Sayt test rejimida ishlamoqda

Халдарбекова Малика Ахинжановнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ювенил ревматоид артрит билан оғриган болаларда анемия кечишининг клиник-патогенетик хусусиятлари”, 14.00.09 – Педиатрия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/Tib1521.
Илмий раҳбар: Ашурова Дилфуза Ташпулатовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент педиатрия тиббиёт институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.29.01.
Расмий оппонентлар: Агзамова Шоира Абдусаламовна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шамсиев Фурқат Мухитдинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Тошкент тиббиёт академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ювенил ревматоид артрит билан оғриган болаларда анемия  кечишининг клиник-патогенетик хусусиятларини ўрганиш, даволаш усулларини оптималлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ретикулоцитоз ва ретикутоцитларнинг гемоглобин билан тўйинганлигининг пасайиши (RET-Hb) болаларда ЮРАнинг кечиш давомийлиги ва фаоллигининг даражаси билан боғлиқ бўлган эритроцитларнинг морфологик бузилишлари, қон зардобида темир танқислиги ва анемиянинг кечиш оғирлигини аниқлаб бериши исботланган;
патологик жараённинг фаоллик даражаси ва ИЛ-6 нинг юқори миқдори билан боғлиқ бўлган, енгил ва ўртача даражадаги анемияли болаларда мос равишда эритропоэтин кўрсаткичи  (1,9 - 3,2 марта) ва ферропортин миқдорининг (1,2 - 1,6 марта) камайиши фонида, эрувчан трансферрин рецепторлари (эРТф, 1,1-1,3 марта), трансферрин (1,3-1,6 марта) ва  ферритин кўрсаткичларининг (3-6 марта)  юқори бўлиши билан темир алмашинувининг оқсил-транспорт функциясининг қўпол бузилишлари исботланган;
ишончли диагностик тестлар асосида ишончли дифференциал ташхисни таъминлайдиган, ЮРА билан оғриган енгил ва ўртача даражадаги анемияли  болаларни бошқариш алгоритми ишлаб чиқилган;
ювенил ревматоид артрит билан оғриган болаларда касалликнинг фаол даврида темир препарати ва одам рекомбинант эритропоэтини билан биргаликда анемия хронотерапиясининг превентив усули самарадорлиги енгил ва ўртача даражадаги анемия билан оғриган болалар учун клиник самарадорлик индекси мос равишда 86,0% ва 73,3% ни ташкил қилганлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент педиатрия тиббиёт институти эксперт комиссиясининг 2023 йилдаги 03/43-сонли хулосасига асосан (Соғлиқни сақлаш вазирлигига бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларида илмий ишланмаларни жорий этиш бўйича Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2023 йил  ноябрь  №03/2560 сонли хати юборилган):
биринчи илмий янгилик: ретикулоцитоз ва ретикутоцитларнинг гемоглобин билан тўйинганлигининг пасайиши (RET-Hb) болаларда ЮРАнинг кечиш давомийлиги ва фаоллигининг даражаси билан боғлиқ бўлган эритроцитларнинг морфологик бузилишлари, қон зардобида темир танқислиги ва анемиянинг кечиш оғирлигини аниқлаб бериши Тошкент вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 06.01.2023 йилдаги 116-сонли буйруғи ва Сирдарё вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 31.05.2023 йилдаги 106-сонли буйруғига асосан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: анемиянинг кечиш оғирлигига қараб эритроцитларнинг морфологик бузилишлари ва гематологик ўзгаришларини тўғри талқин қилиш хатолар сонини камайтирган ҳамда диагностик ва терапевтик ёндашувни оптималлаштирган; бунда минимал иқтисодий инвестициялар билан (натижалар гематологик анализатор томонидан тақдим этилади) диагностика сифати яхшиланган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: абсолют ва нисбий гемограмма кўрсаткичларини таҳлил қилиш болаларда ЮРАда анемиянинг дифференциал диагностикаси ва 44 боланинг 29 тасида хронофармакологик ёндашув самарадорлигини баҳолаш яхшиланишига олиб келган. Бунда, 15 нафар беморга 5 миллион 250 минг сўмни иқтисод қилиш имконини берган. Хулоса: абсолют ва нисбий гемограмма кўрсаткичлари диагностикасининг татбиқ этилиши анемияни оғирлик даражаси ва кечиши бўйича тўғри фарқлаш, хатоларни минималлаштириш, давони белгилаш ва 1 нафар бемор болага 350 000 сўм бюджет маблағини тежаш имконини берган.
 иккинчи илмий янгилик: патологик жараённинг фаоллик даражаси ва ИЛ-6 нинг юқори миқдори билан боғлиқ бўлган, енгил ва ўртача даражадаги анемияли болаларда мос равишда эритропоэтин кўрсаткичи  (1,9 - 3,2 марта) ва ферропортин миқдорининг (1,2 - 1,6 марта) камайиши фонида, трансферрин эрувчан рецепторлари (sTfR, 1,1-1,3 марта), трансферрин (1,3-1,6 марта) ва  ферритин кўрсаткичларининг (3-6 марта)  юқори бўлиши Тошкент вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 06.01.2023 йилдаги 116-сонли буйруғи ва Сирдарё вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 31.05.2023 йилдаги 106-сонли буйруғига асосан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: анемияда касаллик  кечишининг оғирлигига қараб темир алмашинувининг оқсил-транспорт функциясининг биокимёвий кўрсаткичлари бузилишини таҳлил қилиш, ЮРАда ўз вақтида хронофармакологик коррекцияни амалга ошириш, унинг самарадорлигини мониторинг қилиш имконини беради ва болаларнинг ҳаёт сифатини яхшилайди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: анемияда касаллик  кечишининг оғирлигига қараб темир алмашинувининг оқсил-транспорт функциясининг биокимёвий кўрсаткичлари бузилишини таҳлил қилиш, ЮРАда анемиянинг дифференциал диагностикаси яхшиланишига ва 44 боладан 29 тасида хронофармакологик ёндашув самарадорлигининг яхшиланишига олиб келган. Бунда, 29 нафар беморга 10 миллион 350 минг сўмни иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: анемияда касаллик  кечишининг оғирлигига қараб темир алмашинувининг оқсил-транспорт функциясининг биокимёвий кўрсаткичлари диагностикасининг жорий этилиши, ЮРАда анемиянинг етакчи дифференциал диагностика белгиларини аниқлаш ва бюджет маблағларини 1 нафар бемор болага 350 000 сўм миқдорида тежаш имконини берган.
учинчи илмий янгилик: ишончли диагностик тестлар асосида ЮРА билан оғриган енгил ва ўртача даражадаги анемияли болаларни бошқариш алгоритми Тошкент вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 06.01.2023 йилдаги 116-сонли буйруғи ва Сирдарё вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 31.05.2023 йилдаги 106-сонли буйруғига асосан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: енгил ва ўртача даражадаги анемияли ЮРА билан оғриган болаларни касалликнинг фаол даврида бошқариш алгоритмини ишлаб чиқилиши ва татбиқ этилиши  анемия синдромини ўз вақтида ишончли дифференциал ташхислаш ва даволашни оптималлаштириш имконини беради. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ЮРА билан оғриган енгил ва ўртача даражадаги анемияли болаларни аниқ диагностик тестларга асосланган ҳолда даволашнинг ишлаб чиқилган алгоритми боланинг касалхонада даволаниш муддатини 3 кунга қисқартирди. Бунда, 29 нафар бемор учун 15 750 000 сўмни иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: ЮРА билан оғриган енгил ва ўртача даражадаги анемияли болаларни ишончли диагностик текширувлар асосида даволаш алгоритмининг жорий этилиши 1 нафар бемор болага 1050000 сўм миқдорида бюджет маблағларини тежаш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик: ювенил ревматоид артрит билан оғриган болаларда касалликнинг фаол даврида темир препарати ва одам рекомбинант эритропоэтини билан биргаликда анемия хронотерапиясининг превентив усулини қўллаш  енгил ва ўртача даражадаги анемия билан оғриган болаларда мос равишда 86,0% ва 73,3% ҳолатда клиник самарадорликни исботлади, бу Тошкент вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 06.01.2023 йилдаги 116-сонли буйруғи ва Сирдарё вилояти болалар кўп тармоқли тиббиёт марказининг 31.05.2023 йилдаги 106-сонли буйруғига асосан жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ЮРАнинг фаол даврида анемия  хронотерапиясининг профилактик усулини ишлаб чиқилиши ва татбиқ этилиши  асоратларнинг кузатилиш частотасини камайтиради ва болаларнинг ҳаёт сифатини яхшилайди. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: ЮРАнинг фаол даврида анемия хронотерапиясининг ишлаб чиқилган профилактик усули боланинг касалхонада даволанишини 3 кунга қисқартирди. Бунда, 29 нафар беморга 15 750 000 сўм иқтисод қилинган. Хулоса: ЮРАнинг фаол даврида анемия  хронотерапиясининг превентив усулининг жорий этилиши 1 нафар бемор болага 1050 000 сўм миқдоридаги бюджет маблағларини тежаш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish