Санетуллаев Ерназар Есбосиновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Маҳсулдор қатламларни очишда ювувчи суюқликларни самарали таркибини қўллаган ҳолда фильтрлаш ва сиғим хусусиятларини сақлаб қолишни таъминлаш», 02.00.11 - Коллоид ва мембрана кимёси, 04.00.11 - Қудуқларни бурғилаш ва ўзлаштириш технологияси (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.PhD/T3818.
Илмий раҳбарлар: Адизов Бобиржон Замирович, техника фанлари доктори, профессор; Умедов Шерали Халлокович, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Умумий ва ноорганик кимё институти ҳузуридаги DSc.02/30.12.2019. K/T.35.01 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Абдикамалова Азиза Бахтияровна, кимё фанлари доктори, катта илмий ходим; Рахимов Комилходжа Анварходжаевич, техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Наманган муҳандислик-технология институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади маҳсулдор қатламларни табиий коллекторлик хоссаларини сақлаб қолган ҳолда маҳсулдор горизонтларни очишда қўлланиладиган енгил бурғилаш эритмалари учун маҳаллий хомашёлар асосида реагент олишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор госсипол қатрони, вермикулит ва полимерлар асосида ВЕПР реагенти олиниб, у юпқа пленка ҳосил қилиши ва бурғилаш эритмасининг фильтрациясини пасайтириши аниқланган;
ВЕПР реагентини гилли бурғилаш эритмасига 10% миқдода қўшилиши унинг зичлигини 30% гача камайтириши, фильтрацион кўрсаткич 3-4 см3/30 мин гача яхшиланиши аниқланган;
қудуқ деворларида ҳосил бўлагн зич юпқа пленка хлорид кислота таъсирида парчаланганда маҳсулдор қатламни табиий коллекторлик хоссалари сақланиб қолиниши аниқланган;
табиий минерал вермикулитли ВЕПР реагентини олиш технологияси ишлаб чиқилган;
маҳсулдор қатламни бурғилаб очишда қўлланиладиган енгиллаштирилган бурғилаш эритмасини тайёрлаш технологияси такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Маҳаллий хомашёлар асосида ювиш суюқликларининг янги енгил таркибини олиш бўйича олинган тадқиқот натижалар асосида:
маҳсулдор қатламларни очишда қўлланиладиган енгиллаштирилган бурғилаш эритмаси тайёрлаш учун маҳаллий хомашёлар асосида вермикулитли енгиллаштирувчи полимерли реагентни олиш технологияси “Ўзбекнефтгаз” АЖнинг “2025-2030 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати”га киритилган (“Ўзбекнефтгаз” АЖнинг 2023-йил 9 январдаги 04-24-13-сон маълумотномаси). Натижада, биринчи кимёвий ишлов беришдан сўнг бурғилаш эритмасининг сув бераолиш қобилияти 14 см3/30 минутдан 11 см3/30 минутгача пасайтириш имконини беради;
ВЕПР ва қатлам сувлари асосида енгиллаштирилган бурғилаш эритмасини тайёрлаш технологияси “Ўзбекнефтгаз” АЖнинг “2025-2030 йилларда амалиётга жорий этиш бўйича истиқболли ишланмалар рўйхати”га киритилган (“Ўзбекнефтгаз” АЖнинг 2023-йил 9 январдаги 04-24-13-сон маълумотномаси). Натижада, ВЕПР асосида 155 м3 ҳажмда бурғилаш эритмаси тайёрланган ва 2500-3000 м оралиқни бурғилашда 75-85ОС ҳароратда ҳам ўз хусусиятларини сақлаб қолиш имконини беради.