Сагиндикова Наргиза Джубаткановнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятлари”, 19.00.05 – Ижтимоий психология. Этнопсихология (психология фанлари).  
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.DSc/P152.
Илмий маслаҳатчи: Сафаев Нуриддин Салихович, психология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қорақалпоқ давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD 03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Умаров Бахриддин Мингбоевич, психология фанлари доктори, профессор; Умарова Навбаҳор Шокировна, психология фанлари доктори, профессор; Абдуллаева Шоира Хамидовна, психология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Жиззах давлат универсетитети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни ошириш учун, унинг таркибий қисмларини эмпирик тадқиқотлар ёрдамида очиб бериш ҳамда олинган натижалари асосида модел яратиш ва амалий таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни ошириш учун ҳаётий соҳадаги жиҳатлардан, «гендер», «масъулият», «стереотип» каби тушунчаларни ижтимоий-психологик шароитларни ўрганиш асосида назарий ва услубий таҳлил қилиш, шунингдек йигит ва қизлар психологик хусусиятларида масъулиятнинг намоён бўлиши орқали асосланиб унинг ижтимоий-психологик табиати ифодаланган;
масъулият таркибий қисмлари функционал муносабатлари бирламчи тадқиқот нуқтаи назаридан тахлил қилинди, гендер толерантлик, гендер маданият, шахсий этуклик, одоб-ахлоққа оид масъулият, шахснинг ижтимоий-психологик мослашуви, иродавий ўз-ўзини тартибга солиш, шахснинг ўз-ўзини баҳолаш, ҳиссий соҳада, фаолиятда ва хатти-ҳаракатларда ўз-ўзини назорат қилиш, рефлексивлик каби бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятлари асосланган;
гендер толерантлик, гендер маданият, шахсий этуклик, одоб-ахлоққа оид масъулият, шахснинг ижтимоий-психологик мослашуви, иродавий ўз-ўзини бошқариш, шахснинг ўз-ўзини баҳолаш, ҳиссий соҳада, фаолиятда ва хатти-ҳаракатларда ўз-ўзини назорат қилиш, рефлексивлик каби бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятлари далилланган;
бўлажак ўқитувчининг касбий тайёргарлигида гендер ёндашувини амалга ошириш учун шарт-шароитлар тизими асосида гендер назариясини асосий ўқув фанлари таркибига киритиш, бўлажак ўқитувчиларнинг фаолияти гендер тенглиги масалалари билан боғлиқ ташкилотлар ишида иштирокини рағбатлантириш, интерфаол ўқитиш усулларидан фойдаланиш жараёнида бўлажак ўқитувчиларни гендер масалаларини таҳлил қилишга жалб қилиш, масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятларига қаратилган коррекцион дастур, масъулиятнинг таркибий қисмлари, бўлажак ўқитувчиларнинг касбий  тайёргарлик дастурига жинсга оид курслар киритиш каби ёндашувлар асосида масъулиятнинг гендер ҳусусиятларининг аҳамиятлилик даражаси далилланган;
бўлғуси педагог масъулиятини оширишнинг гендер хусусиятлари учун ижтимоий-психологик тренинг дастурини тайёрлаш асосида ва унинг самарадорлиги эксперимент ва назорат гуруҳларида текширилди ва иккиламчи комплексли дигностика натижалари масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятлари юқори, ўртача ва паст кўринишидаги натижаларида фарқлар асосланган.  
IV.  Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятларини ўрганиш бўйича амалга оширилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни ошириш учун ҳаётий соҳадаги жиҳатлардан «гендер», «масъулият», «стереотип» каби тушунчаларни ижтимоий-психологик шароитларни ўрганиш асосида назарий ва услубий таҳлил қилиш, шунингдек эркак ва аёл психологик хусусиятларида масъулиятнинг намоён бўлиши, орқали асосланиб унинг ижтимоий-психологик табиати ва турлари шарт-шароитлари муаллифлик ёндашуви асосида такомиллаштирилган илмий хулосалар Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 26-февралдаги ПМ115-сон буйруғига асосан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил  1-мартдаги ПМ-115 а-сон маълумотномаси). Натижада бўлғуси амалиётчи психологларни касбий тайёрлаш даражаси сифат жиҳатдан такомиллаштирилган ва  ўқув жараёнлари самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
масъулиятни таркибий қисмлари функционал муносабатлари бирламчи тадқиқот нуқтаи назаридан тахлил қилинди, гендер толерантлик, гендер маданият, шахсий этуклик, одоб-ахлоққа оид масъулият, шахснинг ижтимоий-психологик мослашуви, иродавий ўз-ўзини тартибга солиш, шахснинг ўз-ўзини баҳолаш, ҳиссий соҳада, фаолиятда ва хатти-ҳаракатларда ўз-ўзини назорат қилиш, рефлексивлик каби бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятлари очиб берилиши ва ривожлантириш хусусиятлари ўрганилиши Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 26-февралдаги ПМ115-сон буйруғига асосан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил  1-мартдаги ПМ-115 а-сон маълумотномаси). Натижада бўлғуси амалиётчи психологларни касбий тайёрлаш даражаси сифат жиҳатдан такомиллаштирилган ижтимоий-психологик шароитларни ўрганиш асослари касбий этуклик самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
гендер толерантлик, гендер маданият, шахсий этуклик, одоб-ахлоққа оид масъулият, шахснинг ижтимоий-психологик мослашуви, иродавий ўз-ўзини тартибга солиш, шахснинг ўз-ўзини баҳолаш, ҳиссий соҳада, фаолиятда ва хатти-ҳаракатларда ўз-ўзини назорат қилиш, рефлексивлик каби бўлажак ўқитувчиларда масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятлари натижалари эмпирик таҳлил қилиш туфайли зарур шарт-шароитлари орқали методологик-услубий имкониятлари такомиллаштирилганлиги бўйича натижалари Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 26-февралдаги ПМ115-сон буйруғига асосан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил  1-мартдаги ПМ-115 а-сон маълумотномаси). Натижада бўлажак педагогларнинг масъулият хусусиятларини ривожлантириш улардаги иш самарадорлигини таъминлашга хизмат қилган;  
бўлажак ўқитувчининг касбий тайёргарлигида гендер ёндашувини амалга ошириш учун шарт-шароитлар тизими асосида гендер назариясини асосий ўқув фанлари таркибига киритиш, бўлажак ўқитувчиларнинг фаолияти гендер тенглиги масалалари билан боғлиқ ташкилотлар ишида иштирокини рағбатлантириш, интерфаол ўқитиш усулларидан фойдаланиш жараёнида бўлажак ўқитувчиларни гендер масалаларини таҳлил қилишга жалб қилиш, масъулиятни оширишнинг гендер хусусиятларига қаратилган коррекцион дастур, гендер бўйича масъулиятининг таркибий қисмлари, бўлажак ўқитувчиларнинг касбий  тайёргарлик дастурига жинсга оид курслар киритиш каби ёндашувлар асосида масъулиятнинг гендер жиҳатлари  аҳамиятлилик жиҳатлари очиб берилиши натижалари Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 26-февралдаги ПМ115-сон буйруғига асосан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил  1-мартдаги ПМ-115 а-сон маълумотномаси). Натижада бўлажак педагогларнинг масъулият хусусиятларини ўрганишда психологик машғулотларнинг ижтимоий аҳамиятини англаш улардан иш фаолиятига жорий этилиши имконини берган;
болғуси педагогнинг масъулиятини ошириш бўйича ижтимоий-психологик тренинг дастурини тайёрлаш асосида ва унинг самарадорлиги эксперимент ва назорат гуруҳларида текширилди ва иккиламчи комплексли дигностика натижаларида акс эттирилган шу асосида амалий таклиф, тавсиялар ишлаб чиқилганлиги ҳақидаги маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил 26-февралдаги ПМ115-сон буйруғига асосан “Ижтимоий психология” модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети қошидаги Психология ўқув-илмий Марказининг 2024-йил  1-мартдаги ПМ-115 а- сон маълумотномаси). Натижада бўлажак педагогларнинг масъулият хусусиятларини ўрганишда психологик машғулотларни ўзлаштириш улардаги эксперимент тажрибаларни ўз амалиётида қўллаш имконини берган.