Sayt test rejimida ishlamoqda

Саидрасулова Гулизебо Бахтиёр қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертaцияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Анкилозловчи спондилоартрит радиографик ривожланишида клиник-иммуногенетик кўрсаткичларнинг ўрни» 14.00.05–Ички касалликлар (тиббиёт фанлари).
Диссертaция мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Tib2678.
Илмий раҳбар: Мирахмедова Хилола Тўхтасиновна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертaция бажарилган муассаса номи: Тошкент тиббиёт академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib30.02.
Расмий оппонентлар: Ахмедов Халмурад Садуллайевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Абдуллаев Акбар Хатамович, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
Диссертaциянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: анкилозловчи спондилоартритнинг турли босқичларида клиник-иммуногенетик, радиографик кечиш хусусиятларини баҳолашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
клиник, лаборатор, иммуно-генетик ва асбобий текширув натижаларига асосан, анкилозловчи спондилоартритнинг структур ривожланишида эркак жинси, HLA-B27 антигени, фаоллик даражасининг юқорилиги ва мавжуд структур ўзгаришларнинг таъсири асосланган;
анкилозловчи спондилоартритда яллиғланиш олди цитокини интерлейкин-17 миқдорининг ортиши ва трансформацияловчи ўсиш омили β-1 миқдорининг камайиши яллиғланиш жараёнининг жадаллашишига олиб келиши аниқланган;
анкилозловчи спондилоартритда матрикс металлопротеиназа-3 миқдорининг кўпайиши, яллиғланиш жадаллашуви ва сакроилеал битишмада эрозиялар сонининг ортиши билан намоён бўлиши асосланган;
анкилозловчи спондилоартритда умуртқа поғонаси синдромини баҳолаш (mSASSS-Modified Stoke Ankylosing Spondylitis Spinal Score) индекси билан интерлейкин-17 ва матрикс металлопротеиназа-3 миқдори ўртасида ўзаро боғлиқлик мавжудлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент тиббиёт академиясининг Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2024-йил 14-мартдаги 103/083-сонли хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: клиник, лаборатор, иммуно-генетик ва асбобий текширув натижаларига асосан, анкилозловчи спондилоартритнинг структур ривожланишида эркак жинси, HLA-B27 антигени, фаоллик даражасининг юқорилиги, касаллик маркёрлари ва мавжуд структур ўзгаришларнинг таъсири асосланган.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: 3-сон шаҳар клиник шифохонасида 26.09.2023 йилдаги 32-сонли буйруқ, Миробод тумани 1-сон оилавий поликлиникасида 22.09.2023 йилдаги 468-14-199-ДОР/2023-сонли буйруқ ва Яшнобод тумани 32-сон оилавий поликлиникасида 28.09.2023 йилдаги 11/07-213-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: анкилозловчи спондилоартритда HLA-B27 антигенининг аниқланиши, касалликнинг структур ўзгаришлари ривожланишининг олдини олишга, скелетдан ташқари белгилар пайдо бўлиши, фаоллиги ва маркёрларининг ортишига ҳамда уларни назорат қилиш орқали касаллик авж олишининг олдини олишга имконият беради; бундан ташқари, увеит, юрак-қон томир шикастланиши ва касалхонада қайта даволаниш сонини 36% га камайтиради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1) анкилозловчи спондилоартритда HLA-B27 генини аниқланиши ёрдамида 31% беморларда касалликни эрта босқичда ташхислаш ва касаллик мавжуд беморларда уни авж олиб бориши олдини олишга имконият берди 2) касаллик маркёрларини аниқлаш орқали, уни эрта ташхислаш, касалликни авж олиб боришини назорат қилган ҳолда 64% беморларда касалликнинг авж олиши секинлаштирилиб, ремиссияга эришилди.
Хулоса: анкилозловчи спондилоартритда биргина HLA-B27 генининг аниқланилиши, касалликни эрта ташхислашга, унинг авж олиб боришини камайтиришга ва 64% беморларда унинг авж олишини секинлаштирилиб, ремиссияга эришилишига имкон беради.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиш: “Анкилозловчи спондилоартрит радиографик ривожланишида клиник иммуно-генетик кўрсаткичларининг ўрни” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент тиббиёт академиясининг 2023 йил 9-октябрдаги 10-23/43-х-сонли хати юборилган.
иккинчи илмий янгилик: анкилозловчи спондилоартритда яллиғланиш олди цитокини интерлейкин-17 миқдорининг ортиши ва трансформацияловчи ўсиш омили β-1 миқдорининг камайиши яллиғланиш жараёнининг жадаллашишига олиб келиши аниқланган;
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: 3-сон шаҳар клиник шифохонасида 26.09.2023 йилдаги 32-сонли буйруқ, Миробод тумани 1-сон оилавий поликлиникасида 22.09.2023 йилдаги 468-14-199-ДОР/2023-сонли буйруқ ва Яшнобод тумани 32-сон оилавий поликлиникасида 28.09.2023 йилдаги 11/07-213-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: анкилозловчи спондилоартрит беморларида яллиғланиш олди цитокини интерлейкин-17 ва трансформацияловчи ўсиш омили β-1 миқдорини аниқлаш орқали касалликнинг ривожланиши ва авж олишини, интерлейкин-17нинг юқори миқдори анкилозловчи спондилоартритнинг структур ўзгаришлари ривожланишини рағбатлантирувчи цитокинлигини баҳолаш имконини беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: анкилозловчи спондилоартритда яллиғланиш олди цитокини интерлейкин-17 ва трансформацияловчи ўсиш омили β-1 миқдорини аниқлаш натижасида, эрта ташхислаш чора-тадбирларининг қўлланилиши орқали беморларнинг шифохонада қолиш муддатини 10 кундан 8 кунгача қисқартириб, тўлов миқдорини 724 минг сўмга камайтирган ва беморларда йил мобайнида касалликни паст фаоллик даражаси ва ремиссия даврига ўтказишга имкон берган ҳамда меҳнат фаолиятининг қисман тикланишига эришилган.
Хулоса: анкилозловчи спондилоартритда яллиғланиш олди цитокини интерлейкин-17 ва трансформацияловчи ўсиш омили β-1 миқдорини аниқлаш, натижада мавжуд яллиғланиш, касаллик фаоллигини кузатиш ва камайтиришга қаратилган чоралар натижасида беморнинг шифохонада қолиш муддатини 10 кундан 8 кунгача қисқартириб, тўлов миқдорини 724 минг сўмга камайтирган ва беморларда касалликни паст фаоллик даражаси ва ремиссия даврига ўтказишга имкон берган ҳамда меҳнат фаолиятини қисман тикланишига эришилган.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиш: “Анкилозловчи спондилоартрит радиографик ривожланишида клиник иммуно-генетик кўрсаткичларининг ўрни” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент тиббиёт академиясининг 2023 йил 9-октябрдаги 10-23/43-х-сонли хати юборилган.
учинчи илмий янгилик: анкилозловчи спондилоартритда матрикс металлопротеиназа-3 миқдорининг кўпайиши, яллиғланиш жадаллашуви ва сакроилеал битишмада эрозиялар сонининг ортиши билан намоён бўлиши асосланган.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: 3-сон шаҳар клиник шифохонасида 26.09.2023 йилдаги 32-сонли буйруқ, Миробод тумани 1-сон оилавий поликлиникасида 22.09.2023 йилдаги 468-14-199-ДОР/2023-сонли буйруқ ва Яшнобод тумани 32-сон оилавий поликлиникасида 28.09.2023 йилдаги 11/07-213-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: сакроилеал битишмадаги мавжуд яллиғланиш белгилари ва эрозиялар сонининг ортиши, касалликнинг структур ўзгаришлари ривожланишини потенциал рағбатлантиради ва беморларда матрикс металлопротеиназа-3нинг юқори миқдори билан бирга келади. Матрикс металлопротеиназа-3 миқдорини назорат қилиш орқали анкилозловчи спондилоартритда эрозиялар ва уларда структур ўзгаришлар ривожланишига олиб келишини назорат қилиш имконини беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: матрикс металлопротеиназа-3 миқдорининг аниқланиши учун ҳар бир бемордан 170 минг сўмдан сарфланилди. Ушбу маркёрнинг аниқланиши ва индивидуал даволаш учун қўлланилиши натижасида йил давомида беморларда касаллик авж олишини 2,6 мартадан 1,3 мартагача камайтирилишига эришилди. Бу эса ўз навбатида ҳар бир бемор учун 941200 сўм маблағнинг тежалишига олиб келди.
Хулоса: анкилозловчи спондилоартритда матрикс металлопротеиназа-3 миқдорининг аниқланиши сакроилеал битишмада мавжуд яллиғланиш даражаси ва касаллик фаоллигини камайтириш учун қўлланилади. Касаллик фаоллиги ва яллиғланиш даражасининг камайиши, уни ривожланишини пасайтиради ҳамда эрта ногиронлик ривожланишининг олдини олиш имконини беради.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиш: “Анкилозловчи спондилоартрит радиографик ривожланишида клиник иммуно-генетик кўрсаткичларининг ўрни” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент тиббиёт академиясининг 2023 йил 9-октябрдаги 10-23/43-х-сонли хати юборилган.
тўртинчи илмий янгилик: анкилозловчи спондилоартритда интерлейкин-17, матрикс металлопротеиназа-3 миқдори ва анкилозловчи спондилоартрит умуртқа поғонаси синдромини баҳолаш (mSASSS-Modified Stoke Ankylosing Spondylitis Spinal Score) индекси ўртасида ўзаро боғлиқлик мавжудлиги асосланган.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: 3-сон шаҳар клиник шифохонасида 26.09.2023 йилдаги 32-сонли буйруқ, Миробод тумани 1-сон оилавий поликлиникасида 22.09.2023 йилдаги 468-14-199-ДОР/2023-сонли буйруқ ва Яшнобод тумани 32-сон оилавий поликлиникасида 28.09.2023 йилдаги 11/07-213-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: 1) анкилозловчи спондилоартритда структур ўзгаришларнинг ривожланишини баҳолаш, ҳамда унинг ривожланишини mSASSS индекси ёрдамида назорат қилиш орқали беморларда эрта ногиронлик пайдо бўлишини олдини олиш имконини беради; 2) интерлейкин-17, матрикс металлопротеиназа-3 каби касаллик маркёрлари беморларда касалликнинг ва структур ўзгаришларнинг ривожланишига олиб келувчи потенциал маркёрлар бўлиши мумкинлигини англатади. Ушбу маркёрларнинг назорати касалликнинг ривожланишини камайтиришга ва ремиссияга эришишга имкон беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: mSASSS индекси ёрдамида касалликнинг, структур ўзгаришларнинг ривожланишини баҳолаш ва интерлейкин-17, матрикс металлопротеиназа-3 миқдори билан бирга келишини билган ҳолда ушбу маркёрларнинг назорати сабабли беморнинг шифохонада қолиш муддатини 10 кундан 8 кунгача қисқартирилиб, тўлов миқдорининг 724 минг сўмга тежалишига ёрдам берган ва 64% беморларда касалликни паст фаоллик даражаси ва ремиссия даврига ўтказишга имкон берган ҳамда меҳнат фаолиятининг қисман тикланишига эришилган.
Хулоса: анкилозловчи спондилоартритда касалликнинг авж олиши ва структур ўзгаришларнинг ривожланишини назорат қилиш орқали беморнинг шифохонада қолиш муддатини 10 кундан 8 кунгача қисқартирилиб, тўлов миқдорининг 724 минг сўмга тежалишига ёрдам берган ва 64% беморларда касалликнинг паст фаоллик даражаси, ремиссия даврига ўтказишга имкон берган ҳамда меҳнат фаолиятининг қисман тикланишига эришилган.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиш: “Анкилозловчи спондилоартрит радиографик ривожланишида клиник иммуно-генетик кўрсаткичларининг ўрни” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент тиббиёт академиясининг 2023 йил 9-октябрдаги 10-23/43-х-сонли хати юборилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish