Эркинова Нигора Эсановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
 “Эшқобил Шукур шеърларининг лингвопоетик тадқиқи”, 10.00.01 – Ўзбек тили. (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Fil3117.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Ориентал университети.
Илмий маслаҳатчи: Худайберганова Дурдона Сидиковна, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: ЎзР Фа Ўзбек тили, адабиёти ва фолклори институти, DSc.02/30.12.2019.Fil.46.03.
Расмий оппонентлар: Маъруфжон Йўлдошев, филология фанлари доктори, профессор; Дилрабо Анданиязова, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади таниқли ўзбек шоири Эшқобил Шукур шеърларининг лингвопоетик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
    тилшуносликда шеърий матнларни лингвопоетик аспектда баҳолашда муаллиф – матн омили муҳим ўрин тутиши Эшқобил Шукур асарлари мисолида асосланиб, ижодкорнинг миллий тилимиз имкониятларидан тўлақонли фойдаланганлиги очиб берилган;
    Эшқобил Шукур шеърларида иккилантирилган, такрор қўлланган, сўздаги ўрни алмаштирилган унли ва ундош товушлар; кўчма маъноли сўзлар, лақаблар, прецедент номлар; лингвопоетик аҳамиятли сўз бирикмалари, гаплар, ўхшатишли қурилмалар, прецедент бирликларнинг ўқувчига эстетик завқ беришда самарали қўлланганлиги далилланган;
    шоир шеърий асарларида матн таъсирчанлигини таъминлашга хизмат қилган лексик такрор (сўзларни шеърнинг ҳар бир мисрасида такрор қўллаш) ҳамда синтактик такрор (сўз бирикмалари ва гапларни мисраларда такрорлаш) ажратилиб, уларнинг поетик матнда ифодаланган асосий ғоя, мазмунини алоҳида таъкидлаш, ажратиб кўрсатиш учун хизмат қилганлиги аниқланган;
    Эшқобил Шукур шеърларидаги лингвопоетик аҳамиятли бирликлар орқали шоирнинг поетик матн яратишда бадиий ассоциатив тафаккури ва лингвистик қобилиятини тўла намойиш қилганлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Эшқобил Шукур шеърларининг лингвопоетик тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
тилшуносликда шеърий матнларни лингвопоетик аспектда баҳолашда муаллиф – матн омили муҳим ўрин тутиши Эшқобил Шукур асарлари мисолида асосланиб, ижодкорнинг миллий тилимиз имкониятларидан тўлақонли фойдаланганлиги очиб берилганлиги ҳамда Эшқобил Шукур шеърларида иккилантирилган, такрор қўлланган, сўздаги ўрни алмаштирилган унли ва ундош товушлар; кўчма маъноли сўзлар, лақаблар, прецедент номлар; лингвопоетик аҳамиятли сўз бирикмалари, гаплар, ўхшатишли қурилмалар, прецедент бирликларнинг ўқувчига эстетик завқ беришда самарали қўлланганлиги далилланганлиги юзасидан чиқарилган хулосалардан Т.Н. Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалида 2017-2020-йилларда бажарилган Ф3-2016-0908165532- рақамли “Қорақалпоқ тилининг янги алфавит ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мактабгача ва мактаб таълими вазирлигининг Т.Н. Қори-Ниёзий номидаги Ўзбекистон педагогика фанлари илмий тадқиқот институти Қорақалпоғистон филиалининг 2023-йил 20-ноябрдаги 578-сон маълумотномаси). Натижада мазкур лойиҳа янги илмий-назарий маълумотлар билан бойитилган;
шоир шеърий асарларида матн таъсирчанлигини таъминлашга хизмат қилган лексик такрор (сўзларни шеърнинг ҳар бир мисрасида такрор қўллаш) ҳамда синтактик такрор (сўз бирикмалари ва гапларни мисраларда такрорлаш) ажратилиб, уларнинг поетик матнда ифодаланган асосий ғоя, мазмунини алоҳида таъкидлаш, ажратиб кўрсатиш учун хизмат қилганлиги аниқланганлиги ҳамда Эшқобил Шукур шеърларидаги лингвопоетик аҳамиятли бирликлар орқали шоирнинг поетик матн яратишда бадиий ассоциатив тафаккури ва лингвистик қобилиятини тўла намойиш қилганлиги масаласига оид хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2019-2022-йилда бажарилган  “А-ОТ-2019-10 рақамли “Ўзбек тилида нейминг: меъёрий-ҳуқуқий асосларини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 19-июндаги 04/1-1228-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа материаллари назарий ва амалий жиҳатдан бойитилган.