Бурханова Нилуфар Жалолитдиновна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Хитозан ҳосилаларининг электрон характеристикалари ва реаксион қобилиятлари”, 01.04.06 – Полимерлар физикаси (физика-математика фанлари) ихтисослиги бўйича.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2023.2.PhD/ФМ891
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Нургалиев Илнар Накипович, физика-математика фанлари доктори, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Полимерлар кимёси ва физикаси институти
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи: ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Полимерлар кимёси ва физикаси институти, DSc.02/30.12.2019.К/ФМ/Т.36.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони:
Потёмкин Игор Иванович, физика-математика фанлари доктори, профессор
Абдураҳмонов Умарбек, физика-математика фанлари доктори, профессор
Етакчи ташкилот: Наманган давлат университети
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади. Хитозаннинг турли бирикмалар билан ўзаро таъсирини назарий жиҳатдан ўрганиш, унинг ҳосилалари ҳосил бўлишини, уларнинг реаксион қобилийтларини тавсифлаш, шунингдек, адабиётлардаги экспериментал натижаларини назарий жиҳатдан тасдиқлаш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги.
илк бор квант барқарорлиги таҳлили доирасида сулфат хитозан ҳосилаларини олишда хлорсулфон кислотаси хитозан билан ўзаро таъсирлашишда катта потенсиалга эга органик кислоталардан бири деб аниқланган;
илк бор хитозан аскорбат нанозаррачаларининг модели олинган;
илк бор Бомбйх мори оқсили таркибига кирувчи аминокислоталарнинг хитозан билан ўзаро таъсир модели яратилди, комплекс барқарорлиги ва реаксион қобилият кўрсаткичлари қийматлари ҳисобланди;
Cу3Агм (3≤м≤20) таркибининг биметалл класстерлари ўрганилган, Аг атоми Cу атоми билан интерфейс ҳосил қилишда субкластерларнинг сегрегацияланган намунасини намоён қила олиши кўрсатилган;
Карбокиметилселлюлоза (КМС) нинг –НҲ3+ ва –CОО- гуруҳлар орасида ўзаро электростатик таъсирлашиш ҳисобига хитозан КМСнинг полиелектролит комплекслари ҳосил бўлиши, ҳамда бу жараёнга рН аралашма ва деацетиллаш даражаси таъсири кўрсатилган;
хитозан матрицасида гидроксиаппатитни тўлдирувчи сифатида қўллаш фазалараро ўзаро таъсир кучлари ҳисобига нанокомпозитнинг механик барқарорлигини ошириши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Хитозан ҳосилаларининг электрон характеристикалари ва реаксион қобилиятлари бўйича олинган натижалар асосида:
яратилган назарий моделлар, хусусан хитозаннинг сулфатловчи агентлар (хлорсулфон ва сулфамин кислоталари) билан реакциясини ўрганиш ҳамда сулфатланган хитозан ҳосиласи тадқиқотлари, аскорбат хитозан нанозаррачалари моделини ўрнатиш натижалари, Cу/Аг биметалл кластерларининг барқарорлиги ва шаклланиши тадқиқот натижалари БАА Шаржа Америка университетининг ягона тадқиқот маркази, Физика бўлимида ФРГ # ФРГ23-C-С56 тадқиқот лойиҳасида (UAE American University of Sharjah хати 03.10.2023) фойдаланилди;
квант-назарий ҳисоблашлар, ҳисобланган характеристикалар ва хитозан мономери билан хлорсулфон кислотасининг таъсирлашуви оптимизацияланган модели, хитозаннинг сулфат ҳосиласи учун реаксион қобилияти ҳисобланган дескрипторларидан Фудан Университетининг лойиҳаси доирасида фойдаланилган (Хитой, Фудан Университетининг хати 13.11.2023)