Санбетова Амангул Туркменбаевна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Электротехнология асосида экологик соф уруғлик картошка етиштириш”, 05.05.07 – Қишлоқ хўжалигида электр технологиялар ва электр ускуналар (техника фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.4.PhD Т4256
Илмий раҳбар: Мухаммадиев Ашираф, техника фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, DSc.03/30.12.2019.Т.10.01
Расмий оппонентлар: Муратов Хаким Махмудович, техника фанлари доктори, профессор; Боқиев Абдужолол Абдулҳамидович, техника фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат аграр университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: баҳорги мавсумда экиладиган картошка уруғига, картошка экиладиган ер майдони ҳамда ушбу картошка уруғидан униб чиққан оъсимликка вегетатсия даврида босқичли электротехнологик ишлов бериш ва янги ковлаб олинган картошкага юқорида келтирилган тарзда электротехнологик таъсир этиш ҳисобига ёзги мавсумда картошка экиб ундан кузда экологик соф ва касалликларга чидамли уруғлик картошка олишни асослашдир.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
картошка уруғини, экиш олдидан ва экиш билан бирга тупроқ ҳамда оъсимликни вегетатсия даврида бактеритсид лампалар билан жиҳозланган нурлатгич билан авжлантиришни оъз ичига олган агроелектротехнология ишлаб чиқилган;
уруғлик картошкага экиш олдидан тупроқ ва оъсимликга вегетатсия даврида электротехнологик ишлов беришда ултрабинафша нурлар тоълқин узунлиги, ёритгичларнинг қуввати ва ишлов бериш вақти ҳосилнинг миқдорий ва сифат коърсатгичларига боғлиқ равишда асосланган;
илк бор баҳорги мавсумда уруғлик картошкага, тупроқ ва оъсимликга вегетатсия даврида электротехнологик ишлов берилиб етиштирилган картошкани ёзги мавсумда электротехнологик ишлов бериб уруғлик сифатида экиб, оъстириб ундан баҳорда экиладиган уруғлик картошка тайёрлаш аниқланган;
биологик объект - картошка уруғи ва оъсимликга тоълқин узунлиги 253,7÷300 нм боълган ултрабинафша нур билан бир вақтнинг оъзида таъсир этиш ҳисобига хужайрада кечадиган жараёнларнинг мўтадил кечишидаги энергетика етишмаслигини бартараф этиш мумкинлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Электротехнология асосида экологик соф уруғлик картошка етиштириш бўйича олинган натижалар асосида:
екологик соф уруғлик картошка етиштириш агроелектротехнологияси ва уни амалга оширишни таъминлайдиган энергетик қурилмалар Тошкент вилоятиҚуйи-Чирчиқ туманидаги “ТCТ Агро Cлустер” маъсулияти чекланган жамиятида жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 2-ноябрдаги№ 07/34-05/5640-сон маълумотномаси). Натижада 1 гектар майдондан амалдаги агротехнология қоъллаб етиштирилган картошкага нисбатан 8,2 тоннага коъп ҳосил олиш имкони таъминланган;
уруғлик картошка, у экилган тупроқ ва унинг ўсимлигига ишлов бериб, зарарсизлантиришни таъминлайдиган қурилма бўйича лойиҳа конструкторлик ҳужжатлари (техник топшириқ ва чизмалар) «БМКБ-Агромаш» АЖда лойиҳалаш жараёнига жорий этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023-йил 2-ноябрдаги№07/34-05/5640-сон маълумотномаси). Натижада уруғлик картошка ва вегетатсия даврида унинг ўсимлиги ҳамда тупроққа ултрабинафша нурлар билан ишлов берадиган статсионар ва тракторга агрегатланадиган нурлатгичларни ишлаб чиқариш имкони яратилган.