Eshbekov Murod Abdimusaevichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Glomerulonefritning turli klinik shakllarini rivojlanishining immunopatogenetik mexanizmlari», 14.00.36 – Allergologiya va immunologiya (tibbiyot fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2018.1.PhD/Tib536.
Ilmiy rahbar: Xamdamov Baxtiyor Zaripovich, tibbiyot fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Samarkand davlat tibbiyot universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Immunologiya va inson genomikasi instituti, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Rasmiy opponentlar: Zalyalieva Mar`yam Valiaxmedovna, biologiya fanlari doktori, professor; Axmedova Nilufar Sharipovna, tibbiyot fanlari doktori.
Etakchi tashkilot: Toshkent pediatriya tibbiyot instituti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi: glomerulonefritni turli klinik shakllari rivojlanishining immunopatogenetik mexanizmlarini aniqlashdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
ilk bor glomerulonefritli bemorlarlarda IL-10 miqdori kamayishi IL-1β va IL-8 sitokinlari miqdorining ortishi fonida, Th2-hujayralar faolligining kuchayishi va gipofizar-tireoid tizim faoliyatining gipotireoid turida buzilishi sababli glomerulonefritning nefrotik shakli rivojlanganishi isbotlangan;
ilk bor glomerulonefritning gipertonik shakli rivojlanganishiga glomerulonefritli bemorlarlarda IL-10 va IL-8 sitokinlari miqdorining kamayishi, adaptiv immunitetning hujayraviy va gumoral bo‘g‘inining minimal faolligi va subklinik gipotireoz sabab bo‘lishi isbotlangan;
ilk bor glomerulonefrit simptomsiz kechishi rivojlanishiga bemorlarlarda IL-1β miqdorini ortishi tendensiyasi fonida IL-10 miqdorini keskin kamayishi xamda gipofizar-tireoid tizimdagi o‘zgarishlar muvozanatlashuvi bilan Th1-hujayralar faollashuvi sababli yuzaga kelishi aniqlangan;
ilk bor glomerulonefritning nefrotik shakli rivojlanishiga gipofizar-tireoid tizim faoliyatining integral (ITI (erk.T3+erk.T4) / TTG; erkinT4/erkinT3; erkin T4/TTG) va sitokinlar indeksi (IL-1β/RAIL-1β) ko‘rsatkichlari yuqori bo‘lishi, yashirin shakllarida esa keskin kamayishi sabab bo‘lishi aniqlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Tadqiqot natijalarining joriy etilishi. Immunologiya va inson genomikasi instituti Ekspert kengashining 2024 yil 15 martdagi №PhD 5a-2/010-sonli xulosasiga ko‘ra:
birinchi ilmiy yangilik: ilmiy yangilikning mohiyati: ilk bor glomerulonefritli bemorlarlarda IL-10 miqdori kamayishi IL-1β va IL-8 sitokinlari miqdorining ortishi fonida, Th2-hujayralar faolligining kuchayishi va gipofizar-tireoid tizim faoliyatining gipotireoid turida buzilishi sababli glomerulonefritning nefrotik shakli rivojlanganishi isbotlangan; ilmiy yangilikning ahamiyati: glomerulonefritning nefrotik shakli bilan kasallangan bemorlarda yallig‘lanishga xos sitokinlar ortishi, yallig‘lanishga qarshi sitokinlar miqdori kamayishi, Th2-hujayralar faolligining kuchayishi va gipofizar-tireoid tizim faoliyatining gipotireoid turida buzilishi bilan namoyon bo‘ladi; ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: ilmiy natijalar sog‘liqni saqlash amaliyotiga, jumladan, Samarkand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi, Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining Buxoro filiali va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy kilingan (Samarqand davlat tibbiyot universiteti Ekspert kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 6-sonli ma’lumotnomasi); ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: glomerulonefritning turli klinik shakllari bilan kasallangan shaxslarni o‘z vaqtida ixtisoslashtirilgan davolash taktikasini qo‘llash kasalxonada davolanish davomiyligini qisqartirish xamda asoratlarini kamaytirishga imkon yaratadi va ijtimoiy yordamdan foydalanish kasallikning natijasi va bemorning hayot sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatgan; ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Samarkand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi, Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining Buxoro filiali va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida davolash shuni ko‘rsatdiki, glomerulonefritning turli klinik shakllarida sitokin va gormonal holatning buzilishini o‘z vaqtida aniqlash orqali davolashdagi bir bemorga nisbatan iqtisodiy samaradorlik 2500000 so‘mni tashkil qilgan; xulosa: Eshbekov Murod Abdimusaevichning «Glomerulonefritning turli klinik shakllarida tireoid profil ko‘rsatkichlarini aniqlash usuli va ularning sitokin tizimi bilan o‘zaro korrelyasion bog‘liqligi» nomli uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Samarqand davlat tibbiyot universiteti Ekspert kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 6-sonli ma’lumotnomasi).
ikkinchi ilmiy yangilik: ilmiy yangilikning mohiyati: ilk bor glomerulonefritning gipertonik shakli rivojlanganishiga glomerulonefritli bemorlarlarda IL-10 va IL-8 sitokinlari miqdorining kamayishi, adaptiv immunitetning hujayraviy va gumoral bo‘g‘inining minimal faolligi va subklinik gipotireoz sabab bo‘lishi isbotlangan; ilmiy yangilikning ahamiyati: glomerulonefritning gipertonik shakli rivojlangan bemorlarda o‘ziga xos immun javob faoliyati xosil bo‘lib sitokinlari miqdorining kamayishi, adaptiv immunitetni hujayraviy va gumoral bo‘g‘inining minimal faolligi va subklinik gipotireoz tarzida namoyon bo‘ladi; ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: ilmiy natijalar sog‘liqni saqlash amaliyotiga, jumladan, Samarkand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi, Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining Buxoro filiali va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy kilingan (Samarqand davlat tibbiyot universiteti Ekspert kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 6-sonli ma’lumotnomasi); ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: glomerulonefritning turli klinik shakllari bilan kasallangan shaxslarni o‘z vaqtida ixtisoslashtirilgan davolash taktikasini qo‘llash kasalxonada davolanish davomiyligini qisqartirish xamda asoratlarini kamaytirishga imkon yaratadi va ijtimoiy yordamdan foydalanish kasallikning natijasi va bemorning hayot sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatgan; ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Samarkand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi, Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining Buxoro filiali va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida davolash shuni ko‘rsatdiki, glomerulonefritning turli klinik shakllarida sitokin va gormonal holatning buzilishini o‘z vaqtida aniqlash orqali davolashdagi bir bemorga nisbatan iqtisodiy samaradorlik 2500000 so‘mni tashkil qilgan; xulosa: Eshbekov Murod Abdimusaevichning «Glomerulonefritning turli klinik shakllarida tireoid profil ko‘rsatkichlarini aniqlash usuli va ularning sitokin tizimi bilan o‘zaro korrelyasion bog‘liqligi» nomli uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Samarqand davlat tibbiyot universiteti Ekspert kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 6-sonli ma’lumotnomasi).
uchinchi ilmiy yangilik: ilmiy yangilikning mohiyati: ilk bor glomerulonefrit simptomsiz kechishi rivojlanishiga bemorlarlarda IL-1β miqdorini ortishi tendensiyasi fonida IL-10 miqdorini keskin kamayishi xamda gipofizar-tireoid tizimdagi o‘zgarishlar muvozanatlashuvi bilan Th1-hujayralar faollashuvi sababli yuzaga kelishi aniqlangan; ilmiy yangilikning ahamiyati: glomerulonefrit simptomsiz kechishi rivojlangan bemorlarlarda yallig‘lanishga xos va qarshi sitokinlar disbalansi xamda gipofizar-tireoid tizimdagi o‘zgarishlar muvozanatlashuvi bilan Th1-hujayralar faollashuvi bilan namoyon bo‘ladi; ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: ilmiy natijalar sog‘liqni saqlash amaliyotiga, jumladan, Samarkand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi, Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining Buxoro filiali va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy kilingan (Samarqand davlat tibbiyot universiteti Ekspert kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 6-sonli ma’lumotnomasi); ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: glomerulonefritning turli klinik shakllari bilan kasallangan shaxslarni o‘z vaqtida ixtisoslashtirilgan davolash taktikasini qo‘llash kasalxonada davolanish davomiyligini qisqartirish xamda asoratlarini kamaytirishga imkon yaratadi va ijtimoiy yordamdan foydalanish kasallikning natijasi va bemorning hayot sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatgan; ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Samarkand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi, Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining Buxoro filiali va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida davolash shuni ko‘rsatdiki, glomerulonefritning turli klinik shakllarida sitokin va gormonal holatning buzilishini o‘z vaqtida aniqlash orqali davolashdagi bir bemorga nisbatan iqtisodiy samaradorlik 2500000 so‘mni tashkil qilgan; xulosa: Eshbekov Murod Abdimusaevichning «Glomerulonefritning turli klinik shakllarida tireoid profil ko‘rsatkichlarini aniqlash usuli va ularning sitokin tizimi bilan o‘zaro korrelyasion bog‘liqligi» nomli uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Samarqand davlat tibbiyot universiteti Ekspert kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 6-sonli ma’lumotnomasi).
to‘rtinchi ilmiy yangilik: ilmiy yangilikning mohiyati: ilk bor glomerulonefritning nefrotik shakli rivojlanishiga gipofizar-tireoid tizim faoliyatining integral (ITI (erk.T3+erk.T4) / TTG; erkinT4/erkinT3; erkin T4/TTG) va sitokinlar indeksi (IL-1β/RAIL-1β) ko‘rsatkichlari yuqori bo‘lishi, yashirin shakllarida esa keskin kamayishi sabab bo‘lishi aniqlangan; ilmiy yangilikning ahamiyati: glomerulonefrit bilan kasallangan bemorlarda gipofizar-tireoid tizim faoliyatining integral indeksi va sitokinlar indeksi ko‘rsatkichlarining ortishi salbiy o‘zgarishlarga, ya’ni kasallikning og‘ir kechishida olib kelishi bilan izoxlanadi; ilmiy yangilikning amaliyotga joriy qilinishi: ilmiy natijalar sog‘liqni saqlash amaliyotiga, jumladan, Samarkand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi, Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining Buxoro filiali va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazi amaliy faoliyatiga joriy kilingan (Samarqand davlat tibbiyot universiteti Ekspert kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 6-sonli ma’lumotnomasi); ilmiy yangilikning ijtimoiy samaradorligi quyidagilardan iborat: glomerulonefritning turli klinik shakllari bilan kasallangan shaxslarni o‘z vaqtida ixtisoslashtirilgan davolash taktikasini qo‘llash kasalxonada davolanish davomiyligini qisqartirish xamda asoratlarini kamaytirishga imkon yaratadi va ijtimoiy yordamdan foydalanish kasallikning natijasi va bemorning hayot sifatiga ijobiy ta’sir ko‘rsatgan; ilmiy yangilikning iqtisodiy samaradorligi quyidagilardan iborat: Samarkand davlat tibbiyot universiteti ko‘p tarmoqli klinikasi, Respublika shoshilinch tibbiy yordam ilmiy markazining Buxoro filiali va Navoiy viloyati ko‘p tarmoqli tibbiyot markazida davolash shuni ko‘rsatdiki, glomerulonefritning turli klinik shakllarida sitokin va gormonal holatning buzilishini o‘z vaqtida aniqlash orqali davolashdagi bir bemorga nisbatan iqtisodiy samaradorlik 2500000 so‘mni tashkil qilgan; xulosa: Eshbekov Murod Abdimusaevichning «Glomerulonefritning turli klinik shakllarida tireoid profil ko‘rsatkichlarini aniqlash usuli va ularning sitokin tizimi bilan o‘zaro korrelyasion bog‘liqligi» nomli uslubiy tavsiyanomasi tasdiqlangan (Samarqand davlat tibbiyot universiteti Ekspert kengashining 2024 yil 30 yanvardagi 6-sonli ma’lumotnomasi).
