Sayt test rejimida ishlamoqda

Азизова Зухра Шухратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Ўзбек популяциясида фертилликнинг бузилишига олиб келадиган иммуногенетик хавф омиллари», 14.00.36 – Аллергология ва иммунология, 03.00.03 – Молекуляр биология.Молекуляр генетика. Молекуляр биотехнология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.1.PhD/В900.
Илмий раҳбарлар: Мусаходжаева Диля Абдуллаевна, биология фанлари доктори, профессор; Рузибакиева Малика Руслановна, тиббиёт фанлари доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Иммунология ва инсон геномика институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Иммунология ва инсон геномикаси институти ҳузуридаги DSc.02/30.12.2019.Tib.50.01 рақамли илмий кенгаш асосидаги бир марталик илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Мухамедов Рустам Султанович, биология фанлари доктори, профессор; Исанбаевна Ландыш Мухамедовна, тиббиёт фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон миллий университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: ўзбек популяциясида фертилликнинг бузилишига олиб келадиган иммуногенетик хавф омилларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк бор ўзбек миллатига мансуб тухумдон поликистоз синдромли аёлларда IL-6, IL-17А, TNF- ва IL-8 цитокинлар, ташқи генитал эндометриозли аёлларда эса IL-6, IL-17А, IL-18, IL-8 ва VEFG-A цитокинлар миқдорларидаги дисбаланс билан боғлиқ бирламчи бепуштлик  ривожланиши аниқланган;
илк бор ўзбек миллатига мансуб бўлган варикоцеле сабаб бирламчи бепуштлик мавжуд эркакларда IL-6,  IL-17А, IL-18, TNF-, VEGF-A цитокинлар миқдори, репродуктив тизимнинг сурункали касалликлари сабаб бўлган бирламчи бепуштлик кузатилган эркакларда эса IL-6, IL-17А, IL-18 цитокинлар концентрацияси назорат гуруҳи кўрсаткичларига нисбатан ишонарли ортиши аниқланган;
илк бор ўзбек популяциясига мансуб бўлган ташқи генитал эндометриозли ва тухумдон поликистози синдромли аёлларда IL6 rs1800795, VEGFA rs2010963, TNFA rs1800629, IL17A rs2275913 цитокинлар полиморф вариант генлари аниқланган;
илк бор ўзбек популяциясидаги ташқи генитал эндометриози бўлган аёлларда  IL6 rs 1800795, IL17A rs2275913 ва тухумдон поликистози синдроми бўлган аёлларда TNFA rs1800629, VEGFA rs2010963 генларининг генетик маркерлари бирламчи бепуштлик келиб чиқишининг хавф омиллари эканлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Ўзбек популяциясида фертилликнинг бузилишига олиб келадиган иммуногенетик хавф омилларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалари асосида:
турли генезли бепуштлик бор эр-хотинларда ўтказилган тадқиқотлар асосида ишлаб чиқилган “Бирламчи бепуштликда инфертил эр-хотинларда цитокинлар ҳолатининг диагностик аҳамияти” услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 11 апрелдаги 8н-р/326-сон маълумотномаси). Натижада, турли генезли бирламчи бепуштликда иммун жавоб жараёнлари хусусиятларини тавсифловчи маълумотлар олишга ва бепушт шахсларни иммуногенетик ташхислашга хизмат қилган;
ўзбек популяциясида фертилликнинг бузилишига олиб келадиган иммуногенетик хавф омилларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиетига, жумладан, Бухоро вилояти Бухоро тумани тиббиёт бирлашмаси ва Навоий вилояти Хатирчи тумани тиббиёт бирлашмалари амалий фаолиятига жорий қилинган  (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 8 июлдаги 8н-р/365-сон маълумотномаси). Илмий натижаларнинг клиник амалиётга жорий этилиши бепушликнинг турли шакллари билан оғриган беморларнинг иммунологик хусусиятларини аниқлаш, генетик хавф омиллари асосида ушбу касалликнинг прогностик маркерларини белгилаш ва ўзбек популяциясига мансуб аёлларда касалликни ташхислаш ва шаклланишини башоратлаш алгоритмини яратиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish