Буронов Юсуф Худайназаровичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Махсарнинг асосий касалликларини ўрганиш ва кураш чораларини ишлаб чиқиш», 06.01.09–Ўсимликларни ҳимоя қилиш (қишлоқ хўжалиги фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.3.PhD/Qx150.

Илмий раҳбар: Марупов Аббосхон, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўсимликларни ҳимоя қилиш илмий-тадқиқот институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети ва Андижон қишлоқ хўжалик институти, DSc.27.06.2017.Qx.13.01.

Расмий оппонентлар: Аманов Шухрат Бахтиёрович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори; Нуралиев Хамра Хайдаралиевич, биология фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Ўсимликшунослик илмий-тадқиқот институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: республиканинг турли хил тупроқ иқлим шароитида экиладиган махсар ўсимлигининг асосий касалликларини аниқлаш, уларнинг тарқалиши, зарари ҳамда касаллик қўзғатувчи замбуруғларнинг айрим биоэкологик хусусиятларини ўрганиб, уларга қарши илмий асосланган кураш тизимини яратишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

илк бор республикада махсар ўсимлигининг асосий касалликлари занг, қўнғир доғланиш ва фузариоз эканлиги ҳамда уларнинг тарқалиши ва келтирадиган зарари аниқланган;

касалланган махсар ўсимлиги намуналаридан ажратиб олинган касаллик қўзғатувчи замбуруғларнинг тур таркиби ва айрим биоэкологик хусусиятлари аниқланган;

махсар навларининг касалликларга толерантлиги аниқланган;

фермер хўжаликларда қўлланилаётган агротехник тадбирларнинг касалликларга таъсири аниқланган;

махсарнинг занг ва фузариоз касалликларига қарши қўлланилган уруғдорилагичларнинг мақбул меъёрлари ва қўллаш муддатлари, биологик ҳамда иқтисодий самарадорлиги аниқланган;

махсарнинг ўсув даврида қўнғир доғланиш ва занг касалликларига қарши қўлланилган фунгицидларнинг мақбул меъёрлари ва қўллаш муддатлари, биологик ва иқтисодий самарадорлиги аниқланган;

махсарнинг асосий касалликларига қарши самарали ҳимоя тизими ишлаб чиқилган ва фермер хўжаликларида жорий этилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Махсарнинг асосий касалликларига қарши кураш чораларини ишлаб чиқиш бўйича ўтказилган тадқиқотларнинг натижалари асосида:

занг ва фузариоз касалликларига қарши «Витавакс» ва «Дивиденд» уруғдорилагичлари Тошкент вилоятидаги «Туркистон Сайитазимов Хабибулло» фермер хўжалигида 10 гектар ва Қашқадарё вилоятидаги «Келдиёр Бозор», «Махматкарим» фермер хўжаликларида 10-15 гектардан ҳамда «Қамай қорасув лалмиси” фермер хўжалигида эса 10 гектар майдонда жорий этилган («Ўзагрокимёҳимоя» акциядорлик жамиятининг 2018 йил 26 февралдаги 03-13/362-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида гектаридан 1,7-1,8 центнергача махсар ҳосилини сақлаб қолишга эришилган;

махсар уруғи экишдан олдин уруғдорилагич препаратлар билан дориланиб, сўнг ўсув даврида занг ва қўнғир доғланиш касалликларига қарши «Фалькон» ва «Титул» фунгицидлари Тошкент вилоятидаги «Туркистон Сайитазимов Хабибулло» ва Қашқадарё вилоятидаги «Келдиёр Бозор», «Қамай қорасув лалмиси» фермер хўжаликларида 10 гектарлик майдонларда жорий этилган (Қишлоқ ва сув хўжалиги вазирлигининг 2018 йил 16 апрелдаги, 02/23-235-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида гектаридан 2,4-3,6 центнергача махсар ҳосилини сақлаб қолишга эришилган.