Хакимов Максаджон Насруллаевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Дислокацион синдром билан кечувчи бош мия супратенториал ўсмаларини жарроҳлик йўли билан даволаш тактикасини оптималлаштириш», 14.00.28- Нейрохирургия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Tib1292.
Илмий рахбар: Кариев Гайрат Маратович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.  
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган нейрохирургия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/04.07.2023.Tib.170.01.
Расмий оппонентлар: Кадирбеков Равшан Турсунбекович, тиббиёт фанлари доктори; Махкамов Махкам Козимович, тиббиёт фанлари доктори (DSc).
Етакчи ташкилот номи: Тошкент тиббиёт академияси.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади дислокацион синдром билан кечувчи супратенториал бош мия ўсмаларини бемор ҳолати оғирлигига қараб жарроҳлик даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор дислокацион синдром билан кечувчи супратенториал бош мия ўсмаларида хуш бузилиши даражаси ва интракраниал захира бўшлиқлар ҳолати ўртасида бевосита корреляцион боғлиқлик (p=0,001) исботланган;
дислокация турини дифференциал ташхислаш учун компьютер-томографик мезонлар (субарахноидал бўшликлар, мия ўрта структуралари силжиши ва цистерналар ҳажми) аниқланган;
дислокация боскичини баҳолаш учун аксиал ва летарал турига қараб балли миқдорий шкала афзаллиги исботланган;
жарроҳлик тактикасини танлашда комплекс ёндашув (дислокацион синдром босқичи ва интракраниал захира бўшлиқлари холатини баҳолаш) асосланган.    
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Республика ихтисослаштирилган нейрохирургия илмий-амалий тиббиёт маркази ҳузуридаги Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгашининг 2024 йил 9 мартдаги 4-сонли ва ч/р 02-6/164-сонли хулосасига биноан:
биринчи илмий янгилик: илк бор дислокацион синдром билан кечувчи супратенториал бош мия ўсмаларида хуш бузилиши даражаси ва интракраниал захира бўшлиқлар ҳолати ўртасида бевосита корреляцион боғлиқлик (p=0,001) исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: аниқланган боғлиқликка асосланиб операция вақти интракраниал захира бўшлиқлари холатига қараб танланган. Кичик захира бўшлиқлари холатида шошилинч операциялар, ўрта захира бўшлиқлари холатида – тезкор, катта захира бўшлиқлари холатида – кечиктирилган операциялар ўтказилган. Илмий янгиликни амалиётга жорий этилиши: Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалига 2023 йил 19 июлдаги 115-сонли буйруқ, ҳамда Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалига 2023 йил 21 июлдаги 159/2-сонли буйруқ билан нейрохирургия бўлимлари фаолиятига тадбиқ этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: илмий янгиликни амалиётга жорий қилиниши операция вақтини объектив танлаш имконини бериб, дислокацион синдромни бош мия тиқилиши ва қисилиши фазалари билан боғлиқ асоратларни, неврологик дефицитни ривожланиб боришини ва ўлим кўрсаткичларини камайишига олиб келди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: операцияни ўз вақтида бажарилиши - давомий реабилитация, ўпка сунъий аппаратини узоқ муддат давомида ишлатиш, дори-дармон билан таъминлаш ва ногиронлик юзасидан доимий ижтимоий таъминлаш билан боғлиқ харажатларни камайтирди. Хулоса: эс-хуш бузилиши даражаси ва интракраниал захира бўшлиқлари холати ўртасида аниқланган бевосита боғлиқлик оптимал операция вақтини танлашга имконият яратади, дислокацион синдромнинг бош мия тиқилиши ва қисилиши фазалари билан боғлиқ асоратларни ва асорат билан боғлиқ сарф харажатларни камайтиради.
Хакимов Максаджон Насруллаевичнинг “Дислокацион синдром билан кечувчи бош мия супратенториал ўсмаларини жарроҳлик йўли билан даволаш тактикасини оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Андижон давлат тиббиёт институтининг 2023 йил 30 сентябрдаги 6i-19/x-сонли хати юборилган.
иккинчи илмий янгилик:  дислокация турини дифференциал ташхислаш учун компьютер-томографик мезонлар (субарахноидал бўшлиқлар, мия ўрта структуралари силжиши ва цистерналар ҳажми) аниқланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: аниқланган мезонлар асосида бош мия супратенториал ўсмаларида дислокацион синдромни ташхислаш усули ишлаб чиқилган (№FAP 02370 28.11.2023 й.).  Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалига 2023 йил 19 июлдаги 115-сонли буйруқ, ҳамда Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалига 2023 йил 21 июлдаги 159/2-сонли буйруқ билан нейрохирургия бўлимлари фаолиятига тадбиқ этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: усул 46 нафар беморда жуда яхши ишончлийлик кўрсаткичи (Альфа Кронбаха = 0,905) билан дислокация турини таққослаш ва интракраниал бўшлиқларни холатини баҳолаш имконини яратди. Улардан 21 нафар (45,7%) беморда минимал захира бўшлиқлари аниқланиб ўз вақтида шошилинч операция амалга оширилди ва шифохонадан чиқарилиш вақтига неврологик асоратларни, ногиронликни 15,1%га камайтирди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги анъанавий ва ишлаб чиқилган усулларни харажат тафовути хисобланган холда бир шифохона кесимида ўртача 6 460 000 сўмни ташкил этди.  Хулоса: аниқланган компьютер-томографик мезонлар асосида ташхислаш усули ишлаб чикилди ва ушбу усул ёрдамида хар бир холатга дифференциациялашган объектив ёндашув таъминланди, ташхислаш жараёни соддалаштирилди, иқтисодий самарадорликка эришилди.  
Хакимов Максаджон Насруллаевичнинг “Дислокацион синдром билан кечувчи бош мия супратенториал ўсмаларини жарроҳлик йўли билан даволаш тактикасини оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Андижон давлат тиббиёт институтининг 2023 йил 30 сентябрдаги 6i-19/x-сонли хати юборилган.    
учинчи илмий янгилик: дислокация босқичини баҳолаш учун аксиал ва латерал турига қараб балли миқдорий шкала афзаллиги исботланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: дислокацияни аксиал ва латерал турлари клиник кечиши фарқланиши ва бемор холати оғирлик даражасини акс этувчи бир хилдаги симптомлар эс-хушнинг турли даражасида кузатилиши сабабли, дислокация тури, эс-хуш бузилиши даражаси, кўз қорачиғлари ўлчами, фотореакция, кўз олмаси харакатлари, харакат тизими, нафас, пульс, артериал босим каби кўрсаткичларни инобатга олган холда таклиф этилган балли миқдорий шкала дислокация предикторларини дифференциал баҳолаш имконини яратган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалига 2023 йил 19 июлдаги 115-сонли буйруқ, ҳамда Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалига 2023 йил 21 июлдаги 159/2-сонли буйруқ билан нейрохирургия бўлимлари фаолиятига тадбиқ этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: балли миқдорий шкала  91,7±5,4% прогнозлаш имконияти (93,5±3,6% сезувчанлик, 92,4±5,7% ўзига хослик) билан оптимал жарроҳлик тактикасини танлаш имконини берди ва беморлар хаёт сифатини, неврологик дефицитни уч ойлик катамнезда 14,2%га камайтирди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагидан иборат: неврологик дефицитни камайиши реабилитацион тадбирлар ва дори-дармон таъминотига қаратилган харажатларни камайтирди. Хулоса: дислокация босқичини балли миқдорий баҳолаш шкаласи неврологик предикторларни дифференциал баҳолаб, оптимал жарроҳлик тактикасини танлаш, беморлар ҳаёт сифатини яхшилаш, ногиронлик хавфини камайтириш имконини яратади.
Хакимов Максаджон Насруллаевичнинг “Дислокацион синдром билан кечувчи бош мия супратенториал ўсмаларини жарроҳлик йўли билан даволаш тактикасини оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Андижон давлат тиббиёт институтининг 2023 йил 30 сентябрдаги 6i-19/x-сонли хати юборилган.
тўртинчи илмий янгилик: жарроҳлик тактикасини танлашда комплекс ёндашув (дислокацион синдром босқичи ва интракраниал захира бўшлиқлари холатини баҳолаш) асосланган. Илмий янгиликнинг аҳамияти: клиник ва компьютер-томографик маълумотларни комплекс баҳолаш ёндашуви асосида оптимал жарроҳлик тактикасини танлаш алгоритми ишлаб чиқилган. Дислокациянинг адаптациялашган босқичида ўсмани тотал/субтотал олиш операцияси; адаптациялашмаган компенсацияли босқичида – ўсмани тотал/субтотал олиш ва қўшимча ташқи декомпрессиясини бажариш; субкомпенсация босқичида – ўсмани қисман олиш/кистоз қисмини пункция қилиш; декомпенсация босқичида – фақат ташқи декомпрессия бажариш амалга оширилган. Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази Фарғона филиалига 2023 йил 19 июлдаги 115-сонли буйруқ, ҳамда Республика шошилинч тез тиббий ёрдам илмий маркази Наманган филиалига 2023 йил 21 июлдаги 159/2-сонли буйруқ билан нейрохирургия бўлимлари фаолиятига тадбиқ этилди. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги:  таклиф этилган комплекс баҳолаш ва алгоритмни қўллаш орқали даволаш натижалари ўртача кўрсаткичларини Карновский шкаласи бўйича шифохонадан чиқарув вақтига 6,06%га, уч ойлик катамнезда 12,26%га яхшиланди, шифохона ўлим кўрсаткичларини 3,9%га камайтирилди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: беморлар ҳаёт сифатини яхшиланиши узоқ давом этувчи реабилитация, касаллик асоратларини стационар ва амбулатор даволаш харажатларини камайтириш имконини яратди. Хулоса: жарроҳлик даволаш тактикасини танлашда дислокация босқичи ва интракраниал захира бўшлиқлари холатини комплекс баҳолаш ёндашуви даволаш натижаларини яхшилайди ва ўлим кўрсаткичларини камайтиради.
Хакимов Максаджон Насруллаевичнинг “Дислокацион синдром билан кечувчи бош мия супратенториал ўсмаларини жарроҳлик йўли билан даволаш тактикасини оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Андижон давлат тиббиёт институтининг 2023 йил 30 сентябрдаги 6i-19/x-сонли хати юборилган.