Sayt test rejimida ishlamoqda

Гаффоров Хасан Шуҳратовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Нутқда гендер фарқлар ва уларнинг прагматик хусусиятлари (инглиз ва ўзбек тиллари мисолида)”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD\Fil2932.    
Илмий раҳбар: Турниязова Шахноза Нигматовна, филология фанлари доктори (DSc).
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Андижон давлат чет тиллари институти, PhD.03/29.12.2022.Фил.156.01.
Расмий оппонентлар: Шаҳабитдинова Шоҳида Хошимовна, филология фанлари доктори, профессор; Алиева Шахноза Айбековна, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади нутқда гендер фарқлар ва уларнинг прагматик хусусиятларини инглиз ва ўзбек тиллари мисолида очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
новербал мулоқот воситаларининг нутқдаги ўрни тавсифи, айол ва еркак соъзловсҳилар нутқида новербал мулоқот воситалари қоълланишининг гендер  фарқланиши осҳиб берилган;
ғарб гендер тилшунослигидаги тадқиқотларнинг даврий хусусиятлари тавсифи, инглиз ва оъзбек тилшунослиги соҳасида амалга оширилган гендер тадқиқотларнинг фарқли ва умумлаштирувсҳи жиҳатлари мавжудлиги исботланган;
лингвомаданий муносабатларда гендер хусусийатларнинг намойон боълиши ҳамда мазкур хусусийатларнинг юзага келишида лингвистик воситаларнинг асос сифатида йетаксҳилик қилиши далилланган;
оъзбек ва инглиз тилларидаги мулоқотни акс еттирувсҳи матнларининг гендер хусусийатлари турлари ҳамда уларнинг соъзловсҳиларнинг жинсига кўра гуруҳларга бўлиниши,  шунингдек, мазкур гуруҳларнинг ҳам мулоқот жараёнида сўзловчининг нутқи қаратилаётган суҳбатдошларнинг жинсига кўра матнларнинг прагматик хусусиятларида гендер фарқли субгуруҳларни шакллантириши мисоллар асосида осҳиб берилган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Нутқда гендер фарқлар ва уларнинг прагматик хусусиятларини ўрганиш бўйича ишлаб чиқилган услубий ва амалий таклифлар асосида:
мулоқотни акс этирувчи матнларнинг гендер хусусиятлари турлари ҳамда уларнинг сўзловчи ҳамда суҳбатдош гендер хусусиятларига кўра фарқ қилиниши, аёл ва эркакларнинг мулоқот жараёнидаги сўзловчиларинг жинс ҳамда ёш хусусиятларини акс эттирувчи матнларнинг ўзига хос прагматиc хусусиятлар намоён қилишига доир қарашлари боғлиқ илмий хулосалардан “ОТ-Ф1-18. Оммавий лисоний маданиятни шакллантириш методлар ва методологиясини ишлаб чиқиш” мавзусидаги давлат фундаментал-тадқиқот дастурлари доирасидаги лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 22-ноябрдаги 3173/30.02.01–сон маълумотномаси). Натижада тилнинг муайян дискурсларда қўлланилувчи гендер хусусиятл айрим бирликларнинг ўзига хосликлари очиб берилган;
гендер лингвистикасидаги муаммолар, гендер лингвистикасининг замонавий кўринишлари, аёл ва эркак сўзловчииларнинг нутқларида учрайдиган гендер хусусиятлар ҳамда уларнинг нутқ жараёнидаги ўрни бўйича олинган илмий-назарий натижалар И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” мавзусидаги инновацион тадқиқот лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 22-ноябрдаги 3173/30.02.01–сон маълумотномаси). Натижада мазкур лойиҳа олиб борилган тадқиқотларнинг таҳлил қисмида нутқдаги гендер фарқлар ва хусусиятлар ҳақидаги хулосаларнинг мукаммаллашувига эришилган;    
инглиз тили ва ўзбек тили нутқларидаги гендер фарқлар ҳамда улар намойиш этадиган прагматик хусусиятларни тадқиқ қилишдан олинган илмий хулосалар Европа Иттифоқининг 2016-2018 йилларга мўлжалланган Эрасмус+ дастури доирасида амалга оширилган 561624-ЭРР-1-2015-УК-ЭППКА2-CБҲЕ-СП-ЭРАСМУС+CБҲЕ ИМЕР: “Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва халқаролаштириш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 22-ноябрдаги 3172/30.02.01 – сон маълумотномаси). Натижада ушбу лойиҳа доирасида олиб борилган тадқиқотларнинг таҳлил натижаларига кўра инглиз ва ўзбек тили нутқларидаги гендер фарқларни ҳамда улар намойиш этадиган прагматик функсияларни таҳлил қилишдан кўзланган мақсад ва тадқиқот натижалари асосан инглиз тили ва ўзбек тилининг ўзига хос жиҳатларини очиб бериш, шунингдек, сўзловчилар ўз нутқларидаги гендер хусусийатларни нафақат жинсига монанд тарзда, балки ёшига ҳам мос тарзда намоён этишини тадқиқ қилишга имкон яратган;
инглиз тии ва ўзбек тилидаги гендер хусусиятларни акс эттирувчи тил восуталарини ушбу икки тил аро амалга ошираётган прагматик хусусиятларини солиштириш ҳамда олинган илмий-назарий хулосалар Европа Иттифоқининг ТЕМПУС дастури 2020-2021- йилларга мўлжалланган Темпус Прожеcт 544161- ТЕМПУС-1-2013-1-УК-ТЕМПУС-ЖПCР Астон Университй ДеТЕЛ “Девелопинг тҳе Теачинг оф Эуропеан ЛангуаГЭС: Модернизинг Лангуаге Теачинг тҳроугҳ тҳе девелопмент оф блендед Мастерс Программес” лойиҳасида фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2022-йил 22-ноябрдаги 3174/30.02.01 – сон маълумотномаси). Натижада мазкур лойиҳа доирасида олиб борилган тадқиқотларнинг таҳлил натижаларига кўра инглиз ва ўзбек тилларидаги мулоқот жараёнида учрайдиган гендер фарқлар ҳамда улар намойиш этадиган прагматик хусусиятларни таққослаш орқали ушбу тилларнинг ўзига хосликларини, шунингдек, бир-бирига ўхшаш жиҳатларини таҳлил қилиш ушбу тилларни янада мукаммалроқ тадқиқ этишда муҳим аҳамият касб этиши аниқланган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish