Нуллоев Улуғбек Анназаровичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Талабаларда хорижий давлатлар маданиятига қизиқишлари орқали коммуникатив компетенцияларини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш (техника ОТМларида хорижий тилларни ўрганиш мисолида)”, 13.00.02 – Таълим - тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2023.4PhD/Ped4156
Илмий раҳбар: Ҳимматалиев Дўстназар Омонович, педагогика фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, DSc.03/30.2019.Т.10.01 рақамли илмий даражалар берувчи илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Жуманазаров Умид Умирзакович, педагогика фанлари доктори, профессор; Баҳадиров Жахангирмирзо Абдумажидович, филология фанлари бўйича фалсафа доктори, PhD, доцент.
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади техника олий таълим муассасалари талабаларининг хорижий давлатлар маданиятига қизиқишларини ошириш орқали коммуникатив компетенцияларини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
техника олий таълим муассасаларида инглиз тилини хорижий давлатлар маданиятига қизиқтириш асосида ўқитиш орқали талабаларда коммуникатив компетентликни ривожлантиришнинг педагогик шарт-шароитлари инглиз тилини соҳага йўналтириб ўқитишнинг қиёсийлик, тушунарлилик тамойиллари ва тил ўрганиш жараёнида учрайдиган қийинчиликларни бартараф этиш ва визуал контекстларга сингдириш аниқлаштирилган;
техника олий таълим муассасаларида инглиз тилини хорижий давлатлар маданиятига қизиқтириш орқали ўқитишда талабаларда коммуникатив компетентликни ривожлантириш модели индивидуаллик, дифференциаллик устуворлигида тайёрланган касбий матнларни луғат ўзлаштирилишининг пассивлик ва фаоллик даражаларига йўналтирилган компентенсиявий ўқитиш муҳитида тезкор такрорлаш муносабатида қўллаш асосида такомиллаштирилган;
техника олий таълим муассасаларида инглиз тилини хорижий давлатлар маданиятига қизиқтириш асосида ўқитиш технологиялари бўлғучи мутахассисларда ўқиш, ёзиш, тинглаш, сўзлаш малакаларини интенсив ривожлантиришга мўлжалланган “Коммуникатив тил таълими” методикасидан когнитив-лингвистик муҳитда қайта алоқали муносабатда қўллаш ҳисобига такомиллаштирилган;
техника олий таълим муассасаларида инглиз тилини хорижий давлатлар маданиятига қизиқтириш орқали ўқитишнинг ахборот-дидактик таъминоти талабаларда фонематик эшитув ва ёзув техникасини қиёсий ривожлантиришга мўлжалланган касбий нутқий матнларни мултисенсор (аудиал, визуал, кинестетик)ли тил ўрганиш жараёнида мураккаблик даражаларга кўра оптималлаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Техника олий таълим муассасаларида инглиз тилини хорижий давлатлар маданиятига қизиқтириш асосида ўқитиш орқали талабаларда коммуникатив компетентликни ривожлантириш бўйича олиб борилган илмий-тадқиқот натижалари асосида:
техника олий таълим муассасаларида инглиз тилини хорижий давлатлар маданиятига қизиқтириш асосида ўқитиш орқали талабаларда коммуникатив компетентликни ривожлантиришнинг педагогик шарт-шароитлари инглиз тилини соҳага йўналтириб ўқитишнинг қиёсийлик, тушунарлилик тамойилларини тил ўрганиш жараёнида учрайдиган тил қийинчиликларини бартараф этишда визуал контекстларга сингдиришга оид таклифлардан 5430100- Қишлоқ хўжалигини механизациялаш бакалавриат таълим ёналиши бўйича Давлат таълим стандартларини такомиллаштиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2022 йил 22 ноябрдаги 02/01-01-81-сонли малумотномаси). Натижада техника олий таълим муассасалари бакалавриат талим ёʼналишлари учун инглиз тили фани ўқув дастурлари, дарсликлар, методик қўлланмалар мазмунини оптималлаштириш, таълим мазмуни ва ўқитиш технологияларини танлаш самарадорлигини оширишга эришилган;
техника олий таълим муассасаларида инглиз тилини хорижий давлатлар маданиятига қизиқтириш асосида ўқитиш орқали талабаларда коммуникатив компетентликни ривожлантириш модели индивидуаллик, дифференциаллик устуворлигида тайёрланган касбий матнларни луғат ўзлаштирилишининг пассивлик ва фаоллик даражаларига йўналтирилган компентенсиявий ўқитиш муҳитида тезкор такрорлаш муносабатида қўллашга доир амалий таклиф ва тавсияларидан Британия Кенгашининг (EnSPIRE-U- “English for Specific Purposes Integrated Reforms in Uzbekistan”) (Инглиз тили махсус мақсадларда, Ўзбекистонда интеграллашган реформалар, 2015-2019 йй., 87-04-1622) ва (“English as a Medium of Instruction”) – Инглиз тилини махсус инструкциялар орқали ўқитиш методикаси, 2019-2022йй., 87-03-3816) амалий лойиҳасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2022 йил 22 ноябрдаги 02/01-01-81-сонли малумотномаси). Натижада талабаларда хорижий тиллар бўйича коммуникатив комретентликни ривожлантириш имконияти яратилган;
техника олий таълим муассасаларида инглиз тилини хорижий давлатлар маданиятига қизиқтириш асосида ўқитиш технологиялари бўлғуси мутахассисларда ўқиш, ёзиш, тинглаш, сўзлаш малакаларини интенсив ривожлантиришга мўлжалланган “коммуникатив тил таълими” методикасидан когнитив-лингвистик муҳитда қайта алоқали муносабатда қўллашга доир ишланмалари, тавсиялари “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, Жиззах политехника институти ва Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институтларининг таълим жараёнига тадбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2022 йил 22 ноябрдаги 02/01-01-81-сонли малумотномаси). Натижада, талабаларнинг коммуникатив компетентлигини шакллантириш, тилни ўзлаштириш малакалари бўйича турғун кўникма ва тасаввурларни кенгайтириш имкониятини оширишга эришилган.