Назаров Фуркатжон Абдулфайзовичнинг
диссертация ҳимоясисиз ихтиро патенти асосида техника фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD) илмий даражасини олиш бўйича тақдимнома ҳимояси ҳақида
ЭЪЛОН

I.Умумий маълумотлар.
Тадқиқот мавзуси, ихтисослик шифри: “Маҳаллий хом ашёлар асосида
антипирен-антисептик олигомерларни олиш ва уларни ёғоч материалларини оловбардошлигини оширишда қўллаш”, 05.10.02 – Фавқулодда ҳолатларда хавфсизлик. Ёнғин, саноат, ядро ва радиация хавфсизлиги  тадқиқот мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.PhD/Т1693.
Илмий раҳбар: Нурқулов Файзулла Нурмуминович, техника фанлари доктори, профессор.
Тадқиқот бажарилган ташкилот номи: Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлиги Академияси.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фавқулодда вазиятлар вазирлиги Академияси, DSc.40/29.12.2022.Т.129.01.
Тадқиқот йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: Маҳаллий хом ашёлар асосида антипирен-антисептик олигомерларни олиш ва ёғоч материалларини оловбардошлигини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
мочевина ва ортофосфор кислота аддукти, рух борат, аммоний сулфат, трефтал кислота ҳамда рух оксиддан иборат кимёвий бирикмаларини олигомерланиши асосида ёғоч қурилиш материалларни оловбардошлиги ва биологик самарадорлигини оширувчи антипирен-антисептиклар таркиблар олинган;
антипирен-антисептик таркиблар билан ёғоч материалларга ишлов берилиб уларни оловбардошлик ва ташқи таъсирлардан ҳимоялаш натижасида қурилиш конструксияларининг cтатик эгилишдаги мустаҳкамлиги 80,3 МПа, биологик барқарорлиги 1-баллга яхшиланганлиги амалдаги стандарт талаблар асосида самарадорлик параметрлари аниқланган;
антипирен-антисептик таркиблар билан 40-45оС ҳароратларда ишлов беришда чўтка ва пуркаш ёрдамида ишлов берилганда 0,30 кг/м2 ни, ёғоч намуналарига 1-2 атмосфера босимда ишлов берилганда 0,15 – 0,20 кг/м2 антипирен-антисептик сарфи ташкил этиши, таклиф этилаётган таркибларнинг яроқлилик муддати 5-7 йилгача эканлиги, ушбу таркибларнинг 1-гурухга киритиш мумкинлиги аниқланган.
маҳаллий хом ашёлар асосида янги антипирен-антисептик таркибларни
95-олишда 100 оС ҳароратда 3,5 соат давомида катализатор билан олигомерлаш реакцияси таъсирини бериш орқали ишлаб чиқариш технологияси такомиллаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларини жорий қилиниши. Ёғоч материалларни оловбардошлигини ошириш учун маҳаллий хом ашёлар асосидаги янги антипирен-антисептик олигомерлар олиш технологиясини ишлаб чиқиш ва амалиётда қўллаш бўйича илмий натижалар асосида:
антипирен-антисептик таркиблар ёғоч конструксияларни оловбардошлиги, ташқи омиллар таъсиридан ҳимоялаш мақсадида, янги қурилаётган бино ва иншоотларни лойиҳалаш учун “Ўзоғирсаноатлойиҳа” институтига татбиқ этилди (2023-йил
19-сентябрдаги 7/777-сон далолатнома). Натижада ёғоч материалларни оловбардошлигини ошириш учун маҳаллий хом ашёлар асосидаги янги антипирен-антисептик олигомерлар олиш мумкунлиги аниқланди.
антипирен-антисептик таркиблар билан ишлов бериш орқали ёғоч материалларнинг ёнғинбардошлигини ошириш ва ташқи таъсирлардан ҳимоялаш, қурилиш конструксияларининг мустаҳкамлигини ошириш, зарба ва бузилиш ҳолатларининг олдини олиш мақсадида амалиётга татбиқ этилган (Ўзбекистон Республикаси Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг 2023-йил 22-сентябрдаги 6/4/36-2749-сон маълумотнома). Натижада, оловбардош ва ташқи омилларга барқарор ёғоч материаллари олиш учун полифунксионал хусусиятга эга антипирен-антисептиклар ишлаб чиқариш имконини беради;
    Натижада, янги олинган антипирен-антисептик таркиблар ёғоч қурилиш материалларни оловбардошлигини 15-25% гача, ташқи омиллар таъсиридан  85-90% гача ҳимоялаш имкони бериши аниқланган.