Sayt test rejimida ishlamoqda

Теребаев Билим Алдамуратовичнинг
тиббиёт фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Болаларда операциядан кейинги анал инконтиненцияни ташхислаш ва хирургик даволаш услубларини такомиллаштириш», 14.00.35 – Болалар хирургияси (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.2.DSc/Tib550.
Илмий маслахатчи: Оллабергенов Одилбек Тожиддинивич, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент педиатрия тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Болалар миллий тиббиёт маркази, DSc.04/01.02.2022.Тиб.147.01.
Расмий оппонентлар: Акилов Хабибулла Атауллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Эргашев Бахтиёр Бердалиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Отамурадов Фурқат Абдукаримович, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот номи: Самарқанд давлат тиббиёт университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: болаларда аноректал малформациялардан кейинги анал инконтиненцияси ташҳислаш ва хирургик даволаш услубларини такомиллаштириш орқали натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
континенция ва дефекация жараёнини бошқариш учун сфинктер аппаратининг функционал мослашувига ёрдам берадиган сунъий тўғри ичак ички сфинктерни шакллантириш услуби, ичакнинг сероз-мушак футлярини 3600 ташқарига қайириш билан манжетали дуппликатура ҳосил қилиш орқали такомиллаштирилган;
болаларда операциядан кейинги анал инконтиненциянинг II-III даражаларида қайта реконструктив аралашувларга муқобил сифатида, полиакриламид гел асосли ҳажм ҳосил қилувчи «Noltrex» воситасидан фойдаланиш юқори самарадорлиги исботланган.
болаларда аноректал малформациялар бўйича операциядан кейинги анал инконтиненцияда консерватив ва қайта тикловчи реконструктив коррекцияловчи операциялардан кейинги яқин ва узоқ давр муддатларда реабилитация баённомаси ишлаб чиқилган;
болаларда операциядан кейинги анал инконтиненцияда, континенсия фаолиятини таъминловчи мушак тизимидаги анатомик структур ўзгаришлар ва деформацияларга боғлиқ ҳолда реконструктив операцияларининг самарали ва мақбул услуби «Урослинг-1» сунъий трансплантанти ёрдамида протезлаш операцияси эканлиги асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2024 йил 7 февралдаги №03/169 сонли хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: болаларда аноректал малформация бўйича операциядан кейинги анал инконтиненцияда пуборектал мушак ва сфинктер мушакларининг анатомо-функционал етишмовчилигида, континенция фаолиятини яхшилаш мақсадида, қайта коррекцияловчи янги услуб тўғри ичак ички сфинктерини яратиш орқали беморларда нажас ушлаш фаолияти яхшиланган. Тошкент тиббиёт академияси Урганч филиали клиникасига 2022 йил 5 августдаги №11-И &-2-сонли буйруқ ҳамда Сурхандарё вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказига 2022 йил 12 августдаги 146-т-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: таклиф этилган тўғри ичак ички сфинкетерини яратиш операцияси болаларда нажас ушлаш фаолияти яхшиланди, бу билан бемор болалар ўз тенгдошлари билан узоқ вақт мулоқат қила олиши, ўзига ишончни йўқотмаслик, ижтиомий мослашувини яхшилашга, хамда энг асосийси ҳаёт сифатини яхшилашга эришилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: 13 та (16,5%) беморларда тўғри ичак ички сфинктерни яратиш реконструктив коррекциядан кейин анал инконтиненциянинг III-даражасини I-даражага туширишга эришилган. Ушбу беморларда узоқ муддатли кузатув даврида олинган натижаларда 72,7% ҳолатда яхши ва 18,2% кузатувда қониқарли натижа олинган. Ушбу беморларда ўтказилган операциялар натижасида нормал дефекация ҳаракати тикланишига, уларнинг жамиятдаги ижтимоий мослашувини оширишга эришилган.
Хулоса: шундай қилиб операциядан кейинги анал инконтиненцияда беморларда сунъий ички сфинктерини сероз-мушак футляр 3600 ташқарига қайириш билан манжетали дуппликатура ҳосил қилиш орқали яратилган ва анал канал торайиши оқибатида дефекацияни бошқариш жараёнининг функционал мослашувига эришилган.
Теребаев Билим Алдамуратовичнинг «Болаларда операциядан кейинги анал инконтиненцияни ташхислаш ва хирургик даволаш услубларини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2022 йил 25 июндаги 03/1200-сонли хат юборилган.
иккинчи илмий янгилик: болаларда аноректал малформация бўйича операциядан кейинги анал инконтиненцияларни кам инвазив ҳажм ҳосил қилувчи восита “Noltrex” полиакриламид гел ёрдамида нажас ушлай олмасликни бартараф этишга қаратилган тиббий тадбирларнинг самарадорлиги ишлаб чиқилган. Тошкент тиббиёт академияси Урганч филиали клиникасига 2022 йил 5 августдаги №11-И &-2-сонли буйруқ ҳамда Сурхандарё вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказига 2022 йил 12 августдаги 146-т-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Ўтказилган тадқиқотлар таҳлили шуни кўрсатдики, 12 та (63,2%) беморда ҳажм ҳосил қилувчи «Noltrex» полиакриламид гелининг бир марталик инʼэкциясидан сўнг ануснинг тўлиқ ёпилиши ва континенциянинг нормаллашиши қайд этилган. Узоқ давр натижаларида 5 та (26,3%) ҳолатда анал каналда базал босимнинг пасайиши сабабли такрорий гел пластикаси қилинди ва анал канал ўртача базал босим 70% қилиш орқали қониқарли натижага эришилди. 13 та (68,4%) беморларда тўлиқ нажас ушлаш фаолияти тикланган ва 4 та (21,1%) беморларда анал инконтиненция частотаси 2 ва 3 баробарига камайтирилди ва бу орқали беморларнинг ижтимоий ҳаёт тарзи яҳшиланишига эришилган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: Операциядан кейинги анал инконтиненцияни даволашнинг кам инвазив усули бир қатор афзалликларга эга: амалга ошириш қулайлиги, асоратларнинг фоизининг пастлиги, бемор тезда фаол ҳаётга қайтишидир. Операциядан кейинги инконтиненцияни даволашнинг кам инвазив усулини қўллаш натижасида 89,4% ҳолларда операциядан кейинги яқин ва узоқ муддатли даврда функционал натижаларнинг яхшиланишига эришилган ва асоратлар нисбати 3 бараварига камайтиши, анал континенция функциясини яхшиланиши ётоқ кунлари сонини ўртача 3,0 кунга камайтиришга ёрдам берган.
Хулоса: Иқтисодий самарадорлик ҳар бир бемор учун 171 000 сўмни ташкил этди, яъни асосий гуруҳда болалар ўртача ётоқ куни 6,0±0,4 ташкил этди , бу 342 000 сўм сарф харажатни, назорат гуруҳида эса ўртача ётоқ куни 9,0±0,2 га тенг бўлиб сарфланган харажат 513 000 сўмга тенг бўлди. Муаллиф таклиф қилган кам инвазив жарроҳлик усулидан фойдаланиш боланинг саломатлиги ва ҳаёт сифатини яхшилашга, ногиронликни камайтиришга ва иқтисодий самарадорликни оширишга ёрдам берган.
Теребаев Билим Алдамуратовичнинг «Болаларда операциядан кейинги анал инконтиненцияни ташхислаш ва хирургик даволаш услубларини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2022 йил 25 июндаги 03/1200-сонли хат юборилган.
учинчи илмий янгилик: болаларда аноректал малформациялар бўйича операциядан кейинги анал инконтиненцияда консерватив ва қайта тикловчи реконструктив коррекцияловчи операциялардан кейинги яқин ва узоқ давр муддатларда реабилитация баённомаси ишлаб чиқилган. Ушбу баённома бўйича реабилитация чора тадбирлари ўз вақтида тўғри амалга оширилса, сўзсиз кутилган яхши натижага эриши мумкинлиги илмий асосланган. Тошкент тиббиёт академияси Урганч филиали клиникасига 2022 йил 5 августдаги №11-И &-2-сонли буйруқ ҳамда Сурхандарё вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказига 2022 йил 12 августдаги 146-т-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Физиотерапия муолажаларини қўллаш билан консерватив терапия усуллари анал сфинктернинг қисқарувчанлиги самарадорлигини оширишга ва тўғри ичак сфинктер аппаратининг функционал фаоллигини таминлашга ёрдам беради. Тиббий муолажалар мажмуаси: анал тешик торайишида кунлик калибрловчи бужлашни амалга ошириш, даволовчи ва машқли микро ҳўқналар, махсус парҳезлар, ичак биоценозини яхшилаш учун дори воситалари, тўғри ичак сфинктер тизими ва чаноқ туби мушакларининг интраанал электр стимуляцияси, тўғри ичак сфинктер мушаклари ва кичик чаноқ мушакларни мустахкамловчи даволовчи жисмоний машқлардан иборат. Кичик чаноқ бўшлиғи ва оралиқ мушакларига ўтказилган даво машқлари 67,3% ҳолларда уларнинг функционал имкониятларини тиклашга имкон берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Реабилитация баённомасидан фойдаланганда иқтисодий самарадорлик ётоқ кунининг 1,6 баравар камайиши ва беморларда анал сфинктерларнинг функционал қобилиятини нормаллаштириш билан тасдиқланади. Иқтисодий самарадорлик асосий гуруҳда болалар ўртача ётоқ куни 5,0±0,3 ни ва сарфланган харажат 285 000 сўмни ташкил этди, назорат гуруҳида эса ўртача ётоқ куни 8,0±0,2 га тенг бўлди ва харажат 456 000 сўмни ташкил қилди. Тавсия этилган, ишлаб чиқилган реабилитация дастуридан фойдаланиш боланинг соғлиғи ва ҳаёт сифатини яхшилаш, ногиронликни камайтириш ва иқтисодий самарадорликни ошириш имконини берган.
Хулоса: Ўтказилган тадқиқотлар ва олинган натижалар асосланган холда “Операциядан кейинги анал инконтиненцияда болаларни реабилитация қилиш баённомаси” компютер дастури ишлаб чиқилган (№DGU 08511. 09.07.2020). Ушбу дастур болаларда анал инконтиненция даражасини аниқлаш ва реабилитация даволаш тактикасини танлаш учун мўлжалланган бўлиб, у инконтиненциянинг намоён бўлиш даражасига, шунингдек морфологик ва функционал ўзгаришларнинг хусусиятларига қараб индивидуал равишда танланади, у узоқ вақт давомида амалга оширилади ва сфинктер аппарати ва оралиқ мушакларнинг қисқарувчанлигини тиклаш, шунингдек, янги нейро-рефлекс алоқаларини ривожлантириш ва боланинг ичак таркибини ушлаб туриш функциясига мослашиши шаклида кутилган ижобий натижалар олинмагунча давом эттирилади.
Теребаев Билим Алдамуратовичнинг «Болаларда операциядан кейинги анал инконтиненцияни ташхислаш ва хирургик даволаш услубларини такомиллаштириш» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент педиатрия тиббиёт институтининг 2022 йил 25 июндаги 03/1200-сонли хат юборилган.
тўртинчи илмий янгилик: болаларда операциядан кейинги анал инконтиненцияни ташҳислашда, хамда яқин ва узоқ давр натижаларини тахлил қилишда Wexner балл шкаласидан фойдаланилган. Ушбу Wexner балл шкаласидан фойдаланган ҳолда ЭҲМ дастур яратилган. Тошкент тиббиёт академияси Урганч филиали клиникасига 2022 йил 5 августдаги №11-И &-2-сонли буйруқ ҳамда Сурхандарё вилоят болалар кўп тармоқли тиббиёт марказига 2022 йил 12 августдаги 146-т-сонли буйруқ билан амалиётга жорий этилган. Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: Ҳозирги сунъий интелект яратиш бўйича кўплаб тадбирлар олиб борилаётган бир пайтда, ушбу дастурнинг яратилиши, операциядан кейинги анал инконтиненцияни ташҳислаш ва даволашда нафақат амалиётдаги шифокорлар, балки беморларнинг ота-оналари учун хам жуда мухим аҳамиятга эга. Дастурни ўрнатиш ва ишлатиш жуда қулай бўлиб, ота-оналар дастурда келтирилган бандларни, яъни фарзандида кузатилаётган ҳолатларни белгилаши ва натижа тугмасини босиши билан, охирги ташҳис ва тавсиялар чиқади. Қилиши керак бўлган чора тадбирларни белгилаб берилган. Қўлланиши жихатидан мураккаб бўлмаган ушбу дастур нафақат беморларнинг ота-оналари, балки соғлиқни сақлаш тизимининг бирламчи бўғини шифокори ва мутахассислар кенг фойдаланиш имконини берган. Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: Аноректал малформациялар асосий гурухдаги беморларда бажарилган оператив муолажа усулига қараб Wexner шкаласи бўйича анал инконтиненция даражаси баҳоланди. Натижалар шуни кўрсатдики, 13 та ҳолатда анал инконтиненциянинг оғир даражаси баҳоланди, 66 та ҳолатда ўртача даражаси ва 55 та беморда анал инконтиненциянинг енгил даражаси аниқланган. Операциядан кейинги анал инконтиненция бўийча даволанган 65 та беморларнинг натижалари Wexner шкаласи бўйича тахлил қилинганда, қаттиқ нажас, юмшоқ нажас, газ ушлай олмаслик, тагликдан фойдаланиш ва ҳаёт тарзини ўзгартириш факторларнинг учраш нисбати умумий балл йиғиндиси қуйидагича бўлди: Ҳеч қачон – 25 балл, камдан кам ҳолатларда – 125 балл, баъзан - 118 балл, одатда – 46 балл, хар доим – 9 баллни ташкил этди. Бу факторларнинг учраш нисбатининг “камдан кам” ва “баъзан” кўрсаткичларининг юқорилиги олинган натижаларнинг яхши эканлигини англатади. Консерватив даво натижалари ушбу балл шкаласи бўйича тахлил қилинганда 80,6% ҳолатда яхши ва қониқарди натижа олинганлиги аниқланган.
Хулоса: Шундай қилиб, Wexner балл шкаласида анал инконтиненцияни тахлил қилишда мухим аҳамиятга эга бўлган барча факторлар ҳисобга олинган, яъни қаттиқ нажас, суюқ нажас, газ ушлай олмаслик, тагликдан фойдаланиш ва ҳаёт тарзини ўзгартириш, хамда ушбу факторларнинг учраш частотаси кенг диапазонда олинган. Мана шу омиллар бу шкалани бошқа шунга ўхшаш баҳолаш мезонларига қараганда эффективлигини кўрсатган.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: «Болаларда операциядан кейинги анал инконтиненцияни ташхислаш ва хирургик даволаш услубларини такомиллаштириш» мавзусидаги диссертацион тадқиқоти натижаларининг амалиётга жорий қилинганлиги тўғрисида илмий янгиликни бошқа даволаш-профилактика муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Тошкент педиатрия тиббиёт институти ректорининг 2022 йил 25 июндаги 03/1200-сонли хати юборилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish