Муртозова Саҳодат Бўриевнанинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “XIX аср охири – ХХ асрнинг 80-йилларида Ўзбекистон мусиқа маданиятидаги трансформация жараёнлари”, 07.00.01–Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.PhD/Tar125.

Илмий раҳбар: Эргашева Юлдуз Алимовна, тарих фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи,  ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, Қорақалпоқ ижтимоий фанлар илмий тадқиқот институти, DSc.27.06.2017.Таr.01.04.

Расмий оппонентлар: Хожиакбар Хамидов, тарих фанлари доктори, профессори Ишанходжаева Замира Райимовна, тарих фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот номи: Ўзбекистон давлат санъат ва маданият институти.

II. Тадқиқотнинг мақсади: XIX аср охири – ХХ асрнинг 80-йилларида Ўзбекистон мусиқа маданиятидаги трансформация жараёнларини янгича ёндашувлар асосида очиб беришдан иборатдир.

III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

Россия империяси даврида Туркистон ўлкасига Европа мусиқа маданиятини кириб келиши ва трансформация жараёнлари, Бухоро амирлиги, Хива хонлигидаги анъанавий мусиқа маданияти ва ундаги ўзгаришлар (танбур нота чизиғи яратилганлиги, Бухоро амири қўшини оркестри фаолияти) очиб берилган;

хонликларда сарой мусиқачилари ҳаёти, устоз-шогирд анъаналарининг ривожланганлиги ва бу даврда илк бор мумтоз мусиқа ноталар орқали ижро этилганлиги исботланган;

Туркистонда илк мусиқий тўгараклар ва жамиятларнинг ташкил этилиши, мақом намояндалари, яллачилар ижоди грампластинкаларга ёзилиб, халқ қўшиқлари ноталаштирилиб, бу каби маълумотлар хорижий нашрларда чоп этилганлигига доир маълумотлар аниқланган;

совет даврида мусиқа маданиятидаги трансформация жараёнларининг моҳияти янги жанрлар (мусиқали драма, опера, симфония, эстрада, жаз)нинг кириб келиши ва бу йўналишларда миллий мусиқадан фойдаланилганлиги, бахши-шоирлар ижоди, мусиқа таълими уч босқичда ташкил этилиб, миллий ва Европа мусиқаси уйғунликда олиб борилганлиги исботланган.

Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Ўзбекистонда XIX аср охири – ХХ асрнинг 80-йиллари мусиқа маданияти тарихи бўйича ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида:

Ўзбекистонда ХХ аср миллий маданий меросга муносабат, анъанавий халқ ижодининг бахшичилик санъати йўналишига нисбатан ёндашуви, Иккинчи жаҳон уруши йилларида фаолият олиб борган театр ва ижодий жамоалар фаолияти, мустақиллик шароитида маданиятнинг ҳолати каби натижаларидан Қарши муҳандислик-иқтисодиёт институтида бажарилган ОТ-Ф8-211 рақамли “ХХ аср Ўзбекистон маданияти тарихи” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фан ва технологиялар агентлигининг 2017 йил 11 октябрдаги ФТА-02-11/842-сон маълумотномаси). Бу мустақиллик шароитида ёшлар маънавиятини шакллантиришда мусиқа маданиятининг ролини кўрсатишга хизмат қилган;

мусиқа маданиятининг миллий қадриятларни таркиб топтиришдаги ўрни, Қашқадарё ва Сурхондарё воҳаларидаги фольклор анъаналаридан халқ оғзаки ижодини ривожлантиришга доир натижалардан Қашқадарё вилояти телерадиокомпанияси сценарий, кўрсатув ва эшиттиришларини шакллантиришда фойдаланилган (Қашқадарё вилояти телерадиокомпаниясининг 2017 йил 20 октябрдаги 12-09-898-сон маълумотномаси). Бу ёш авлодни миллий-маданий меросни эъзозлаш руҳида тарбиялашга ҳамда аҳоли маънавий-аҳлоқий, маданий даражасини янада оширишга хизмат қилган;

тадқиқотнинг Ўзбекистонда совет ҳокимияти йилларида мусиқа маданияти соҳасидаги сиёсат ва унинг мазмуни, миллий мусиқа маданияти анъаналарининг ривожланиши: мафкуравий таъсир ва миллий услуб, Ўзбекистонда мусиқа таълимининг ютуқ ва муаммолари, Ўзбекистонда бошланғич ва ўрта махсус мусиқа таълим тизимининг йўлга қўйилиши каби натижалардан Қашқадарё вилояти ўлкани ўрганиш музейи экспозицияларининг “Қарши мустақиллик йилларида”, “ХХ аср Қашқадарё мусиқа тарихи”, “Воҳа бахши-шоирлар ижоди”, “Қарши санъат билим юрти” мавзуидаги бўлимларини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2018 йил 23 апрелдаги 01-11-08-2804-сон маълумотномаси). Бу аҳоли ва талаба-ёшларнинг воҳа санъати ва бу ерда фаолият олиб борган маданий соҳа фидойиларининг хизматларини чуқур англашига ёрдам берган.