Эшбеков Мурод Абдимусаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Гломерулонефритнинг турли клиник шаклларини ривожланишининг иммунопатогенетик механизмлари», 14.00.36 – Аллергология ва иммунология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.PhD/Tib536.
Илмий раҳбар: Хамдамов Бахтиёр Зарипович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарканд давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Расмий оппонентлар: Залялиева Марьям Валиахмедовна, биология фанлари доктори, профессор; Ахмедова Нилуфар Шариповна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: гломерулонефритни турли клиник шакллари ривожланишининг иммунопатогенетик механизмларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор гломерулонефритли беморларларда IL-10 миқдори камайиши IL-1β ва IL-8 цитокинлари миқдорининг ортиши фонида, Th2-ҳужайралар фаоллигининг кучайиши ва гипофизар-тиреоид тизим фаолиятининг гипотиреоид турида бузилиши сабабли гломерулонефритнинг нефротик шакли ривожланганиши исботланган;
илк бор гломерулонефритнинг гипертоник шакли ривожланганишига  гломерулонефритли беморларларда IL-10 ва IL-8 цитокинлари миқдорининг камайиши, адаптив иммунитетнинг ҳужайравий ва гуморал бўғинининг минимал фаоллиги ва субклиник гипотиреоз сабаб бўлиши исботланган;
илк бор гломерулонефрит симптомсиз кечиши ривожланишига  беморларларда IL-1β миқдорини ортиши тенденцияси фонида IL-10 миқдорини кескин камайиши хамда гипофизар-тиреоид тизимдаги ўзгаришлар мувозанатлашуви билан Th1-ҳужайралар фаоллашуви сабабли юзага келиши аниқланган;
илк бор гломерулонефритнинг нефротик шакли ривожланишига гипофизар-тиреоид тизим фаолиятининг интеграл  (ИТИ (эрк.Т3+эрк.Т4) / ТТГ; эркинТ4/эркинТ3; эркин Т4/ТТГ) ва цитокинлар индекси (IL-1β/RAIL-1β) кўрсаткичлари юқори бўлиши, яширин шаклларида эса кескин камайиши сабаб бўлиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тадқиқот натижаларининг жорий этилиши. Иммунология ва инсон геномикаси институти Эксперт кенгашининг 2024 йил 15 мартдаги №PhD 5а-2/010-сонли  хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти:  илк бор гломерулонефритли беморларларда IL-10 миқдори камайиши IL-1β ва IL-8 цитокинлари миқдорининг ортиши фонида, Th2-ҳужайралар фаоллигининг кучайиши ва гипофизар-тиреоид тизим фаолиятининг гипотиреоид турида бузилиши сабабли гломерулонефритнинг нефротик шакли ривожланганиши исботланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: гломерулонефритнинг нефротик шакли билан касалланган беморларда  яллиғланишга хос цитокинлар ортиши, яллиғланишга қарши цитокинлар миқдори камайиши, Th2-ҳужайралар фаоллигининг кучайиши ва гипофизар-тиреоид тизим фаолиятининг гипотиреоид турида бузилиши билан намоён бўлади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Самарканд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли  клиникаси, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Бухоро филиали ва Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази амалий фаолиятига жорий килинган (Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 январдаги 6-сонли  маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: гломерулонефритнинг турли клиник шакллари билан касалланган шахсларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Самарканд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли  клиникаси, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Бухоро филиали ва Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказида даволаш шуни кўрсатдики, гломерулонефритнинг турли клиник шаклларида цитокин ва гормонал ҳолатнинг бузилишини ўз вақтида аниқлаш орқали даволашдаги бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 2500000 сўмни ташкил қилган; хулоса: Эшбеков Мурод Абдимусаевичнинг «Гломерулонефритнинг турли клиник шаклларида тиреоид профил кўрсаткичларини аниқлаш усули ва уларнинг цитокин тизими билан ўзаро корреляцион боғлиқлиги» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 январдаги 6-сонли  маълумотномаси).
иккинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор гломерулонефритнинг гипертоник шакли ривожланганишига  гломерулонефритли беморларларда IL-10 ва IL-8 цитокинлари миқдорининг камайиши, адаптив иммунитетнинг ҳужайравий ва гуморал бўғинининг минимал фаоллиги ва субклиник гипотиреоз сабаб бўлиши исботланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: гломерулонефритнинг гипертоник шакли ривожланган беморларда ўзига хос иммун жавоб фаолияти хосил бўлиб цитокинлари миқдорининг камайиши, адаптив иммунитетни ҳужайравий ва гуморал бўғинининг минимал фаоллиги ва субклиник гипотиреоз тарзида намоён бўлади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Самарканд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли  клиникаси, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Бухоро филиали ва Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази амалий фаолиятига жорий килинган (Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 январдаги 6-сонли  маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: гломерулонефритнинг турли клиник шакллари билан касалланган шахсларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Самарканд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли  клиникаси, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Бухоро филиали ва Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказида даволаш шуни кўрсатдики, гломерулонефритнинг турли клиник шаклларида цитокин ва гормонал ҳолатнинг бузилишини ўз вақтида аниқлаш орқали даволашдаги бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 2500000 сўмни ташкил қилган; хулоса: Эшбеков Мурод Абдимусаевичнинг «Гломерулонефритнинг турли клиник шаклларида тиреоид профил кўрсаткичларини аниқлаш усули ва уларнинг цитокин тизими билан ўзаро корреляцион боғлиқлиги» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 январдаги 6-сонли  маълумотномаси).
учинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор гломерулонефрит симптомсиз кечиши ривожланишига  беморларларда IL-1β миқдорини ортиши тенденцияси фонида IL-10 миқдорини кескин камайиши хамда гипофизар-тиреоид тизимдаги ўзгаришлар мувозанатлашуви билан Th1-ҳужайралар фаоллашуви сабабли юзага келиши аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: гломерулонефрит симптомсиз кечиши ривожланган  беморларларда яллиғланишга хос ва қарши цитокинлар дисбаланси хамда гипофизар-тиреоид тизимдаги ўзгаришлар мувозанатлашуви билан Th1-ҳужайралар фаоллашуви билан намоён бўлади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Самарканд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли  клиникаси, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Бухоро филиали ва Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази амалий фаолиятига жорий килинган (Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 январдаги 6-сонли  маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: гломерулонефритнинг турли клиник шакллари билан касалланган шахсларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Самарканд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли  клиникаси, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Бухоро филиали ва Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказида даволаш шуни кўрсатдики, гломерулонефритнинг турли клиник шаклларида цитокин ва гормонал ҳолатнинг бузилишини ўз вақтида аниқлаш орқали даволашдаги бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 2500000 сўмни ташкил қилган; хулоса: Эшбеков Мурод Абдимусаевичнинг «Гломерулонефритнинг турли клиник шаклларида тиреоид профил кўрсаткичларини аниқлаш усули ва уларнинг цитокин тизими билан ўзаро корреляцион боғлиқлиги» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 январдаги 6-сонли  маълумотномаси).
тўртинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти:  илк бор гломерулонефритнинг нефротик шакли ривожланишига гипофизар-тиреоид тизим фаолиятининг интеграл  (ИТИ (эрк.Т3+эрк.Т4) / ТТГ; эркинТ4/эркинТ3; эркин Т4/ТТГ) ва цитокинлар индекси (IL-1β/RAIL-1β) кўрсаткичлари юқори бўлиши, яширин шаклларида эса кескин камайиши сабаб бўлиши аниқланган; илмий янгиликнинг аҳамияти: гломерулонефрит билан касалланган беморларда гипофизар-тиреоид тизим фаолиятининг интеграл индекси ва цитокинлар индекси кўрсаткичларининг ортиши салбий ўзгаришларга, яъни  касалликнинг оғир кечишида олиб келиши билан изохланади; илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Самарканд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли  клиникаси, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Бухоро филиали ва Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази амалий фаолиятига жорий килинган (Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 январдаги 6-сонли  маълумотномаси); илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: гломерулонефритнинг турли клиник шакллари билан касалланган шахсларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган; илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Самарканд давлат тиббиёт университети кўп тармоқли  клиникаси, Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий марказининг Бухоро филиали ва Навоий вилояти кўп тармоқли тиббиёт марказида даволаш шуни кўрсатдики, гломерулонефритнинг турли клиник шаклларида цитокин ва гормонал ҳолатнинг бузилишини ўз вақтида аниқлаш орқали даволашдаги бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик 2500000 сўмни ташкил қилган; хулоса: Эшбеков Мурод Абдимусаевичнинг «Гломерулонефритнинг турли клиник шаклларида тиреоид профил кўрсаткичларини аниқлаш усули ва уларнинг цитокин тизими билан ўзаро корреляцион боғлиқлиги» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Самарқанд давлат тиббиёт университети Эксперт кенгашининг 2024 йил 30 январдаги 6-сонли  маълумотномаси).