Sayt test rejimida ishlamoqda

Мамаджонова Муҳайё Юсубжоновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Ўзбекистон флорасидаги Непета Олгае Регел Л. ўсимлигининг биологик фаол моддаларини таҳлил қилиш ва синфлаш», 02.00.10 – Биоорганик кимё, 02.00.09 - Товарлар кимёси  (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.4.PhD/К201.
Илмий раҳбарлар: Абдуллаев Шавкат Вахидович, кимё фанлари доктори, профессор; Дехқонов Рахматилла Султанович, кимё фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/30.12.2019.К.05.01.
Расмий оппонентлар: Хожиматов Махсадбек Муйдинович, кимё фанлари доктори, доцент; Жалолов Иқболжон Жамолович, кимё фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Непета Олгае Регел Л. ўсимлигидан биологик фаол бирикмаларни ажратиш, бирикмаларнинг кимёвий тузилишини аниқлаш, биологик фаолликлари асосида биологик фаол қўшимчалар олиш ва ТИФ ТН бўйича товар код рақамларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Н.Олгае Регел Л. ўсимлигидан жами 7 та бирикмалар соф ҳолда ажратиб олинган ҳамда Н.Олгае Регел Л. ўсимлигининг ер устки қисми эфир мойининг кимёвий таркибини таҳлил қилиш натижасида (Ғова:Косонсой) 24:58 та моддалар ГХ-МС усулида идентификация қилинган;
Н.Олгае Регел Л. ўсимлиги ер устки қисмининг эфир мойи ин витро шароитида грамм-мусбат, грамм-манфий бактерия, замбуруғларга нисбатан сезиларли фаолликни намоён қилиши исботланган;
Н.Олгае Регел Л. ўсимлиги ер устки қисмининг липид таркиби ҳамда 18 та турдаги тўйинган ва тўйинмаган ёғ кислоталари таркиби газ хроматографияси усули ёрдамида исботланган;
Н.Олгае Регел Л. ўсимлигининг ер устки қисми экстрактив моддалари таркибида
6 та флавоноидлар мавжудлиги ЮССХ таҳлил усулида исботланган;
Н.Олгае Регел Л. ўсимлигининг (хлороформли, этиласетатли ва бутанолли) экстрактлари ин виво шароитида антиоксидант фаолликни намоён қилиши исботланган;
“Непета Олгае Реге Л.” озиқ-овқат қўшилмаси учун кимёвий таркиби асосида ТИФ ТН бўйича янги товар код рақами ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Непета Олгае Регел Л. ўсимлигининг кимёвий таркиби ва шифобахш хусусиятларини аниқлаш, улар асосида янги озиқ -овқат қўшилмаларини ишлаб чиқариш ва кимёвий таркиби бўйича синфлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Непета Олгае Регел Л. ўсимлиги экстрактидан олинган “НЕПЕТА ОЛГАЕ РЕГЕ Л” озуқага биологик фаол қўшимча ушун техникавий шартлар ва технологик йўриқнома Ўзбекистон Республикаси Санитария-эпидемиология осойишталик ва жамоат саломатлиги хизмати томонидан тасдиқланган (Ц 20056573-01:2022; ТИ 02152851-01:2022). Мазкур техникавий шартлар ва технологик йўриқнома янги маҳсулотнинг сифати ва технологик жараёнини назорат қилиш имконини берган;
Непета Олгае Регел Л. ўсимлиги асосида яратилган табиий биологик фаол қўшимчаси учун ТИФ ТН бўйича ишлаб чиқилган 2106 90 код рақами Ўзбекистон Республикаси Ташқи иқтисодий фаолиятдаги товарлар номенклатурасига киритилиб, божхона амалиётига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Давлат божхона қўмитасининг 2023 йил 20 декабрдаги 17/05-23-1142-сон маълумотномаси). Натижада, экспорт ва импорт жараёнларида озиқ-овқат қўсимчаларини таснифлашни соддалаштириш ҳамда бож тўловларини тўғри белгилаш имконини берган;
Непета Л. туркуми ўсимликлари метаболитларини аниқлаш, ажратиш ва уларни идентификация қилишда ва ин витро ва ин виво шароитларида антиоксидант ва фермент ингибирловчи фаолликларини аниқлашда олинган натижалардан №CАМ202203 «Чемиcал чараcтеризатион оф тҳе медиcинал анд эндемиc планц гроwинг ин Тажикистан» лойиҳасида антиоксидант хоссаларига эга бўлган препарат таёрлашда фойдаланилган (Тожикистон Миллий Фанлар Академиясининг “Табиий маҳсулотларнинг Хитой-Тожикистон инновацион маркази” НАНТнинг 2023 йил 6 сентябрдаги 4-сонли маълумотномаси). Натижада, Непета Олгае Регел Л. ўсимлиги метаболитларини аниқлаш, ажратиш ва уларни идентификация қилиш, шунингдек, антиоксидант ва фермент ингибирловчи фаолликларга эга янги компонентларни аниқлаш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish