Мусаев Мансур Турсунпўлатовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Глобаллашув шароитида миссионерлик ва прозелитизмнинг жамият хавфсизлигига таҳдиди”, 23.00.02–Сиёсий институтлар, жараёнлар ва технологиялар (сиёсий фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.PhD/Siyos39.
Илмий раҳбар: Равшанов Фазлиддин Равшанович, сиёсий фанлар доктори.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc29.08.2017.S.01.08.
Расмий оппонентлар: Саидолимов Саидхон Талъат ўғли, сиёсий фанлар доктори, доцент; Самаров Рустам Садриддинович, фалсафа фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон халқаро ислом академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Глобаллашув шароитида миссионерлик ва прозелитизмнинг жамият хавфсизлигига таҳдидининг сиёсий жиҳатларини тадқиқ этишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
«миссионерлик» ва «прозелитизм» ғояларининг турлари, таснифлари, мезонлари, тарихий ва замонавий хусусиятлари, сиёсий категориал асослари тизимли тартибда очиб берилган;
миссионерлик ва прозелитизм ҳаракатининг маънавий-сиёсий таҳдид сифатида намоён бўлишнинг деструктив, манипулятив, эсхатологик хусусиятлари, уларга қарши курашнинг ижтимоий-сиёсий жиҳатлари асослаб берилган;
миссионерлик ва прозелитизм ички структураси, сиёсий нуқтаи назардан туркумлаштириш тамойиллари, унинг мафкуравий интервенциянинг нозик шакли сифатида очиб берилган;
миссионерлик ва прозелитизм ғояларининг ижтимоий-сиёсий ҳаётга таъсири юзасидан ташкилий парадигмадаги ўзгаришлар тизими, умумтамаддун ва миллий муносабатлардаги барқарорликни издан чиқарувчи объектив ва субъектив омиллари ёритилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Глобаллашув шароитида миссионерлик ва прозелитизмнинг жамият хавфсизлигига таҳдидининг сиёсий жиҳатларига оид олинган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
миссионерлик, прозелитизм тушунчаларининг мазмуни, генезиси, замонавий ҳаракат механизми, сиёсий мақсадлари, ижтимоий ва халқаро муносабатларга таҳдиди, маданий-маънавий муносабатларга салбий таъсири, глобал маданий муносабатлар, иқтисодий таназзул жараёнларида, “оммавий маданият” тизимида намоён бўлиши, миссионерликнинг олдини олишда, унга қарши курашнинг Ўзбекистон тажрибасини тадқиқ этишга доир тавсияларни тизимлаштириш кабилар билан боғлиқ назарий қарашлардан Имом Бухорий халқаро маркази фаолиятида фойдаланилган (Имом Бухорий халқаро марказининг 2017 йил 27 июлдаги 01-03/102-сон маълумотномаси). Натижада Имом Бухорий халқаро маркази, фуқаролар қалби ва онгида соғлом диний дунёқарашни мустаҳкамлаш ҳамда ривожлантириш орқали миссионерлик ва прозелитизмни олдини олишга қаратилган илмий-тарғибот фаолиятининг самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
маҳаллаларда аҳоли ўртасида миссионерлик ва прозелитизмнинг таҳдиди, унинг миллатлараро тотувлик, ижтимоий-сиёсий барқарорлик ва диний бағрикенгликка раҳна солиши, мазкур ҳаракатининг маънавий-сиёсий таҳдид сифатида намоён бўлишнинг деструктив, манипулятив, эсхатологик хусусиятлари, уларга қарши курашга доир хулосаларидан Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика кенгаши фаолиятида фойдаланилган (Фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари фаолиятини мувофиқлаштириш бўйича Республика кенгашининг 2017 йил 27 ноябрдаги 02-11/1054-сон маълумотномаси). Натижада маҳаллаларда миссионерлик ва прозелитизмнинг миллатлараро муносабатларни мустаҳкамлаш ва ривожлантиришга ҳамда миллатлараро тотувликни тарғиб қилишга қаратилган илмий-амалий тадбирларни амалга оширишда ва бошқарув ходимлари ҳамда мутахассислар, ижодкор зиёлилар иштирокида жойларда самарали тарғиботни йўлга қўйиш тизимининг такомиллашувига олиб келган;
“миссионерлик” ва “прозелитизм” тушунчаларининг мазмуни, сиёсий мақсадлари, ижтимоий ва халқаро муносабатларга таҳдиди, маданий-маънавий муносабатларга салбий таъсири, глобал иқтисодий таназзул жараёнларида миссионерлик ва прозелитизмнинг намоён бўлиши ва унинг олдини олиш ҳамда унга қарши курашишнинг Ўзбекистон тажрибасини татбиқ этишга доир тавсиялар тизимини яратиш самарадорлигини ошириш ва унга қарши ғоявий-мафкуравий қуроллантиришга доир таклифларидан А1-071 рақамли “Мураккаб ва таҳликали замоннинг маънавий таҳдидларига қарши мафкуравий кураш воситалари комплексини ишлаб чиқиш ва жорий қилиш” мавзусидаги давлат грантини амалга оширишда фойдаланилган. (Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2018 йил 22 февралдаги 02/07-285-18-сон маълумотномаси). Натижада марказнинг тарғибот, ташвиқот, илмий фаолиятининг самарадорлигини оширишга хизмат қилган;
глобаллашув шароитида миссионерлик ва прозелитизмнинг жамият хавфсизлигига таҳдидини сиёсий жиҳатдан баҳолаш, илмий-концептуал таҳлил қилиш, унинг мафкуравий интервенциянинг нозик шакли эканига бағишланган таклифларидан Ўзбекистон ёшлар иттифоқининг турли семинарлари, тарғибот материаллари, дебат ва давра суҳбатлари ҳамда маънавий-маърифий режаларни бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон ёшлар иттифоқининг 2017 йил 28 ноябрдаги 04-13/2184-сон маълумотномаси). Натижада Ўзбекистон ёшлар иттифоқи фаолияти орқали ёшларнинг қалби ва онгида соғлом дунёқарашни шакллантириш, миссионерлик ва прозелитизм таъсиридан асраб авайлашга тадбирларнинг савияси, таъсирчанлиги, амалий аҳамиятининг ортишига олиб келган.
