Равшанов Малик Наимовичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи номи): “Йўл-транспорт мажмуаси ресурс салоҳияти бошқаруви самарадорлигини ошириш методологиясини такомиллаштириш”, 08.00.13 – “Менежмент” ва 08.00.05 – “Хизматлар кўрсатиш тармоқлари иқтисодиёти” (иқтисодиёт фанлари)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.DSc/Iqt517
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат транспорт университети
Илмий кенгаш фаолият кўрсатаётган муассаса номи, илмий кенгаш рақами: Тошкент давлат траснпорт университети, DSc.15/31.12.2020.I.09.04
Илмий маслаҳатчилар: Икрамов Мурод Акрамович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор ва Саматов Ғаффор Аллақулович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор
Расмий оппонентлар: Тураев Боходир Хатамович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Саидов Машъал Самадович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Пардаев Мамаюнус Қаршибоевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Тошкент давлат техника университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон Республикаси йўл-транспорт мажмуаси ресурс салоҳияти бошқаруви самарадорлигини ошириш методологиясини такомиллаштириш бўйича илмий асосланган таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборатдир.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
услубий ёндашувга кўра “иқтисодий салоҳият” ва “ресурс сиғимидан самарали фойдаланиш” тушунчаларининг иқтисодий мазмуни мазкур таърифлардаги фарқларни аниқлаш ҳамда турли иқтисодий категориялар билан ўзаро боғлиқлигини аниқлаш, ресурслардан самарали фойдаланишда бошқарув тизимини оптималлаштириш ва иқтисодиётнинг оқилона ресурс сиғимини таъминлаш, иқтисодиётни бошқаришнинг бозор механизмини жорий этиш билан бир қаторда инновацион ёндашувни таъминловчи тадбиркорлик қобилиятидан самарали ресурс сифатида кенгроқ фойдаланиш нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
автойўл-транспорт мажмуасида фаолият юритувчи бизнес тузилмалари ва транспорт хизматлари кўрсатиш соҳасида манфаатлар тўқнашувини бартараф этиш механизми давлат-хусусий шерикликни амалиётга жорий этиш асосида такомиллаштирилган;
йўл-транспорт мажмуасида чекланган ресурсларни оқилона сарфлаш муаммосини ҳал қилишда  ресурсларга эгалик қилиш, уларнинг тақсимоти ва сарфи устидан маъмурий назоратни таъминловчи “Республика ресурс сиғими мониторинг Маркази”ни ташкил этиш таклифи асосланган;
М-39 «Олмаота – Бишкек – Тошкент – Термиз» халқаро автомагистралининг муайян қисмида тўловли йўл қуришнинг назарий техник-иқтисодий асослари ишлаб чиқилиб, мазкур автомобил йўлини халқаро талаблар асосида қайта қуриш ва бошқаришни янги ташкил этилувчи қўшма корхона шаклидаги акциядорлик жамияти орқали амалга ошириш таклифи асосланган;
Ўзбекистон транспорт тизимида жалб қилинган ресурслар миқдорининг соҳа қўшилган қийматига таъсири эконометрик моделлаштириш асосида пессимистик, динамик ва оптимистик ссенарийлар бўйича 2030 йилгача прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистон Республикаси йўл-транспорт мажмуаси ресурс салоҳияти бошқаруви самарадорлигини ошириш методологиясини такомиллаштириш бўйича илмий таклифлар асосида:
услубий ёндашувга кўра “иқтисодий салоҳият” ва “ресурс сиғимидан самарали фойдаланиш” тушунчаларининг иқтисодий мазмунини мазкур таърифлардаги фарқларни аниқлаш ҳамда турли иқтисодий категориялар билан ўзаро боғлиқлигини аниқлаш, ресурслардан самарали фойдаланишда бошқарув тизимини оптималлаштириш ва иқтисодиётнинг оқилона ресурс сиғимини таъминлаш, иқтисодиётни бошқаришнинг бозор механизмини жорий этиш билан бир қаторда инновацион ёндашувни таъминловчи тадбиркорлик қобилиятидан самарали ресурс сифатида кенгроқ фойдаланиш нуқтаи назаридан такомиллаштиришга оид назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган “Соҳа иқтисодиёти ва менежменти” номли дарслиги (Ўзбекистон Республикаси Олий ва оърта махсус таълим вазирининг 2021-йил 20-октябрдаги 441-сонли буйруғи) ва “Транспорт иқтисодиёти” номли ўқув қўлланмасини тайёрлашда фойдаланилган (Тошкент давлат иқтисодиёт университети ректорининг 2023-йил 14-июлдаги 228-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий етилиши натижасида олий оъқув юрти талабаларининг йоъл-транспорт тизимидаги “иқтисодий салоҳийат” ва “ресурс сиғимидан самарали фойдаланиш” тушунчаларининг такомиллаштирилган иқтисодий мазмуни боъйича назарий билим ва коъникмаларини йанада чуқурлаштириш имкони йаратилган;
автойўл-транспорт мажмуасида фаолият юритувчи бизнес тузилмалари ва транспорт хизматлари кўрсатиш соҳасида манфаатлар тўқнашувини бартараф этиш механизмини давлат-хусусий шерикликни амалиётга жорий этиш асосида такомиллаштириш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг Инвестициялар ва давлат-хусусий шерикликни ривожлантириш бўлими фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2023 йил 29 ноябрдаги 2/8280-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши мамлакатдаги йўл-транспорт мажмуаси давлат мулкини бошқаришда консессион муносабатларни қўллаш соҳалари аниқлаштириш ва манфаатлар тўқнашувини бартараф этиш имконини берган;
йўл-транспорт мажмуасида чекланган ресурсларни оқилона сарфлаш муаммосини ҳал қилишда  ресурсларга эгалик қилиш, уларнинг тақсимоти ва сарфи устидан маъмурий назоратни таъминловчи “Республика ресурс сиғими мониторинг Маркази”ни ташкил этиш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг Стратегик режалаштириш ва методология бошқармаси ҳамда “Ўзбекистон темир йўллари” Акциядорлик жамиятининг Иқтисодий таҳлил ва прогнозлаш бошқармаси иш фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2023 йил 29 ноябрдаги 2/8280-сонли ҳамда “Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 2023 йил 28 ноябрдаги 06/4038-23-сонли маълумотномалари). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши мониторинг марказининг тегишли бошқарув алгоритми асосида мамлакат иқтисодиёт тармоқлари томонидан жамият ресурсларидан оқилона фойдаланиш жараёнини мониторинг қилиш имконини берган;
М-39 «Олмаота – Бишкек – Тошкент – Термиз» халқаро автомагистралининг муайян қисмида тўловли йўл қуришнинг назарий техник-иқтисодий асослари ишлаб чиқилиб, мазкур автомобил йўлини халқаро талаблар асосида қайта қуриш ва бошқаришни янги ташкил этилувчи қўшма корхона шаклидаги акциядорлик жамияти орқали амалга ошириш таклифидан Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг Халқаро ташувлар ва логистика бошқармаси томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазирлигининг 2023 йил 29 ноябрдаги 2/8280-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши автомобил йўлини халқаро талаблар асосида қайта қуриш ҳамда тўловли йўлни янги ташкил этилувчи қўшма корхона шаклидаги акциядорлик жамияти  томонидан бошқарилиши унинг иқтисодий самарадорлигини ошириш имконини беради;
Ўзбекистон транспорт тизимида жалб қилинган ресурслар миқдорининг соҳа қўшилган қийматига таъсири эконометрик моделлаштириш асосида пессимистик, динамик ва оптимистик ссенарийлар бўйича 2030 йилгача ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичларидан “Ўзбекистон темир йўллари” АЖ фаолиятида фойдаланилган (“Ўзбекистон темир йўллари” АЖнинг 2023 йил 28 ноябрдаги 06/4038-23-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши “Ўзбекистон темир йўллари” акциядорлик жамиятнинг узоқ муддатли истиқболдаги даромадлари ҳажми динамикасини аниқлаш ҳамда асосий фаолият кўрсаткичлари ўртасидаги ўзаро мувофиқликни таъминлаш имконини берган.