Казаков Бехзодбек Озодбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.    Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Катта шаҳарларда ўткир коронар синдром билан касалланган беморларни йуналтиришнинг ягона тамойилини ишлаб чикиш (Тошкент шаҳри мисолида)», 14.00.40 – Шошилинч тиббиëт (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.1.PhD/Tib1805... Dib728Илмий раҳбар: Мухамедова Барно Фархадовна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Республика шошилинч тиббий ëрдам илмий маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази, DSc.04/30.12.2019.Tib.63.01.
Расмий оппонентлар: Акилов Хабибулла Атауллаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Гадаев Абдуғаффор Гадаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: И.И.Джанелидзе номидаги тез тиббий ёрдам илмий тадқиқот институти (Россия Федерацияси).
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик
II.    Тадқиқотнинг мақсади: беморларни йуналтиришнинг оптимал тизимларини жорий этиш орқали бирламчи тери коронар аралашувларни амалга ошириш имконини ошириш ва ўз вақтида ўтказилиши орқали ўткир коронар синдромли беморларни даволаш натижаларини яхшилашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўткир коронар синдромининг оғирлашган шаклида ножўя оқибатларининг муҳим предикторларидан бири миокард ишемиясининг умумий вақти (оғриқ синдроми бошланишидан миокард реперфузиясигача бўлган интервал)  боғлиқлиги исботланган;
миокард ишемияси умумий вақтининг ортиши ва унга нисбатан ўткир коронар синдромининг ножўя кечиши кекса ва қари ёш, қандли диабет ва сурункали буйрак касаллиги негизида касалликнинг клиник ифодаланмаган кўринишда кечишига туртки бўлиши исботланган;
STкМИ бўлган беморларда тромболитик терапиянинг юрак хуружи бошланганидан 360 дақиқадан кейин ўтказилган тери коронар аралашувлар билан солиштирганда юқори самарадорлиги исботланган;
бирламчи тери коронар аралашув ёки тромболитик терапияни ўтказиш учун шароитлар бўлмаганда, кечиктирилган тери коронар аралашув ўтказиш консерватив терапия билан солиштирганда асорат ва ўлим ҳолатларини камайтиришда самарали таъсир кўрсатиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази 2024 йил 19 январдаги 1- сонли хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: ўткир коронар синдромнинг оғирлашган кечиши ва ножўя оқибатларининг муҳим предикторларидан бири миокард ишемиясининг умумий вақти (оғриқ синдроми бошланишидан миокард реперфузиясигача бўлган интервал) эканлиги исботланган;
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: оғриқ синдроми бошланичидан миокард реперфузиясигача бўлган умумий ишемия вақтини қисқартириш учун ўткир коронар синдром билан хасталанган беморларни йўналтиришнинг ягона алгоритм тамойили ишлаб чиқилиши натижасида асорат ҳамда ўлим хавфи камайтириш орқали беморларнинг ҳаёт сифатини оширишга эришилган.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: оғриқ синдроми бошланичида миокард реперфузиясигача бўлган умумий ишемия вақтини қисқартириш натижасида беморларнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 11 кундан 8 кунга қисқартирилиши натижасида бир нафар бемор учун сарф харажатлар кунига 127500 сўмни ва ўрин кунларини 3 кунга қисқариши орқали 382500 сўмга ҳамда тадбиқ кўламига нисбатан эса (n=889) 340042500 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.
Хулоса: Миокард ишемиясининг умумий вақти (оғриқ синдроми бошланишидан миокард реперфузиясигача бўлган интервал) даволаш тамойилини аниқлашда асосий предикторларидан бири ҳисобланиб, ўткир коронар синдромнинг асоратлари ҳамда ўлим хавфини камайтириш ҳаёт сифатини оширишда ёрдам берган.
иккинчи илмий янгилик: миокард ишемияси умумий вақтининг ортиши ва унга нисбатан ўткир коронар синдромининг ножўя кечиши кекса ва қари ёш, қандли диабет ва сурункали буйрак касаллиги негизида касалликнинг клиник ифодаланмаган кўринишда кечишига туртки бўлиши исботланган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: кекса ва қари ёш, қандли диабет ва сурункали буйрак касаллиги негизида касалликнинг клиник ифодаланмаган кўринишда кечиши шошилинч кардиология ва тез тиббий ёрдам курсант ва клиник ординаторларининг бу касаллик билан хасаталанган беморларда даволаш тамойилини танлаш ва эрта ташхислаш, даволаш тактикасини ошириш ва хасталикнинг асорталарни олдини олишга  асос бўлганлиги билан изоҳланган.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: кекса ёш, қандли диабет, сурункали буйрак етишмовчилиги фонида ЎКС билан касалланган беморларда эрта диагноз қўйиш ва тез тиббий ёрдамда тезроқ ТКА марказига йўналтириш, ушбу касаллик асоратини даволаш харажатларини 35% камайтиради.
Хулоса: Миокард ишемиясининг умумий вақтининг ортишига, ва шунга нисбатан ЎКС нинг ножўя кечишига кекса ва қари ёш, қандли диабет ва сурункали буйрак касаллиги негизида касалликнинг клиник ифодаланмаган кўринишда кечиши туртки бўлиши кўрсатилган, бу тоифадаги беморларнинг тез тиббий ёрдамга кеч мурожаат қилишига сабаб бўлади.
учинчи илмий янгилик: миокард ишемияси умумий вақтининг ортиши ва унга нисбатан ўткир коронар синдромининг ножўя кечиши кекса ва қари ёш, қандли диабет ва сурункали буйрак касаллиги негизида касалликнинг клиник ифодаланмаган кўринишда кечишига туртки бўлиши исботланган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: таклиф этилаётган даволаш тамойили STкМИ бўлган беморларда тромболитик терапиянинг 360 дақиқа ичида ўтказиш юрак ишемияси белгилари бошланганидан 360 дақиқадан кейин ўтказилган ТКА солиштирганда самарали эканлиги исботланган, бу ЎКС ўтказган беморларда некроз соҳасининг қисқариши, асорат ва ўлим хавфини камайтириб, ҳаёт сифатини оширишга ёрдам берган.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: STкМИ бўлган беморларда оғриқ синдроми бошланичидан 360 дақиқа ичида тромболитик терапиянинг ўтказиш натийжасида беморларнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 12 кундан 9 кунга қисқартирилиши натийжасида бир нафар бемор учун маблағларидан кунига 158000 сўмни ва ўрин кунларини 3 кунга қисқариши орқали 474000 сўм ҳамда тадбиқ кўламига нисбатан эса (n=889) 421386000 сўмни иқтисод қилиш имконини берган.
Хулоса: STкМИ бўлган беморларда тромболитик терапиянинг 360 дақиқа ичида ўтказиш юрак ишемияси белгилари бошланганидан 360 дақиқадан кейин ўтказилган ТКА солиштирганда самарали эканлиги исботланган, бу юракда некроз соҳасини қисқартириб, асоратларни камайтиради, ЎКС ўтказган беморларда ҳаёт сифатини оширишга ёрдам берган.
тўртинчи илмий янгилик: бирламчи тери коронар аралашув ёки тромболитик терапияни ўтказиш учун шароитлар бўлмаганда, кечиктирилган тери коронар аралашув ўтказиш консерватив терапия билан солиштирганда асорат ва ўлим ҳолатларини камайтиришда самарали таъсир кўрсатиши исботланган.
Илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги: агарда бирламчи ТКА ёки тромболитик терапияни ўтказиш учун шароитлар бўлмаганда, кечиктирилган ТКА ўтказиш консерватив терапия билан солиштирганда асоратлар ва ўлим ҳолатларини камайтириб ЎКС ўтказган беморларда ҳаёт сифатини оширишга ёрдам бериши шошилинч кардиология ва тез тиббий ёрдам курсант ва клиник ординаторларининг ўқув курсларига киритилган.
Илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги: STкМИ бўлган беморларда кечиктирилган ТКА ўтказиш консерватив терапия билан солиштирганда беморларнинг шифохонада қолиш муддатини ўртача 11 кундан 9 кунга қисқартирилиши натийжасида бир нафар бемор учун маблағларидан кунига 136500 сўмни ва ўрин кунларини 2 кунга қисқариши орқали 273000 сўмга, ҳамда тадбиқ кўламига нисбатан эса (н=889) 242697000 сўмни иқтисод қилиш имконини беради.
Хулоса: ЎКС билан касалланган беморларда кечиктирилган ТКА ўтказиш консерватив терапия билан солиштирган ҳаёт сифатини оширишда самарали тасир кўрсатади.
Илмий янгиликдан кенгайтирилган ҳолда фойдаланиши: «Катта шаҳарларда ўткир коронар синдром билан касалланган беморларни йўналтиришнинг ягона тамойилини ишлаб чиқиш (Тошкент шаҳри мисолида)» мавзусида илмий янгиликларни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигига Республика шошилинч тиббий ёрдам илмий маркази 2022 йил 21 октябрдаги 8 н-р/1164-сонли хат юборилган.