Сафаров Темур Уктамовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри: “Коррупцияга қарши курашиш идоравий механизмларини такомиллаштириш (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги мисолида)”, 12.00.12 – Коррупция муаммолари (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.PhD/Yu620.
Илмий раҳбар: Исмаилов Баходир Исламович, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Ҳуқуқни муҳофаза қилиш академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Ҳуқуқни муҳофаза қилиш академияси, DSc.31/31.12.2020.Yu.67.01.
Расмий оппонентлар: Зуфаров Рустам Ахмедович, юридик фанлар доктори, профессор; Тухташева Умида Абдиловна, юридик фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Давлат бошқаруви академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги мисолида идаравий ва ички идоравий ҳужжатлар билан тасдиқланадиган, коррупцияга қарши курашишнинг идоравий механизмларининг ҳуқуқий ва назарий асосларини такомиллаштириш бўйича таклифларни ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ҳуқуқни қўллаш амалиётида “коррупциявий хавф-хатарларни баҳолаш”, “коррупциявий хавф-хатар”, “коррупциявий хавф-хатарлар харитаси”, “қолдиқ коррупциявий хавф-хатар” тушунчаларининг турлича талқин қилинишдаги тушунмовчиликларни олдини олиш мақсадида улар бўйича ишлаб чиқилган ҳуқуқий тушунтиришларни қонунчилик ҳужжатларида белгилаш асослантирилган;
адлия органларида коррупциявий хавф-хатарларни баҳолашни ташкил этиш ва ўтказиш тартибини жорий қолиш асосида, давлат органларида коррупциявий хавф-хатарларни баҳолашнинг ягона тартибини белгилаш асослаб берилган;
давлат ташкилотларида, хусусан адлия органлари ва муассасалари функцияларида аниқланган коррупциявий хавф-хатарларни бартараф қилиш имкониятлари бўлмаган қолдиқ коррупциявий хавф-хатарларни мониторинг қилиш асосида коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларни олдини олишга қаратилган коррупцияга қарши курашиш идоравий механизмини Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги тизимида жорий қилиш асослантирилган;
адлия органлари ва муассасалари ходимлари томонидан ҳамда амалиётда давлат хизматчилари томонидан совға олиш билан боғлиқ учраётган латент жиноятларнинг олдини олиш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги тизимида ходимлар томонидан совға бериш ва олиш тартибини ички идоравий механизмини жорий қилиш асослантирилган;
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги тизимида ўтказилган апробация натижалари асосида давлат фуқаролик хизматчилари томонидан олинадиган “совға” тушунчаси, шунингдек улар билан боғлиқ чекловларни қонунчиликда мустаҳкамланиши асослантирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқот асосида олинган натижалар қуйидагиларда ўз ифодасини топган:
ҳуқуқни қўллаш амалиётида “Коррупциявий хавф-хатарни баҳолаш”, “коррупциявий хавф”, “коррупциявий хавф-хатар харитаси”, “қолдиқ коррупциявий хавф-хатар” тушунчаларини, шунингдек, коррупциявий хавф-хатарларни бартараф этиш шакллари бўйича таклиф Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ва Адлия вазирлигининг қўшма қарори билан тасдиқланган Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари, шу жумладан уларнинг ҳудудий бўлинмалари, давлат унитар корхоналари ва муассасалари, давлат улуши 50 фоиздан юқори ташкилотлар фаолиятида коррупциявий хавф-хатарларни аниқлаш ва баҳолаш услубиётида (31.08.2022 йил, рўйхат рақами 3383-сон) ўз аксини топган (Коррупцияга қарши курашиш агентлигининг 2022-йил 19-декабрдаги далолатномаси). Юқоридаги таърифларнинг ҳуқуқий жиҳатдан мустаҳкамланиши натижасида уларнинг амалиётдагу турли талқинлардаги номувофиқликлар, хусусан, коррупциянинг сабаблари ва шароитлари коррупцияга қарши курашнинг самарасиз тарғиботи ёки коррупция жиноятлари учун жавобгарлик моҳиятини етарли даражада тушунтирилмаслик сифатида тушунишдаги турли ёндашувлар бартараф этилган;
адлия органлари ва муассасаларининг функцияларида аниқланган қолдиқ коррупция рискларини назорат қилиш бўйича таклифлар Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирининг 2020 йил 24 февралдаги 45-ум-сонли буйруғи билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги тизимида коррупция рискларини баҳолаш методологиясида акс эттирилган (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2022 йил 23 июндаги 1-03/03-355/8-сон далолатномаси). Ушбу тартибнинг белгиланиши натижасида коррупция хавфининг ушбу турини камайтиришга қаратилган доимий коррупцияга қарши чоралар кўриш имконияти яратилган;
давлат ташкилотларида коррупция рискларини юритиш, аниқлаш ва баҳолаш тартибини белгилаш таклифи Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Давлат бошқаруви органларида коррупция рискларини бартараф этиш механизмларини такомиллаштириш ва ушбу соҳада жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида” 2022 йил 11 майдаги ПҚ–240-сонли қарорида ўз аксини топган (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2022 йил 23 июндаги 1-03/03-357/8-сон далолатномаси). Натижада давлат органларида коррупцияваий хавф-хатарларни йиллик баҳолашнинг ягона соддалаштирилган тартиби белгиланган;
адлия органлари ва муассасалари ходимлари томонидан совғалар олиш тартибини тартибга солиш тўғрисидаги таклиф Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирининг 2020 йил 24 февралдаги 43-ум-сонли буйруғи билан тасдиқланган Ўзбекистон Республикаси адлия органлари ва муассасалари ходимларининг одоб-ахлоқ қоидаларида акс эттирилган (Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлигининг 2022 йил 23 июндаги 1-03/03-356/8-сон далолатномаси). Натижада ушбу ҳаракатлар билан боғлиқ латент коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларни содир этилишига нисбатан чеклов чоралари белгиланган; 
Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги тизимида ўтказилган апробация натижалари асосида “совға” тушунчасига таъриф, давлат фуқаролик хизматчилари томонидан совғалар олишига қўйиладиган талабларни белгилаш, шунингдек, давлат фуқаролик хизматчисининг хизмат ваколатларини жисмоний ва юридик шахслар манфаатларини кўзлаб бажариш ёки бажармаслик эвазига улардан ҳар қандай совғалар олиш тақиқлаш, давлат фуқаролик хизматчиси томонидан алоҳида хизматлари учун давлат органининг тегишли қарори асосида олинган совғалар (мусобақалар ва танловларда эришган ютуқлари, давлат байрамлари, нишонланадиган саналар ҳамда бошқа расмий тадбирлар муносабати билан мукофотлаш натижасида олинган совғалар мустасно) таклифи “Давлат хизмати тўғрисида” 2022 йил 8 августдаги ЎРҚ–788-сонли Қонуннинг 18-моддадасида қўлланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатасининг Демократик институтлар, нодавлат нотижорат ташкилотлари ва фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари қўмитасининг 2023 йил 13 январдаги 04/10-10-3-сон далолатномаси). Натижада барча давлат фуқаролик хизматчилари томонидан совғалар олишнинг ягона тартиби белгиланди ва ушбу ҳаракатлар билан боғлиқ латент коррупцияга оид ҳуқуқбузарликларга чек қўйилган.