Sayt test rejimida ishlamoqda

Абдуллаев Олим Ғуламжановичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Саноат чиқиндилари асосида машинасозлик учун композицион материаллар ва Элаеагнус Л. смоласи асосида бошқа композициялар компонентларини ишлаб чиқариш технологияларини яратиш», 05.02.01 – «Машинасозликда материалшунослик. Қуймачилик. Металларга термик ва босим остида ишлов бериш. Қора, рангли ва ноёб металлар металлургияси» ҳамда 02.00.07 – «Композицион, лок-бўёқ ва резина материаллари кимёси ва технологияси» (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2023.3.DSc/Т670
Илмий раҳбарларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Умаров Абсалом Вахитович, техника фанлари доктори, профессор;
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат транспорт университети, DSc.15/27.02.2020.Т.73.02.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Адилов Равшан Иркинович – техника фанлари доктори, профессор, Норхуджаев Файзулла Рамазанович – техника фанлари доктори, профессор; Мухиддинов Баходир Фахриддинович – химия фанлари доктори профессор .
Етакчи ташкилот: Наманган мухандислик технология институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Иккиламчи маҳсулотлар ва Элаеагнус Л смоласи асосида машинасозлик учун физик-кимёвий, физик механик ва эксплуатацион хоссаларини таъминловчи композицион полимер қопламалар олишнинг илмий асосларини ва олиш  технологиясини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
машинасозликда қўлланувчи композицион қоплама компоненти эритувчи олиш жараёнида техноген маҳсулот сивуш мойларини этерификация реакциясида  юқори унум ва яхши эритиш қобилиятига эга бўлган эритувчи олиш учун сивуш мойлари:цирка кислотанинг оптимал нисбати асосланган;
сивуш мойларини ацилловчи технологик жараёнга флорентина аппаратини ўрнатиш хомашё таркибидаги ва этерификация реакцияси натижасида ҳосил бўладиган сувни реаксион системага кириб, ҳосил бўлаётган маҳсулот – мураккаб эрфирлар аралашмасини сув иштирокида қайтар реакция орқали парчаланиб кетмаслигини таъминлаш такомиллаштирилган;
машинасозлик корхоналарида ҳосил бўладиган суюқ чиқиндиларни ҳайдаб эритувчи олишга мўлжалланган технологик қурилма учун оптимал иссиқлик алмаштиргич сифатида сув ости (иммерсион) иссиқлик алмаштиргичини қўллаш энергия ва ресурс тежамкорлигига олиб келиши асосланган;
Элаеагнус Л. смоласи таркибидан плёнка ҳосил қилиш хусусиятига эга бўлган полисахаридларни юқори консентрасияли эритмаларидан органик эритувчида чўктириш ва қуйи босим остида қуритиш орқали ажратиб олиш шароитлари аниқланган ва полисахариднинг юқори самарали гел хромотография усули орқали унинг мономер таркиби, молекулаяр массаси, ротасион вискозиметрик усул орқали полисахарид эритмасининг реологик хоссалари ва микоорганизмларга нисбатан биологик хусусиятлари аниқланган;
машинасозликда листли конструкцияларни ҳимоялашда оралиқ адгезив қатлами учун композицион полимер материаллар олишда «Фарғонаазот» АЖ да ҳосил бўладиган қаттиқ карбонатли чиқиндининг кимёвий таркиби ўрганилган ва унинг дисперсион таркиби, мой ютиш сиғими ва абразив материалларга муносабатига кўра композицион полимер қоплама таркибида тўлдирувчи сифатида фойдаланиш мумкинлиги асосланган;
маҳаллий хомашёлар асосида машинасозликда ишлатиш учун метал сиртга нисбатан оптимал адгезив хоссали, сувли муҳитда жилвирланадиган, вертиcал сиртдан оқмайдиган, эгилишга нисбатан эластиклиги мавжуд, зарбга мустаҳкам ва қаттиқликка эга композицион полимер қопламалар олишнинг технологиялари ва олинган композициянинг ихтиёрий ишчи ҳароратда унинг таркибидаги тезлатгич ва қотирувчи миқдорига боғлиқ равишда қотиш тезлигини ифодаловчи математик модели ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Саноат чиқиндиларидан машинасозлик учун композицион полимер қоплама ва Элаеагнус Л. смоласи асосида бошқа композициялар компонентларини ишлаб чиқариш технологияларини яратиш асосида:
Элаеагнус Л. бута елимидан плёнка ҳосил қилувчиларни ажратиб олиш усули учун Хитой Халқ Республикаси Патент Идорасининг CН105622773А - Метҳод фор препаринг Элаеагнус Л.гум полйсаcчариде номли патенти олинган (Хитой Халқ Республикаси Патент Идорасининг №2594216, 22 август 2017 йилдаги маълумотномаси). Бу композицион қопламаларнинг хоссаларини 30% ошириш ва таннархни 22% камайтириш имконини берган;
 сивуш мойлари асосида автобўёқлар учун эритувчи олиш усули «Технологиялар маркази-Наманган» МЧЖ да амалиётга жорий этилган (Вилоят ҳокимининг 26 июл 2023 йилдаги 04/30-3011 сон маълумотномаси). Натижада автобўёқлар эритувчисини 100% маҳаллийлаштиришга ва корхона иқтисодиётини 30% ошириш имконини берган;
автосаноатнинг суюқ иккиламчи хомашёларини қайта ишлаб машинасозликда қўлланиладиган композицион қопламалар олиш учун эритувчи олиш технологияси «Технологиялар маркази-Наманган» МЧЖ да амалиётга жорий этилган (Вилоят ҳокимининг 26 июл 2023 йилдаги 04/30-3011 сон маълумотномаси). Натижада композицион қоплама олишда эритувчини 100% маҳаллийлаштиришга ва корхона иқтисодиётини 40% ошириш имконини берган;
қаттиқ карбонатли чиқинди, аралаш эритувчи, Элаеагнус Л. ва тўйинмаган полиефир смолалари асосида машинасозликда листли конструкцияларни ҳимоялаш қатламини адгезив оралиқ қатлами учун композицион полимер қоплама ишлаб чиқариш технологияси «Полимер Арт Дизайн» МЧЖ да амалиётга жорий этилган (Вилоят ҳокимининг 26 июл 2023 йилдаги 04/30-3011 сон маълумотномаси). Натижада бу республикамиз машинасозлик ва автотаъмирлаш корхоналарида ишлатилувчи хомашёларни композицион полимер қопламага 80% алмаштириш ва иқтисодий самарадорликни 47% ошириш имконини берган.

 

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish