Sayt test rejimida ishlamoqda

Ашурова Нигора Хайитовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи):  “Замонавий ўзбек адибалари романларида аёл образи тасвири”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/Fil1949.
Илмий раҳбар: Каримов Баҳодир Нурметович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01. 
Расмий оппонентлар: Якубов Исломжон Ахмеджанович, филология фанлари доктори, профессор; Бурханова Феруза Абдураззоқовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) доцент. 
Етакчи ташкилот: Термиз давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади замонавий ўзбек адибалари романларида айол образи тасвирида айол психологийасининг хилма-хил бадиий талқинлари, йозувчи бадиий маҳорати, йангича руҳий таҳлил воситаларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
замонавий ўзбек адибалари романларида йанги типдаги айол образининг яратилишида муаллифлар маҳорати мисоллар асосида очиб берилиб, айол адибаларнинг йангича ифода ва байон услубини йаратиш каби масалалари далилланган;
романнавис йаратган айол образи табиати, прототипи масаласи, портрет йаратиш маҳорати, нутқидаги индивидуаллик ҳамда ноанъанавий тасвирдаги ўзбек айолини гавдалантиргани бадиий воситалар орқали аниқланган;
замонавий ўзбек адибалари романларида айол образи тасвирида ўзбек онахони, садоқатли, чидамли айол тимсолини мифологик рамзийлик консептида ифодалаш, ботиний изтироб ва мағлубийатда айолнинг маънавий юксалиш ҳамда зафарини бадиий акс эттиргани асосланган;    
айол образи тасвири, ҳилқат психологийасида тасодифийлик туфайли юзага келган айоллар руҳий тебранишлари, қалб истироблари, ўй-кечинмалари, орзу-истаклари каби бадиийлик мезонлари очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий ўзбек адибалари романларида аёл образи тасвири бўйича олинган илмий натижалар асосида:
адабиётшуносликда аёл образи тасвирига хос тамойиллар, дунё адиблари ижодида аёл образлари таҳлили натижасида бугунги кун адабий тил меъёрларининг сақланиш даражасини кўрсатишда ҳамда адиба Зулфия Қуролбой қизи романларида аёллар образи талқини, аёллар психологиясининг ёритилишига оид илмий-назарий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2019-2022-йилда бажарилган А-ОТ-2019-10 рақамли “Ўзбек тилида нейминг: меъёрий-ҳуқуқий асосларини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 15-майдаги 01/10-943-сон). Натижада ёзувчилар томонидан аёллар образи талқинининг теран ва ишонарли тасвирланишида қўлланилаётган ички монолог, туш, хотира-хаёл, рамзий образли тасвир элементларининг кенг истифода этилган;  
замонавий ўзбек адибалари Рисолат Ҳайдарова ва Жамила Эргашева романларида аёл образи тасвирида ўзбек онахони, садоқатли, чидамли аёл тимсолини мифологик рамзийлик консептида ифодалаш, ботиний изтироб ва мағлубиятда аёлнинг маънавий юксалиши ҳамда  аёл образининг психологик дунёсини ўрганишда қўлланилган пейзаж, руҳият тасвирига оид илмий-назарий хулосалардан Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетида 2020-2023-йилларда бажарилган А-ОТ-2019-10 рақамли “АМ-Ф3-201908172-Ўзбек тилининг таълимий корпусини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университетининг 2023-йил 15-майдаги 01/10-942-сон маълумотномаси). Натижада мустақиллик давридаги аёл образининг янгича талқини ва ҳозирги романнавислар, хусусан адибалар Рисолат Ҳайдарова ва Жамила Эргашева ижоди ўзбек адабиётида янги босқични бошлаб берганини илмий жиҳатдан аниқлашда асос бўлган;
ўзбек ва дунё адабиётшунослигида роман жанри такомили ва аёл образининг ўрганилиш тарихини ёритиш; истиқлол даври ўзбек романчилигида яратилган аёллар образини ёритишда ёзувчининг бадиий маҳоратини кўрсатиш; аёл руҳияти ва қалб кечинмаларининг чуқур бадиий-назарий воситаси бўлган пейзаж, мактуб каби тасвирий воситаларини аниқлаш; замонавий ўзбек адибалари Зулфия Қуролбой қизи, Рисолат Ҳайдарова, Жамила Эргашева романларида аёл образи тасвирида садоқат, орият каби қадриятларнинг ёритилишида ёзувчи маҳоратини далиллашдаги илмий-назарий қарашларига оид илмий-назарий хулосалардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг Наср ва Адабий танқид ва адабиётшунослик кенгашлари дастурини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2023-йил 9-июндаги 01-03/760-сон маълумотномаси). Натижада ҳозирги ўзбек романчилигида аёл руҳиятини акс эттиришда ички монолог, диалог, муаллиф баёни, пейзаж ва туш каби бадиий тасвирий воситалардан кенг истифода этилишига хизмат қилган;
Замонавий ўзбек адибалари романларида аёл образининг (Зулфия Қуролбой қизи, Рисолат Ҳайдарова ва Жамила Эргашева ижоди мисолида)  бадиий талқини сингари илмий хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Маданият ва маърифат” телеканали “Биргаликда ўқиймиз” кўрсатувининг ўзбек романчилигига бағишланган сонининг тайёрланишида фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Маданият ва маърифат” телеканалининг 2023-йил 16-июндаги 02-01-03/137-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатув илмий-назарий маълумотлар билан бойитилиб, уларнинг илмий-маърифий савияси ошган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish