Янгибоев Дилшод Ғуломовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қишлоқ хўжалигида лалми ерлардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш йўллари”,
08.00.04–“Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти” (иқтисодиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Iqt673
Илмий раҳбар: Аскаров Назимжон Ниёзович, иқтисодиёт фанлари номзоди, катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Озиқ-овқат ва қишлоқ хўжалиги соҳасида стратегик ривожланиш ва тадқиқотлар халқаро маркази.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: “Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти” Миллий тадқиқот университети, DSc.03/30.01.2020.I.10.03.
Расмий оппонентлар: Султанов Баходир Файзуллаевич, иқтисодиёт фанлари доктори, катта илмий ходим; Менгликулов Бахтиёр Юсупович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади қишлоқ хўжалигида лалми ерлардан фойдаланиш самарадорлигини оширишга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
лалми ерларда деҳқончилик имкониятларини “қурғоқчилик”, “ёғингарчилик” ва “маҳсулдор намлик” кўрсаткичларини эътиборга олган ҳолда индекс баҳолаш усули тавсия этилган;
қўшимча суғориш учун тик қудуқларни қазишни субсидиялаш асосида лалми ерларда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштирувчиларни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш механизмини такомиллаштириш таклифи асосланган;
лалми ерларда маҳсулот етиштирувчиларни ахборот билан таъминлаш, уларга хизмат кўрсатиш, ўзаро самарали ҳамкорлик усулларини кенг жорий этишга кўмаклашиш мақсадида “Лалми ер майдонлари аналитик сервис маркази”ни ташкил этиш таклиф этилган ҳамда уни молиялаштириш механизмлари асосланган;
лалми ерларда бошоқли дон етиштириш динамикаси, ҳосилдорлиги, ёғин миқдори ва бошқа омилларни инобатга олган ҳолда бошоқли дон етиштиришнинг 2027 йилгача бўлган прогноз параметрлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қишлоқ хўжалигида лалми ерлардан фойдаланиш самарадорлигини ошириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
лалми ерларда қурғоқчилик, ёғингарчилик ва маҳсулдор намлик кўрсаткичларини эътиборга олган ҳолда лалми ерларнинг деҳқончилик имкониятларини индекс баҳолаш усули бўйича тавсиялари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизим ташкилотлари томонидан амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 19-июндаги 05/34-05/2979-сон маълумотномаси). Натижада, Қашқадарё вилоятида лалми ер майдонларига экинларни оптимал жойлаштириш эвазига ишлаб чиқариш рентабеллигини
25 фоизга ошириш имкониятининг яратилиши асосланган;
қўшимча суғориш учун тик қудуқларни қазишни субсидиялаш асосида лалми ерларда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштирувчиларни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш механизмини такомиллаштириш бўйича таклифлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизим ташкилотлари томонидан амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 19-июндаги 05/34-05/2979-сон маълумотномаси). Натижада, иқтисод қилинган маблағларни ресурстежамкор технологиялардан фойдаланишга йўналтириш орқали иқтисодий самарадорликни 15-20 фоизга ошириш имкониятларининг яратилиши асосланган;
лалми ерларда маҳсулот етиштирувчиларни ахборот билан таъминлаш, уларга хизмат кўрсатиш, ўзаро самарали ҳамкорлик усулларини кенг жорий этишга кўмаклашиш мақсадида “Лалми ер майдонлари аналитик сервис маркази”ни ташкил этиш ҳамда уни молиялаштириш механизмлари бўйича таклифлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизим ташкилотлари томонидан амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 19-июндаги 05/34-05/2979-сон маълумотномаси). Натижада, лалми ерларда қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштирувчиларнинг замонавий хизматлар билан таъминланиши билан биргаликда маҳсулот етиштириш самарадорлигини ошириш заҳираларини яратиш имкониятлари асосланган;
лалми ерларда бошоқли дон етиштириш динамикаси, ҳосилдорлиги, ёғин миқдори ва бошқа омилларни инобатга олган ҳолда бошоқли дон етиштириш прогноз кўрсаткичлари бўйича тақдим этилган таклифлари Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги тизим ташкилотлари томонидан лалми майдонларида бошоқли дон етиштириш самарадорлигини оширишга оид иқтисодий дастурларни ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2023 йил 19-июндаги 05/34-05/2979-сон маълумотномаси). Натижада, 2027 йилга бориб, лалми ерларда дон етиштириш ҳажмини 173 фоизга ортиши прогноз қилинган.