитамин, Т-активин) ни қўллаш усули ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қоракўл қўйларининг ҳаётчанлиги, маҳсулдорлиги ва репродуктив функцияси диагностикасининг иммунобиологик жиҳатлари бўйича олиб борилган илмий-тадқиқот натижалари асосида:
«Қоракўл қўйларининг иммундефицитларини аниқлаш, олдини олиш ва даволаш бўйича тавсиянома» тасдиқланган ва ветеринария амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2023 йил 21 августдаги 02/23-345-сон маълумотномаси). Ушбу тавсияларни қўллаш эвазига қўзиларнинг ўсиш ва ривожланишини яхшиланишига, иммунодефицит синдромлари билан касалланишини 20,0 - 30,0 фоизга ҳамда уларнинг чиқимини 10,0 фоизга камайтиришга эришилган;
қоракўл қўйларини иммунобиологик жиҳатдан комплекс баҳолаш ҳамда юқори иммунобиологик статусга эга қоракўл қўйларини танлаш усуллари ишлаб чиқилган ва Самарқанд вилояти Пахтачи тумани «Қарнаб - Ота» қоракўлчилик МЧЖ га жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2023 йил 21 августдаги 02/23-345-сон  маълумотномаси). Натижада қоракўл терилари, гўшт, жун маҳсулотларини ишлаб чиқаришдан олинган иқтисодий самарадорлик 1 бошга 91,7 минг сўм соф фойдани, ишлаб чиқариш рентабеллиги 20,6 фоизни ташкил этган;
қоракўл қўйларининг репродуктив функциясини ошириш ва бепуштлигини камайтиришнинг иммунобиологик диагностика усули ишлаб чиқилиб амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2023 йил 21 августдаги 02/23-345-сон маълумотномаси). Натижада қоракўл қўйларидан қўзи олиш ва уларнинг маҳсулдорлик хусусиятлари ҳамда яшовчанлигини оширишга эришилиб,  қўзиларни етиштиришдан 100 бош совлиқга 14,2 млн. сўм, 1 бош қўзига 185,2 минг сўм соф фойда олиш имконияти яратилган;
қоракўл қўйлар иммундефицитларини олдини олиш, уларнинг иммунологик реактивлиги, яшовчанлиги ва маҳсулдорлигини ошириш учун иммуностимулятор ва биологик фаол моддалар (оғиз сути + тривитамин,   иммунологик органлардан тайёрланган экстракт +мултивитамин, Т-активин) ни қўллаш усули ишлаб чиқилган ва қоракўлчилик хўжаликларига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси қишлоқ хўжалиги вазирлиги ҳузуридаги ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2023 йил 21 августдаги 02/23-345-сон маълумотномаси). Натижада қоракўл қўйларининг иммундефицитларини олдини олиш орқали уларнинг иммун реактивлиги, ҳаётчанлиги ва маҳсулдорлигини оширишга эришилган.