Абдураҳмонова Улдона Абдужапбаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Эшқобил Шукур шеъриятида “ҳайрат” категорияси ва унинг бинарлик табиати”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Fil3071.
Илмий раҳбар: Сирожиддинов Шуҳрат Самариддинович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01.
Расмий оппонентлар: Мелиев Сувонқул, филология фанлари доктори, профессор; Тошниёзова Раъно Муҳаммадиевна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Эшқобил Шукур шеърияти асосида “ҳайрат” категориясининг лирик асарда намоён бўлиш принциплари, олам ва одамни лирик идрок этиш ҳамда уни лирик ифодалаш жараёнларини ягона тизим сифатида ўрганиш, айни жараённинг бинарлик табиатини очиб  беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек адабиётшунослигида илк бор ҳайрат тушунчасининг назарий-эстетик моҳияти шарқ-ислом маърифий тафаккури аспектида алоҳида муаммо сифатида очиб  берилган ҳамда ҳайрат феноменининг тадрижий такомили, шаклланиши, ўзбек мумтоз ва замонавий шеъриятида намоён бўлиш тарихи аниқланиб, ҳайратнинг категориал хоссалари асосланган;
Алишер Навоий “Ҳайрат ул-аброр” достонининг “Уч ҳайрат” бўлими асосида “ҳайрат” категорияси инсоннинг Яратганни таниши, ўзлиги ва борлиқни англашидаги етакчи маърифий консепсия сифатида ўзбек мумтоз ва замонавий шеърияти марказида яшаб келаётгани илмий-консептуал исботланиб, “ҳайрат” категорияси ва унинг бинарлик табиати Э.Шукур ижодий шахсияти мисолида систематик далилланган;
олам ва одамни бадиий идрок этишда ижодкор субектининг “ҳайрат” категорияси билан серкуляр муносабатда экани илмий далилланган ва ўзбек адабиётидаги “тўрт унсур” метафоралар тизими Э.Шукур ижоди мисолида бир бутун бадиий система сифатида очиб берилган;
 Э.Шукур ижодида ҳайрат феноменининг воқеликни бадиий идрок этишдаги ўрни, унинг ижодкор ботинида синтез қилиниш жараёнлари, ижодий жараёнга доир айни ҳолатларнинг лирик ифодаланиши ва унинг бинарлик табиати борасидаги янги назарий умумлашмалар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Эшқобил Шукур шеъриятида “ҳайрат” категорияси ва унинг бинарлик табиати  тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
ўзбек адабиётшунослигида илк бор ҳайрат тушунчасининг назарий-эстетик моҳияти шарқ-ислом маърифий тафаккури аспектида алоҳида муаммо сифатида очиб  берилган ҳамда ҳайрат феноменининг тадрижий такомили, шаклланиши, ўзбек мумтоз ва замонавий шеъриятида намоён бўлиш тарихи аниқланиб, ҳайратнинг категориал хоссалари асосланганлиги ҳамда Алишер Навоий “Ҳайрат ул-аброр” достонининг “Уч ҳайрат” бўлими асосида “ҳайрат” категорияси инсоннинг Яратганни таниши, ўзлиги ва борлиқни англашидаги етакчи маърифий консепсия сифатида ўзбек мумтоз ва замонавий шеърияти марказида яшаб келаётгани илмий-консептуал исботланиб, “ҳайрат” категорияси ва унинг бинарлик табиати Э.Шукур ижодий шахсияти мисолида систематик далилланганлигига доир илмий-назарий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2020–2022-йилларда бажарилган АМ-Ф3-201908172 рақамли “Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” лойиҳасида фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 22-ноябрдаги 04/1-2473-сон маълумотномаси). Натижада  Алишер Навоий, Э.Шукур шеърлари матни илмий ва бадиий таҳлилига оид материаллар ўзбек тилининг таълимий корпусини яратишга асос бўлган.
олам ва одамни бадиий идрок этишда ижодкор субектининг “ҳайрат” категорияси билан серкуляр муносабатда экани илмий далилланган ва ўзбек адабиётидаги “тўрт унсур” метафоралар тизими Э.Шукур ижоди мисолида бир бутун бадиий система сифатида очиб берилганлиги ҳамда  Э.Шукур ижодида ҳайрат феноменининг воқеликни бадиий идрок этишдаги ўрни, унинг ижодкор ботинида синтез қилиниш жараёнлари, ижодий жараёнга доир айни ҳолатларнинг лирик ифодаланиши ва унинг бинарлик табиати борасидаги янги назарий умумлашмалар ишлаб чиқилганига оид илмий-назарий хулосаларидан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2019–2022-йилларда бажарилган А-ОТ-2019-10 рақамли “Ўзбек тилида нейминг: меъёрий-ҳуқуқий асосларини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган. (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 22-ноябрдаги 04/1-2474-сон маълумотномаси). Натижада шоир шеърларининг йиллар кесимидаги қиёсий таҳлили, назмий матнлардаги адабий тил меъёрларига қай ҳолатда амал қилганлиги масаласига доир таҳлилий материаллар тайёрлашга хизмат қилган.