Ғиёсова Василахон Авазхон қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
        Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Болаларга оид мурожаат ифодаловчи бирликларнинг лингвокултурологик хусусиятлари”, 10.00.11 –Тил назарияси. Амалий ва компютер лингвистикаси (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/Fil3228.    
Илмий раҳбар: Зухро Акбарова, филология фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Султонова Шоҳиста Муҳаммаджановна, филология фанлари доктори, доцент; Раупова Лайло, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади болаларга оид мурожаат бирликларининг ижтимоий-лисоний, миллий-маданий, структур-семантик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
болаларга мурожаат  бирликларининг тил тизимида тутган ўрни, болалар билан мулоқот жараёнидаги шакллари ҳамда уларнинг мулоқотни вазиятга мувофиқлаштириш хусусиятини таҳлил қилиш асосида ушбу  бирликларининг ижтимоий иерархиядаги фундаментал мақоми асосланган;
болалар билан мулоқотда қоълланувчи мурожаат бирликларини фунсионал-семантик жиҳатдан оърганиш орқали уларнинг нутқий вазиятларда ижтимоий-маданий ва расмий алоқа шароити билан боғлиқ коммуникатив вазифаларни бажариши ҳамда ўзида умуминсоний қадриятлар заминида шаклланган миллий-маданий хусусиятларни  ҳам акс эттириши далилланган;    
болаларга мурожаат бирликлари структур-семантик ва тематик жиҳатдан таснифлаши натижасида ушбу  бирликлар қариндошлик ва диний, самовий жисм, жонзот, ўсимлик, озиқ-овқат номлари каби мавзуий гуруҳларга ажратилиб, уларнинг турли нутқ вазиятларига мос тарзда қўлланилиши аниқланган;
турли тизимли тиллардаги халқ оғзаки ижодининг ноёб намунаси бўлган алла ва бадиий матнларда болаларга мурожаат бирликларининг функсионал хусусиятларини миллий-маданий аспектда ўрганиш орқали болаларга мурожаат бирликларининг изоҳланиши, номинатив, апеллятив, коммуникатив, фатик, коннотатив, эмотив, ижтимоий-психологик ва аксиологик вазифалари аниқланиб, фарзанд тарбиясида анъанавий ва замонавий қадриятли ёндашувлар муҳимлиги  исботланган.  
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Диссертацияда эришилган натижалар асосида:
турли тизимли тиллардаги халқ оғзаки ижодининг ноёб намунаси бўлган алла ва бадиий матнларда болаларга мурожаат бирликларининг функсионал хусусиятларини миллий-маданий аспектда ўрганиш орқали болаларга мурожаат бирликларининг изоҳланиши, номинатив, апеллятив, коммуникатив, фатик, коннотатив, эмотив, ижтимоий-психологик ва аксиологик вазифалари аниқланиб, фарзанд тарбиясида анъанавий ва замонавий қадриятли ёндашувлар муҳимлиги  оид хулосалардан 2012-2016-йилларда Оъзбекистон Республикаси Фанлар академийаси Қорақалпоғистон боълими гуманитар фанлар илмий тадқиқот институти ФА-043429-рақамли “Қорақалпоқ фолклори ва адабийоти жанрларининг назарий масалаларини тадқиқ этиш” лойиҳасида фойдаланилган (Оъзбекистон Республикаси Фанлар академийаси Қорақалпоғистон боълими гуманитар фанлар илмий тадқиқот институтининг 2023-йил 21-июлдаги 302/1-сон маълумотномаси). Натижада мазкур лойиҳа учун таййорланган материалларнинг мазмуни мукаммаллашган ва илмийлиги ортган;
болаларга мурожаат бирликлари структур-семантик ва тематик жиҳатдан таснифлаши натижасида ушбу  бирликлар қариндошлик ва диний, самовий жисм, жонзот, ўсимлик, озиқ-овқат номлари каби мавзуий гуруҳларга ажратилиб, уларнинг турли нутқ вазиятларига мос тарзда қўлланилиши хусусидаги хулоса ва тавсийалардан “ЭМИ (Энглиш ас а Медиум оф Инструcтион)” халқаро лойиҳа доирасида фойдаланилган (Фарғона давлат университетининг 2023-йил 22-декабрдаги 04-6455-сон маълумотномаси). Натижада чоп этилган “Теонимлар билан ифодаланган болаларга оид мурожаат бирликлари” мақола материаллардан самарали ва кенг   фойдаланилган;
болалар билан мулоқотда қоълланувчи мурожаат бирликларини фунсионал-семантик жиҳатдан оърганиш орқали уларнинг нутқий вазиятларда ижтимоий-маданий ва расмий алоқа шароити билан боғлиқ коммуникатив вазифаларни бажариши ҳамда ўзида умуминсоний қадриятлар заминида шаклланган миллий-маданий хусусиятларни  ҳам акс эттириши ҳақидаги хулосаларидан Фарғона вилойат телерадиокомпанийасининг 2022-2023-йилларда эфирга узатилган “Йошлар вақти”, “Маънавийат сарчашмаси”, “Оловжон ва унинг доъстлари”, “Йошлар кундалиги” коърсатувларида кенг фойдаланилган (Оъзбекистон миллий телерадиокомпанийаси Фарғона вилойат телерадиокомпанийасининг 2023-йил 11-июлдаги 01-02/146-сон маълумотномаси). Натижада коърсатувларнинг мазмуни миллий хусусийатлари уйғунлигида бойишига эришилган.