Анарбоева Иродахон Ориповнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Турли тизимдаги тилларда такрорий номинацияларни ташкил этувчи тил бирликлари типологияс”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси роʼйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/Fil2922.
Илмий раҳбар: Мамадалиев Ахмадали, филология фанлари номзоди, доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат чет тиллари институти.
ИК фаолият коʼрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Фил.156.01.
Расмий оппонентлар: Якубов Жамолиддин Абдувалиевич, филология фанлари доктори, профессор;  Алпанова Ширин Ҳакимовна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади турли тизимдаги тилларда такрорий номинациянинг лисоний ва типологик хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
такрорий номинациянинг лексик, синтактик, стилистик турлари ва унинг парадигматик ҳамда синтагматик хусусиятлари  тадқиқ қилиниб, бунда ушбу ходисаларнинг структур-семантик, функсионал, типологик белгилари далилланган ҳамда бирламчи номинация, иккиламчи номинация ва такрорий номинация тушунчаларининг фарқловчи белгилари аниқлаштирилган; 
 француз ва ўзбек тилларида занжирли боғланишда изчиллик категориясининг ўрни ва вариативлик тамойиллари қиёсланган ҳамда номинациянинг бир ёки кўп маротаба такрорланишига кўра референтлик ҳосил қилиши, матнда такрорларнинг йиғиқ ва ёйиқ турлари аниқланиб, номинатив маъно сўзнинг номловчи маъноси бўлса, такрорий номинация референт ҳолатда денотатнинг иккиламчи маъносини ҳосил қилувчи тил бирлиги эканлиги очиб берилган; 
ўзбек ва француз тилларида от ва феъл репрезентатив бирликлар такрорий номинация сифатида фаол қўлланилиши аниқланган ҳамда анафорик феъллар тавсифланган, шунингдек, олмош, сифат, равишларнинг ҳам такрорий номинация ҳосил қилиши ва ўзбек тили дискурсида номинатив асос денотати аниқ берилмаган ҳолатда коммуникантлар учун “таниш факт” доирасида унга ишора қилувчи  бирликлари орқали “ассоциатив анафора” ҳодисаси юзага келиши далилланган; 
кореферент гапларда феъл ва феъл мажмуи трансформациялашиб, номинализация жараёнига юз  тутиши, бунда от репрезентантда "ҳаракат" семаси сақланган ҳолатда лексик ва грамматик дифференциал семалар ўчиб кетиши, от ва феъл репрезентатларнинг ўзига хос фарқли ва умумий хусусиятлари аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадқиқотнинг назарий таклифлари, амалий тавсиялари ва хулосалари қуйидагиларга татбиқ этилган: 
ўзбек тилшунослигида номинатив бирликларнинг нутқий мулоқот жараёнида қўлланиш хусусиятлари, адресант ва адресатнинг мақсадини амалга оширишда прагматик бирликлар аҳамияти, матнда уларни қайта номлаш учун такрорий номинацияларнинг мулоқот актида лисоний маданиятни таъминлашдаги вазифалари, нутқий таъсирга оид фарқларини ифодалаш учун махсус ва вазифадош шакллар, эксплицит  ва имплицит жиҳатлар билан боғлиқ илмий хулосалардан «ОТ-Ф1-18. Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлар ва методологиясини ишлаб чиқиш» мавзусидаги давлат фундаментал-тадқиқот дастурлари доирасидаги лойиҳада фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2023 йил 31 майдаги 39-08-1304-сон маълумотномаси). Натижада лисоний маданиятни таъминлашга оид методология номлаш жараёнига доир янги назарий қарашлар билан бойитилган;  
такрорий номинация ва ном кўчиши билан боғлиқ тил бирликлари консептологияси ва уларнинг олам лисоний манзарасидаги аксига доир лингвистик атамаларни изоҳлашда, шунингдек, номинация борасида тадқиқотлар олиб борган тилшунос олимлар қарашларига доир талқинларни шакллантиришда хизмат қилган илмий ва назарий фикрлардан “№ ИЛ402104213. Ўзбек тилида электрон лингвистик энциклопедик луғат ишлаб чиқиш” давлат инновацион тадқиқот дастурлари доирасидаги лойиҳада фойдаланилган (Андижон давлат университетининг 2023 йил 31 майдаги 39-08-1304-сон маълумотномаси). Натижада номинация тавсифида қўлланилувчи айрим атамаларнинг ўзига хосликлари очиб берилган;  
от ва феълларнинг такрорий номинацияни ифодалаши бўйича назарий хулосаларидан ҳамда номинатив бирликларнинг француз ва ўзбек тилларида ифодаланиши, ўзига хос ва фарқли жиҳатларини оммабоп нутқимизда нафақат сўзловчига, балки тингловчига нисбатан ҳам таъсир кўрсатиши ҳақидаги таҳлилий фикрлар ва назарий ҳулосаларидан “Ўзбекистон” телерадиоканали ДУК “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳаррияти томонидан тайёрланган “Таълим ва тараққиёт”, “Адабий жараён” номли эшиттиришларнинг 2023 йил январ ва май ойларидаги сонларида фойдаланилган  (“Ўзбекистон” Миллий телерадиокомпаниясининг 2023-йил 29-майдаги ЎзҒк-0436-829-cон маълумотномаси). Натижада кенг қўлланувчи такрорий номинатив бирликлар турли тизимли тилларда қўлланишининг ўзига хос ўҳшаш  ва фарқли жиҳатларини ёритиб бориш каби амалиётларда манба сифатида татбиқ этилган.