Ражабов Мухсин Мансуровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кўкрак-бел умуртқалари шикастланишларини жаррохлик даволаш усулларини оптималлаштириш», 14.00.28 - Нейрохирургия (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Tib1289.
Илмий рахбар: Норов Абдурахмон Убайдуллоевич, тиббиёт фанлари доктори (DSc).  
Диссертация бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика ихтисослаштирилган нейрохирургия илмий-амалий тиббиёт маркази, DSc.04/04.07.2023.Tib.170.01.
Расмий оппонентлар: Шодиев Амиркул Шодиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Абдулхоликов Алимджан Каримжанович, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот номи: Профессор А.Л. Поленова номидаги Россия нейрохирургия институт филиали  В.А.Алмазов номидаги Миллий тиббиёт текшириш маркази (Россия Федерацияси).    
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади оптималлаштирилган диагностика ва самарали жарроҳлик усулари асосида кўкрак ва бел умуртқасининг травматик синиши бўлган беморларда жарроҳлик аралашувининг самарадорлигини оширишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
умуртқа поғонаси кўкрак-бел соҳаси травматик синишларида, понасимон деформация индекси ва интерпедикуляр масофа индекси мезонлари асосидаги дифференциал жарроҳлик даволаш тактикаси самарадорлиги исботланган;
перкутант стабиллаштирувчи жарроҳлик усулларининг умуртқа поғонаси кўкрак-бел соҳаси травматик синишларида қўлланиши, шикастланган таянч-ҳаракат сегментинг турғунлигини ва тўқималарининг минимал шикастланишини таъминлаб бериши аниқланган;
умуртқа поғонасининг травматик синишларини дифференциал жарроҳлик усули билан даволаш тактикаси шикастланишнинг тури ва  таянч-ҳаракат сегментининг барқарорлик даражасига қараб такомиллаштирилган;
умуртқа поғонасининг кўкрак-бел соҳаси травматик синишларини жарроҳлик усулида даволашнинг декомпрессив-стабиллаштирувчи, стабиллаштирувчи ва минимал инвазив усулларини қўлланилиши операциядан кейинги асоратларни камайтиришга олиб келиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Республика ихтисослаштирилган нейрохирургия илмий амалий тиббиёт маркази мувофиклаштирувчи эксперт кенгашининг 2024 йил 8 февралдаги 3-сон хулосасига кура:
Илмий янгиликнинг моҳияти: Умуртқа поғонаси кўкрак-бел соҳаси травматик синишларида, понасимон деформация индекси ва интерпедикуляр масофа индекси мезонлари асосидаги дифференциал жарроҳлик даволаш тактикаси самарадорлиги исботланган.
Илмий янгиликнинг аҳамияти: Тадқиқот натижаларининг илмий аҳамияти ишлаб чиқилган алгоритм критериялари беморларда хирургик даволаш тактикаси танловига индивидуал ёндашув имконини беради. Инструментал текширувнинг диагностик имкониятлари ўрганиш асосида умуртқа поғонасининг кўкрак-бел қисми травматик синишларини ташхислаш алгоритми ишлаб чиқилган.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши:     Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (18.09.2023 й. №97), Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали (18.09.2023 й. №72/1) амалиётига жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: олиб борилган тадқиқот натижаларини амалиётга татбиқ қилиниши кўкрак-бел умуртқалари шикастланишлари бўлган беморларда жарроҳлик тактикасини танлаш бўйича объектив қарор қабул қилишга ёрдам берди, бу эса беморлар ҳаёт сифатини яхшилаш, амбулатор ва стационар шароитда даволаниш муддатини қисқартириш ҳисобига иқтисодий самарадорликни ошириш имконини берди.
Таклиф этилган алгоритм ва комплекс ёндашувдан фойдаланиш кўкрак-бел умуртқалари шикастланишлари бўлган беморларни даволаш сифатини яхшилади.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Кўкрак-бел умуртқалари шикастланишларини билан оғриган беморларнинг шифохонада қолиш муддатини 1) ётоқ кунларини ўртача 10-12 кундан 5-7 кунгача қисқартириш орқали беморнинг касалхонада қолишини камайтириш шифохона хизматлари учун тўлов миқдорини камайтиради (РШТЁИМ БФда - оғир беморлар учун интенсив терапия палатасида бўлган 1 кунлик прейскурант тўлов нархи 1 200 000 сўм бўйича); 2) беморни эрта ишга қайтариш операциядан кейинги узоқ муддатли реабилитация ва дори-дармонларни таъминлаш ҳаражатларини тўлаш учун давлатга ҳаражатни камайтиради ва ижтимоий таъминот зарурлигини камайтиради.
Хулоса: жарроҳлик тактикасининг босқичини режалаштириш билан амалга оширилган операциялар ҳар бир бемор учун сарф ҳаражатларни           8 450 000 сўмга тежашга имкон беради.
Ражабов Мухсин Мансуровичнинг “Кўкрак-бел умуртқалари шикастланишларини жарроҳлик даволаш усулларини оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти ҳузуридаги мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши 2023 йил 29 сентябр №23-Х/061-сонли хулосаси билан тадбиқ этилди.
Илмий янгиликнинг моҳияти: перкутант стабиллаштирувчи жарроҳлик усулларининг умуртқа поғонаси кўкрак-бел соҳаси травматик синишларида қўлланиши, шикастланган таянч-ҳаракат сегментинг турғунлигини ва тўқималарининг минимал шикастланишини таъминлаб бериши аниқланган.
Илмий янгиликнинг аҳамияти: тадқиқот натижаларининг амалий аҳамияти шундан иборатки, кўкрак-бел умуртқалари шикастланишлари билан оғриган беморларни ташхислаш ва даволашда соддалаштирилган алгоритмдан фойдаланиш жарроҳлик даволаш тактикасининг энг мақбул усулини тезда танлаш имконини берган.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (18.09.2023 й. №97), Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали (18.09.2023 й. №72/1) амалиётига жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: таклиф этилган усул операциядан кейинги даврда жарроҳлик даволаш натижаларини объектив яхшилашга олиб келди ва қониқарсиз натижалар фоизини камайиши аниқланди, бу эса ўз навбатида қисқа вақт ичида беморлар меҳнат қобилиятини тез тикланиши, ижтимоий мослашув ва ногиронликни камайтириш, шунингдек, беморлар ҳаёт давомийлиги ва сифатини ошириш имконини беради.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: ўтказилган тадқиқотлар натижаларини амалиётга татбиқ этиш кўкрак-бел умуртқалари шикастланишларини бўлган беморларда жарроҳлик тактикасини танлаш бўйича объектив қарор қабул қилишга имкон берди, бу эса беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилади, амбулатория ва стационар шароитда даволаниш муддатини қисқартириш орқали иқтисодий самарадорликни оширди.
Хулоса: тадқиқот натижаларининг амалий аҳамияти ишлаб чиқилган алгоритм беморларда хирургик даволаш тактикаси танловига индивидуал ёндашувни топиш имконини беради.
Ражабов Мухсин Мансуровичнинг “Кўкрак-бел умуртқалари шикастланишларини жарроҳлик даволаш усулларини оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти ҳузуридаги мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши 2023 йил 29 сентябр №23-Х/061-сонли хулосаси билан тадбиқ этилди.
Илмий янгиликнинг моҳияти: умуртқа поғонасининг травматик синишларини дифференциал жарроҳлик усули билан даволаш тактикаси шикастланишнинг тури ва таянч-ҳаракат сегментининг барқарорлик даражасига қараб такомиллаштирилган.
Илмий янгиликнинг аҳамияти: жарроҳлик аралашуви ҳажмини аниқлашда ва жарроҳлик амалиётидан кейинги даврда беморнинг хаёт сифатини сақлашда шикастланишнинг тури ва таянч-ҳаракат сегментининг барқарорлик даражасини хисобга олиш мухимлигидан далолат беради.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (18.09.2023 й. №97), Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали (18.09.2023 й. №72/1) амалиётига жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: кўкрак-бел умуртқалари шикастланишлари бор беморларда жарроҳлик хажмини белгилаш шикастланишнинг тури ва таянч-ҳаракат сегментининг барқарорлик даражасини ҳисобга олиш беморларда операциядан кейинги даврда неврологик бузилишлар ижобий ўзгариш суръатлари, операция босқичларида ижобий натижага эришилади. Кўкрак-бел умуртқалари шикастланишлари бор беморларда шикастланишнинг тури ва таянч-ҳаракат сегментининг барқарорлик даражасини ҳисобга олиш операциядан кейинги даврда ҳаёт сифатини яхшилашга олиб келади.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: таклиф этилган усул операциядан кейинги даврда жарроҳлик даволаш натижаларини объектив яхшилашга олиб келди ва қониқарсиз натижалар фоизини камайиши аниқланди, бу эса ўз навбатида қисқа вақт ичида беморлар меҳнат қобилиятини тез тикланиши, ижтимоий мослашув ва ногиронликнинг камайиши, шунингдек, беморлар ҳаёт давомийлиги ва сифатини ошириш имконини беради.
Хулоса: таклиф этилган усул операциядан кейинги даврда жарроҳлик даволаш натижаларини объектив яхшилашга олиб келди ва қониқарсиз натижалар фоизини камайиши аниқланди.
Ражабов Мухсин Мансуровичнинг “Кўкрак-бел умуртқалари шикастланишларини жарроҳлик даволаш усулларини оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти ҳузуридаги мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши 2023 йил 29 сентябр №23-Х/061-сонли хулосаси билан тадбиқ этилди.
Илмий янгилик моҳияти: умуртқа поғонасининг кўкрак-бел соҳаси травматик синишларини жарроҳлик усулида даволашнинг декомпрессив-стабиллаштирувчи, стабиллаштирувчи ва минимал инвазив усулларини қўлланилиши операциядан кейинги асоратларни камайтиришга олиб келиши исботланган.
Илмий янгиликнинг аҳамияти: умуртқа поғонаси кўкрак-бел соҳаси жароҳатларида жарроҳлик даво усулини танлашдаги таклиф қилинган алгоритмни қўллаш  беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилашга ва асосий гуруҳдаги жароҳатланганларнинг 68%да яхши натижага ва 28,9 %да қониқарли натижага эришишга имкон берди. Тадқиқотдаги беморларнинг 3,1 %да қониқарсиз натижа қайд этилган.
Илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: Бухоро вилояти кўп тармоқли тиббиёт маркази (18.09.2023 й. №97), Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази Бухоро филиали (18.09.2023 й. №72/1) амалиётига жорий этилган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги меҳнатга ва жамиятдаги фаол ҳаётга қайтиш, тиббий ёрдамдан қониқиш, ижтимоий даражада - умр кўриш давомийлигининг ошиши, ўлим ва ногиронликнинг камайиши.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  1 нафар беморнинг шифохонадаги даври учун иқтисодий кўрсаткич: беморнинг шифохонада қолиш муддатини 10-12 кундан 5-7 кунгача қисқартиртириб, шифохонада қолиш тўлов миқдори 850 000 сўмга камайтирди (шифохоналарнинг прейскурантига кўра шифохонада 1 кун қолиш 170.000 сўмни ташкил қилади); шифохонада бўлиш даврининг 5 кунга қисқартирилиши ҳисобига 250 000 сўмлик дори-дармон кам талаб этилади    (1 кунга ўртача 50 000 сўм дори воситалари сарфланади); шифохонада бўлиш даврининг 5 кунга қисқартирилиши ҳисобига 49 000 минг сўмлик боғланмалар кам талаб этилади (1 кунга ўртача 9800 сўм боғланмалар сарфланади).  
Хулоса: кўкрак-бел умуртқалари шикастланишларида дифференцирланган жарроҳлик даволашни қўллашнинг узоқ муддатли реабилитацияга сарфланадиган давлат харажатларини ва дори-дармон билан таъминлаш ҳаражатларини камайтирди, шунингдек, мавжуд ногиронликда умрбод ижтимоий таъминотга бўлган эҳтиёжни камайтирди ва моддий ҳаражатларни 8 450 000 сўмга камайтирди.
Ражабов Мухсин Мансуровичнинг  “Кўкрак-бел умуртқалари шикастланишларини жарроҳлик даволаш усулларини оптималлаштириш” мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти ҳузуридаги мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши 2023 йил 29 сентябр №23-Х/061-сонли хулосаси билан тадбиқ этилди.