Якубов Шохрух Норкуловичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Пастки жағ синишларида остеогенезни комплекс даволаш билан рағбатлантириш”, 14.00.21 – Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/Tib3391.
Илмий раҳбар: Шомуродов Қахрамон Эркинович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент Давлат стоматология институти, DSc.04/30.12.2019.Tib.59.01.
Расмий оппонентлар: Азимов Мухамаджон Исмаилович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Шукпаров Асылбек Баядилович, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Қозоғистон).
Етакчи ташкилот: Кубанский давлат тиббиёт унверситети (Россия Федерацияси).
Диссертациянинг йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади репаратив остеогенезни стимуляция килиш оркали пастки жағи синган беморларни комплекс даволаш натижаларини яхшилаш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
Пастки жағ суяги синишларида суяк метаболизми маркерларининг таркиби, жумладан ишқорли фосфатаза фаоллигининг ортиши аниқланган;
Пастки жағ синишлари бўлган беморларни даволашда синиқ чизиғи проекциясидаги шиллиқ қават сохасига қўлланилаётган гомеопатик препаратлар инъекцияси синиқ булаклари консолидацияси ва битиш жараёнлари нормал кечишидан далолат берувчи, глюкоза ва тўқималарнинг  оксигенацияси метаболизмини тикланиши исботланган;
Кальций алмашинувини бошқарувчи суяк метаболизми маркерлари концентрациясининг ўзгариши пастки жағ синишларини даволашда қўлланиладиган даволаш усуллари ва яллиғланиш жараёнларининг намоён бўлиши билан узвий боғлиқлиги исботланган;
“Траумель С” препаратини қўллаш пастки жағ синишларини даволашда эхоострометрик кўрсаткичларга асосланган синиш соҳасида ва суяк тўқимасида  оптик зичлигининг ошиши кузатилади.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий килиниши.
Тошкент давлат стоматология институти мувофиқлаштирувчи Экспертлар кенгашининг 2024 йил 28 мартдаги №30-сон хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: пастки жағ суяги синишларида суяк метаболизми маркерларининг таркиби, жумладан ишқорий фосфатаза фаоллигининг ортиши аниқланган. пастки жағ синишларида суяк метаболизми маркерларининг таркибини аниқлаш суяк бўлаклари консолидацияси жараёнини динамикада кўзатиб, ушбу жараёнга хос бўлган асоратлар ривожланишини олдини олиш ҳамда даволаш режасини тўғри танлаш имконини беради. Пастки жағ суяги синишларида суяк метаболизми маркерларининг таркибини аниқлаш усулини информативлигини аниқлаш бўйича тадқиқод натижалари асосида ишлаб чиқилган “Катталарда пастки жағ синишларини даволашда остеогенезни комплекс стимуляция қилиш усули” номли услубий тавсияномаси тасдиқланган. Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експерт кенгашининг 2023 йил 20 ноябрдаги №04-р/85-сон маълумотномаси ва олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, хусусан, Тошкент давлат стоматология институти клиникасининг 2023 йил 30 ноябрдаги №72-сонли буйруғи ва Самарқанд шаҳар тиббиёт бирлашмасининг 2023 йил 13 декабрдаги 3322-7-107-ТБ/2023-сонли буйруғига биноан муассасаларнинг амалий фаолиятига тадбиқ етилган Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експертлар Кенгашидан 2023-йил 23 декабрдаги №04-з/38-сонли хулоса олинган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: татбиқ натижасида даволаниш муддати қисқарди ҳамда суяк бўлаклари консолидацияси динамикасини баҳолашни ва шу орқали даволаш схемасига ўз вақтида ўзгартиришлар киритиш, оптимал естетик ва функсионал натижага еришилди, анъанавий медикаментоз терапияга хос бўлган асоратларни олди олинди, яллиғланиш асоратларини бартараф етишга қаратилган қўшимча жарроҳлик аралашуви билан боғлиқ бўлган ноқулайликлар бартараф етилди.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: тавсия етилган даволаш самарадорлигини баҳолаш усули даволаш муддатини қисқартиради тиббий хизматнинг ортиқча ҳаражатларини камайтиради. Иқтисодий самарадорлик соғайиш вақти, даволаниш ва қўшимча дори-дармонларни сотиб олиш харажатлари, реабилитация даври, тикланиш вақти меҳнат қобилияти ва асоратларни даволашга сарфланадиган маблағнинг тўлиқ тан нархининг ўртача арифметик қиймати бўйича амалга оширилди. Пастки жағи синган беморларда суяк метаболизми маркерларининг таркибини аниқлаш усулини қўллаш бир нафар беморга камида 2 400 000 сўм тежалишига олиб келади.
Хулоса: Якубов Шоҳруҳ Норкуловичнинг «Пастки жағ синишларида остеогенезни комплекс даволаш билан рағбатлантириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларидан Тошкент давлат стоматология институти клиникаси ва Самарқанд шаҳар тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий етилди. Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експертлар Кенгашидан 2023-йил 23 декабрдаги №04-з/38-сонли хулоса олинган.
иккинчи илмий янгилик: пастки жағ синишлари бўлган беморларни даволашда синиқ чизиғи пройексиясидаги шиллиқ қават соҳасига қўлланилаётган гомеопатик препарат индексияси синиқ бўлаклари консолидацияси ва битиш жараёнлари нормал кечишидан далолат берувчи, глюкоза ва тўқималарнинг оксигенацияси метаболизмини тикланиши исботланган; пастки жағ синишлари бўлган беморларни даволашда гомеопатик препаратини қўллаш суяк метаболизми маркёрлари даражасининг ижобий динамикаси глюкоза алмашинувини ва тўқималарни нормал оксигенациясининг тиклашини кўрсатди, бу еса ўз навбатида синган суяк бўлаклари учун оптимал трофикани таъминлайди ва жароҳатни битишини тезлаштириб, суякларни мустаҳкам битиши учун хизмат қилади. пастки жағ синишлари бўлган беморларни даволашда синиқ чизиғи пройексиясидаги шиллиқ қават соҳасига қўлланилаётган гомеопатик препаратини қўллаш самарадорлигини қиёсий баҳолашнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган “Катталарда пастки жаг` синишларини даволашда асоратларнинг олдини олиш” номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експерт кенгашининг 2023 йил 20 ноябрдаги №04-р/86-сон маълумотномаси) ва олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, хусусан, Тошкент давлат стоматология институти клиникасининг 2023 йил 30 ноябрдаги №72-сонли буйруғи ва Самарқанд шаҳар тиббиёт бирлашмасининг 2023 йил 13 декабрдаги 3322-7-107-ТБ/2023-сонли буйруғига биноан муассасаларнинг амалий фаолиятига тадбиқ етилган (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експертлар Кенгашидан 2023-йил 23 декабрдаги №04-з/38-сонли хулоса олинган).
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Пастки жағ синишлари бўлган беморларни даволашда гомеопатик препаратини қўллаш суяк метаболизми маркёрлари даражасининг ижобий динамикаси глюкоза алмашинувини ва тўқималарни нормал оксигенациясининг тиклашини кўрсатди, бу еса ўз навбатида синган суяк бўлаклари учун оптимал трофикани таъминлайди ва жароҳатни битишини тезлаштириб, суякларни мустаҳкам битиши учун хизмат қилади, яллиғланиш еҳтимолини камайтиради ҳамда бошқа асоратларни олдини олади ва юқори естетик кўрсаткичларни таьминлашда муҳим ахамиятга ега.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: тавсия етилган медикаментоз терапия усули даволаниш давомийлигини камайтиради, тиббий хизматнинг ортиқча ҳаражатларини камайтиради. Иқтисодий самарадорлик соғайиш вақти, даволаниш ва қўшимча дори-дармонларни сотиб олиш харажатлари, реабилитация даври, тикланиш вақти меҳнат қобилияти ва асоратларни даволашга сарфланадиган маблағнинг тўлиқ тан нархининг ўртача арифметик қиймати бўйича амалга оширилди. Пастки жағи синган беморларда суяк метаболизми маркерларининг таркибини аниқлаш усулини қўллаш бир нафар беморга камида 2 400 000 сўм тежалишига олиб келади.
Хулоса: Якубов Шоҳруҳ Норкуловичнинг «Пастки жағ синишларида остеогенезни комплекс даволаш билан рағбатлантириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларидан Тошкент давлат стоматология институти клиникаси ва Самарқанд шаҳар тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий етилди (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експертлар Кенгашидан 2023-йил 23 декабрдаги №04-з/38-сонли хулоса олинган).
учинчи илмий янгилик: калсий алмашинувини бошқарувчи суяк метаболизми маркерлари консентрациясининг ўзгариши пастки жағ синишларини даволашда қўлланиладиган даволаш усуллари ва яллиғланиш жараёнларининг намоён бўлиши билан узвий боғлиқлиги исботланган; пастки жағ синишларида суяк метаболизми маркерларининг таркибини аниқлаш суяк бўлаклари консолидацияси жараёнини динамикада кузатиб, ушбу жараёнга хос бўлган асоратлар ривожланишини олдини олиш ҳамда даволаш режасини тўғри танлаш имконини беради. Калсий алмашинувини бошқарувчи суяк метаболизми маркерлари консентрациясининг ўзгариши пастки жағ синишларини даволашда қўлланиладиган даволаш усуллари ва яллиғланиш жараёнларининг намоён бўлиши билан узвий боғлиқлигини ўрганиш натижалари асосида ишлаб чиқилган “Катталарда пастки жағ синишларини даволашда остеогенезни комплекс стимуляция қилиш усули” номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експерт кенгашининг 2023 йил 20 ноябрдаги №04-р/85-сон маълумотномаси) ва олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, хусусан, Тошкент давлат стоматология институти клиникасининг 2023 йил 30 ноябрдаги №72-сонли буйруғи ва Самарқанд шаҳар тиббиёт бирлашмасининг 2023 йил 13 декабрдаги 3322-7-107-ТБ/2023-сонли буйруғига биноан муассасаларнинг амалий фаолиятига тадбиқ етилган (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експертлар Кенгашидан 2023-йил 23 декабрдаги №04-з/38-сонли хулоса олинган).
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: калсий алмашинувини бошқарувчи суяк метаболизми маркерлари консентрациясининг ўзгариши пастки жағ синишларини даволашда қўлланиладиган даволаш усуллари ва яллиғланиш жараёнларининг намоён бўлиши билан узвий боғлиқлиги аниқлаш асоратлар ривожланиш хавфини ерта аниқлаш ва уларни пайдо бўлиш еҳтимолини камайтириш имконини беради. Юқорида келтирилган барча омиллар жарроҳликдан кейинги асоратлар, ҳаёт сифатининг пасайиши, қониқарсиз естетик натижа ва даволаниш муддати ошиши натижасида беморларда келиб чиқувчи турли психологик муаммолар ва безовталикни олдини олади.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: биокимёвий ко`рсаткичларни мунтазам мониторинг қилиш схемаси патологик жараёнларни ҳамда яллиғланишни ерта босқичларда аниқлаш ва ўз вақтида даволашни бошлаш орқали ортиқча сарф-ҳаражатлар ва патологик жараённи тарқалишини олдини олиш имконини беради.
Хулоса: Якубов Шоҳруҳ Норкуловичнинг «Пастки жағ синишларида остеогенезни комплекс даволаш билан рағбатлантириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларидан Тошкент давлат стоматология институти клиникаси ва Самарқанд шаҳар тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий етилди (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експертлар Кенгашидан 2023-йил 23 декабрдаги №04-з/38-сонли хулоса олинган).
тўртинчи илмий янгилик: синиш соҳасида яллиғланиш жараёнларини камайиши ва суяк тўқимаси зичлигининг ошиши ҳисобига пастки жағ синишларини даволашда “Траумел С” препаратини қўллаш самарадорлиги ехоострометрк кўрсаткичлар асосида асосланган; суяк тўқимасини репаратив регенерацияси учун шароитларнинг яхшиланиши ва яллиғланиш асоратларини ривожланишини олдини олиш билан асосланган битиш жараёнларининг муқобиллашуви глюкоза метаболизмини тикланиши ва тўқималарнинг нормал оксигенацияси ҳисобига еришилгани, бу еса ўз навбатида суяк метаболизми холатини ва синиқларнинг консолидация сифатини яхшиланиши имконини беради. синиш соҳасида яллиғланиш жараёнларини камайиши ва суяк тўқимаси зичлигининг ошиши ҳисобига пастки жағ синишларини даволашда “Траумел С” препаратини қўллаш самарадорлиги ехоострометрк кўрсаткичлар асосида баҳолашнинг натижалари асосида ишлаб чиқилган “Катталарда пастки жағ синишларини даволашда асоратларнинг олдини олиш” номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експерт кенгашининг 2023 йил 20 ноябрдаги №04-р/86-сон маълумотномаси) ва олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, хусусан, Тошкент давлат стоматология институти клиникасининг 2023 йил 30 ноябрдаги №72-сонли буйруғи ва Самарқанд шаҳар тиббиёт бирлашмасининг 2023 йил 13 декабрдаги 3322-7-107-ТБ/2023-сонли буйруғига биноан муассасаларнинг амалий фаолиятига тадбиқ етилган (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експертлар Кенгашидан 2023-йил 23 декабрдаги №04-з/38-сонли хулоса олинган).
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: суяк тўқимасини репаратив регенерация жараёнини ехоостеометрия орқали мониторинг қилиш орқали асоратлар ривожланиш хавфини ерта аниқлаш ва уларни пайдо бо`лиш еҳтимолини камайтириш имконини беради. Юқорида келтирилган барча омиллар жарроҳликдан кейинги асоратлар, ҳаёт сифатининг пасайиши, қониқарсиз естетик натижа ва даволаниш муддати ошиши натижасида беморларда келиб чиқувчи турли психологик муаммолар ва безовталикни олдини олади.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: суяк тўқимасини репаратив регенерация жараёнини ехоостеометрия орқали мониторинг қилиш схемаси патологик жараёнларни ҳамда яллиғланишни ерта босқичларда аниқлаш ва ўз вақтида даволашни бошлаш орқали ортиқча сарф-ҳаражатлар ва патологик жараённи тарқалишини олдини олиш имконини беради.
 Хулоса: Якубов Шоҳруҳ Норкуловичнинг «Пастки жағ синишларида остеогенезни комплекс даволаш билан рағбатлантириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларидан Тошкент давлат стоматология институти клиникаси ва Самарқанд шаҳар тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий етилди (Тошкент давлат стоматология институти Мувофиқлаштирувчи Експертлар Кенгашидан 2023-йил 23 декабрдаги №04-з/38-сонли хулоса олинган).