Жанабаева Гулаш Усеновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Орол буйи минтакасида псориаз касаллиги кечишининг клиник-иммунологик жихатлари ва даволашни оптимиллаштириш»  14.00.36 – Аллергология ва иммунология; 14.00.11 - Дерматология ва венерология.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.1.PhD/Tib3429.
Илмий рахбарлар: Ахмеджанова Зульфия Исмаиловна, тиббиёт фанлари доктори; Сабиров Улугбек  Юсуфханович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Иммунология ва инсон геномикаси институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами:  Иммунология ва инсон геномикаси институти, DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01.
Расмий оппонентлар: Уразметова Маиса Дмитриевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Ташкенбаева Умида Алишеровна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тиббиёт ходимларининг касбий малакасини ривожлантириш маркази.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Орол буйи минтақасида псориаз касаллиги кечишининг клиник-иммунологик жиҳатларини аниқлаш ва даволашни оптималлаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор Орол бўйи минтақасида турли касалликлар (овқат хазм қилиш тизими, таянч-харакат тизими, эндокрин тизими, қон-томир тизими) ва  атроф-муҳитнинг экологик ноқулайлиги таъсири псориаз ривожланиши кучайишининг триггерлари эканлиги аниқланган;
илк бор Орол бўйи минтақасида яшовчи псориазли беморларда касалликнинг клиник оғирлиги, босқичи, шакли ва давомийлигига боғлиқ бўлган холатда яллиғланишга хос цитокинлар ФНО-а ва ИЛ-18 миқдорлари  соғломларга нисбатан кескин ортиши исботланган;
илк бор экологик ноқулай шароитида псориаз билан касалланган беморлар қон зардобида аллергик жараённи кўрсатувчи IgE миқдори кўрсаткичлари касалликнинг шакли, тури ва босқичига боғлиқ холда кескин ортиши касаллик жараёнининг кучайишига олиб  келиши исботланган;
илк бор Орол бўйи минтақасида яшовчи псориазли беморларда касаллик жараёнининг кучайиш босқичида соч толасида К, Cа каби макроэлементлар ва Cu, Co, Cr каби микроэлементлар миқдорининг сезиларли даражада пасайиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Иммунология ва инсон геномикаси институти Эксперт кенгашининг 2023 йил 18 декабрдаги № PhD 5а-2/007-сонли  хулосасига кўра:
биринчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти:  илк бор Орол бўйи минтақасида турли касалликлар (овқат хазм қилиш тизими, таянч-харакат тизими, эндокрин тизими, қон-томир тизими) ва  атроф-муҳитнинг экологик ноқулайлиги таъсири псориазнинг ривожланиши кучайишининг триггерлари эканлиги аниқланган.
 илмий янгиликнинг аҳамияти: касалликнинг клиник белгилари, анамнестик маълумотлар, умумклиник кўрсаткичлар ва уларнинг ўзаро боғлиқлиги касалликнинг аниқлаш, ривожланиши, клиник кечиши ва прогнозини баҳолашда мухим роль ўйнайди:
илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қорақалпоғистон Республикаси территориал филиали ва Нукус шахар тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий килинган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 4а-1/001-сонли маълумотномаси);
илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  псориаз  билан касалланган беморларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади  ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган;
илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қорақалпоғистон Республикаси территориал филиали ва Нукус шахар тиббиёт бирлашмасида 1 даволаниш курси шуни кўрсатдики, псориаз билан одатий даволанаётган беморга 1169952 сўм, беморларни комплекс даволашда қизилмия ванналарини киритилиши 262680 сўмни ташкил қилди, бундан келиб чиққан холда бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик  907272 сўмни ташкил қилган; хулоса: Жанабаева Гулаш Усеновнанинг «Псориаз билан боғлиқ беморларни даволаш шакли ва усулига қараб қон зардобидаги ФНО-а миқдорининг диагностик аҳамияти» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 18 июлдаги PhD 4a-1/001-сонли маълумотномаси).
иккинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор Орол бўйи минтақасида яшовчи псориазли беморларда касалликнинг клиник оғирлиги, босқичи, шакли ва давомийлигига боғлиқ бўлган холатда яллиғланишга хос цитокинлар ФНО-а ва ИЛ-18 миқдорлари  соғломларга нисбатан кескин ортиши исботланган;
илмий янгиликнинг аҳамияти: экологик ноқулай Орол бўйи минтақасида яшовчи псориаз беморларда ўзига хос иммун жавоб фаолияти хосил булиб касалликнинг клиник оғирлиги, босқичи, шакли ва давомийлигига боғлиқ бўлган холатда яллиғланишга хос цитокинлар ортиши тарзида намоён бўлади;
илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши:  илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қорақалпоғистон Республикаси территориал филиали ва Нукус шахар тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий килинган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 4а-1/001-сонли маълумотномаси);
илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  псориаз  билан касалланган беморларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади  ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган;
илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қорақалпоғистон Республикаси территориал филиали ва Нукус шахар тиббиёт бирлашмасида 1 даволаниш курси шуни кўрсатдики, псориаз билан одатий даволанаётган беморга 1169952 сўм, беморларни комплекс даволашда қизилмия ванналарини киритилиши 262680 сўмни ташкил қилди, бундан келиб чиққан холда бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик  907272 сўмни ташкил қилган; хулоса: Жанабаева Гулаш Усеновнанинг «Псориаз билан боғлиқ беморларни даволаш шакли ва усулига қараб қон зардобидаги ФНО-а миқдорининг диагностик аҳамияти» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 18 июлдаги PhD 4a-1/001-сонли маълумотномаси).
учинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор экологик ноқулай шароитида псориаз билан касалланган беморлар қон зардобида аллергик жараённи кўрсатувчи IgE миқдори кўрсаткичлари касалликнинг шакли, тури ва босқичига боғлиқ холда кескин ортиши касаллик жараёнининг кучайишига олиб  келиши исботланган;
илмий янгиликнинг аҳамияти: экологик ноқулай шароит таъсирида псориаз билан касалланган беморлар аллергик жараённи кўрсатувчи IgE миқдори кўрсаткичларида ўзига хос иммун жавоб фаолияти, яъни кескин ортиши касаллик жараёнининг кучайиши  билан намоён бўлади;
илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қорақалпоғистон Республикаси территориал филиали ва Нукус шахар тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий килинган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 4а-1/001-сонли маълумотномаси);
илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  псориаз  билан касалланган беморларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади  ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган;
илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қорақалпоғистон Республикаси территориал филиали ва Нукус шахар тиббиёт бирлашмасида 1 даволаниш курси шуни кўрсатдики, псориаз билан одатий даволанаётган беморга 1169952 сўм, беморларни комплекс даволашда қизилмия ванналарини киритилиши 262680 сўмни ташкил қилди, бундан келиб чиққан холда бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик  907272 сўмни ташкил қилган; хулоса: Жанабаева Гулаш Усеновнанинг «Псориаз билан боғлиқ беморларни даволаш шакли ва усулига қараб қон зардобидаги ФНО-а миқдорининг диагностик аҳамияти» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 18 июлдаги PhD 4a-1/001-сонли маълумотномаси).
тўртинчи илмий янгилик: илмий янгиликнинг моҳияти: илк бор Орол бўйи минтақасида яшовчи псориазли беморларда касаллик жараёнининг кучайиш босқичида соч толасида К, Cа каби макроэлементлар ва Cu, Co, Cr каби микроэлементлар миқдорининг сезиларли даражада пасайиши аниқланган.
илмий янгиликнинг аҳамияти: Орол бўйи минтақасида яшовчи псориазли беморларда соч толасида макро- ва микроэлементлар миқдорларида дисбаланс холати юзага келиши билан изохланади;
илмий янгиликнинг амалиётга жорий қилиниши: илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қорақалпоғистон Республикаси территориал филиали ва Нукус шахар тиббиёт бирлашмаси амалий фаолиятига жорий килинган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 22 августдаги PhD 4а-1/001-сонли маълумотномаси);
илмий янгиликнинг ижтимоий самарадорлиги қуйидагилардан иборат:  псориаз  билан касалланган беморларни ўз вақтида ихтисослаштирилган даволаш тактикасини қўллаш касалхонада даволаниш давомийлигини қисқартириш хамда асоратларини камайтиришга имкон яратади  ва ижтимоий ёрдамдан фойдаланиш касалликнинг натижаси ва беморнинг ҳаёт сифатига ижобий таъсир кўрсатган;
илмий янгиликнинг иқтисодий самарадорлиги қуйидагилардан иборат: Республика ихтисослаштирилган дерматовенерология ва косметология илмий-амалий тиббиёт марказининг Қорақалпоғистон Республикаси территориал филиали ва Нукус шахар тиббиёт бирлашмасида 1 даволаниш курси шуни кўрсатдики, псориаз билан одатий даволанаётган беморга 1169952 сўм, беморларни комплекс даволашда қизилмия ванналарини киритилиши 262680 сўмни ташкил қилди, бундан келиб чиққан холда бир беморга нисбатан иқтисодий самарадорлик  907272 сўмни ташкил қилган; хулоса: Жанабаева Гулаш Усеновнанинг «Псориаз билан боғлиқ беморларни даволаш шакли ва усулига қараб қон зардобидаги ФНО-а миқдорининг диагностик аҳамияти» номли услубий тавсияномаси тасдиқланган (Иммунология ва инсон геномикаси институтининг 2023 йил 18 июлдаги PhD 4a-1/001-сонли маълумотномаси).