Ханкелдиева Гузал Шеровнанинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Иқтисодиётни модернизациялаш шароитида корпорацияларни бошқаришнинг илмий-методологик асослари», 08.00.13–Менежмент (иқтисодиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2018.1.DSc/Iqt127.

Илмий маслаҳатчи: Гулямов Саидахрор Саидахмедович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, академик.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.27.06.2017.I.16.01.

Расмий оппонентлар: Йўлдошев Нуритдин Қурбонович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Хошимов Акром Абдиевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Суюнов Дилмурод Холмуродович, иқтисодиёт фанлари доктори, доцент.

Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: электроэнергетика тармоғида корпорацияларни бошқаришнинг илмий-методологик асосларини такомиллаштириш, бошқарув стратегиясини ташкилий-иқтисодий механизмларини ишлаб чиқиш бўйича илмий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

корпоратив тузилмаларда бошқарув қарорларининг рақобатбардошлик даражаси, ресурслар сиғими, иқтисодий самарадорлиги ва корхонани молиялаштириш коэффициенти кўрсаткичларини ўзаро мувофиқлаштиришга асосланган бошқарувнинг сифат даражасини комплекс баҳолаш алгоритми таклиф этилган;

корпорация бошқарув стратегиясининг ташкилий-иқтисодий механизми корпорациялар ривожланишининг умумжаҳон йўналишлари, электроэнергетика тармоғида корпоратив стратегия, бошқарувни ташкил этиш, бошқарув қарорлари, кадрлар фаолиятини ривожлантириш жиҳатидан такомиллаштирилган;

электроэнергетика тармоғида акциядорлик компанияларига инвестицияларни жалб қилиш механизмини такомиллаштириш, салоҳиятли инвесторлар ишончини орттириш орқали уларнинг капиталлашув даражасини ўстириш омиллари таъсирида корпорацияларни бошқаришда инвестицион самарадорликни баҳолаш услуби таклиф этилган;

электроэнергетика тармоғини корпоратив бошқаришда инновация модели таклиф этилган;

корпорацияларни бошқаришда мулк эгалари ва менежерларнинг корхонанинг даромадига бўлган манфаатларини рағбатлантириш номограммаси таклиф этилган;

мамлакатда электр энергияси истеъмолига бўлган талаб ва унинг ишлаб чиқариш ҳажмининг кўп вариантли узоқ муддатли (2030 йилга қадар) прогнозлари ишлаб чиқилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Иқтисодиётни модернизациялаш шароитида корпорацияларни бошқаришнинг илмий-методологик асослари бўйича олинган илмий натижалар асосида:

илғор хорижий тажрибаларни қиёсий ўрганиш асносида корпорацияларни инновацияга йўналтирилган алгоритми Ўзбекистон Республикаси «Ўзбекэнерго» АЖнинг фаолиятига жорий этилган («Ўзбекэнерго» АЖнинг 2018 йилнинг 18 мартдаги ЖО-01-21/1553-сон маълумотномаси). Бунда электроэнергетика тармоғи корхоналарида янги технологиялар яратишга йўналтирилган, иқтисодий жиҳатдан самарадор инновацион технологияларини танлаш, баҳолаш, уларни амалга ошириш жараёнларини бошқариш имконини берган;

республикамизда электр энергияси ишлаб чиқариш ва унинг истеъмолига бўлган талаб ҳажми бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида «Ўзбекэнерго» АЖнинг узоқ муддатли прогнозларини ишлаб чиқишда фойдаланилган («Ўзбекэнерго» АЖнинг 2018 йилнинг 18 мартдаги ЖО-01-21/1553-сон маълумотномаси). Бунинг натижасида электроэнергетика тармоғида узоқ муддатга мўлжалланган тараққиётни прогнозлаш услубини қўллаш эвазига анъанавий усулга нисбатан инновацион усулда 11,5% га сифат ўзгариши кузатилган;

корпорациялар ривожланишининг умумжаҳон йўналишлари ҳисобга олиниб, электроэнергетика тармоғида корпорация бошқарув стратегиясини шакллантиришнинг ташкилий-иқтисодий механизми «Ўзбекэнерго» АЖнинг фаолиятига жорий этилган («Ўзбекэнерго» АЖнинг 2018 йилнинг 18 мартдаги ЖО-01-21/1553-сон маълумотномаси). Электроэнергетика тармоғида бошқарув стратегиясини шакллантиришнинг ташкилий-иқтисодий механизмларини амалиётга жорий қилиш натижасида тармоқда самарадорлик 9,4% га ошишига эришилган;

электроэнергетика тармоғида корпорацияларни бошқаришда инвестицион самарадорликни баҳолаш услуби «Ўзбекэнерго» АЖнинг фаолиятига қўллаш учун таклиф этилган («Ўзбекэнерго» АЖнинг 2018 йилнинг 18 мартдаги ЖО-01-21/1553-сон маълумотномаси). Бунда инновацион усуллардан фойдаланиш бўйича берилган ушбу илмий таклифлардан электроэнергетика тармоғида интеграл самара асосида инновацион-инвестицион лойиҳанинг иқтисодий самарадорлигини ҳисоблаш услубиётини амалиётга жорий қилиш натижасида унумдорлик 7%га ортган;

электроэнергетика тармоғида инвестицион лойиҳалар самарасини баҳолашнинг асосий мезонлари ва тамойиллари бўйича илмий таклифлар «Ўзбекэнерго» АЖнинг фаолиятига жорий этилган («Ўзбекэнерго» АЖнинг 2018 йилнинг 18 мартдаги ЖО-01-21/1553-сон маълумотномаси). Бунда фойдани келгусидаги интеграл натижаларни қиёслаш ва пул маблағлари узлуксиз келиб тушишини назорат қилиш, лойиҳани амалга ошириш билан боғланган таваккалчилик омиллари таъсирини ҳисобга олиш, лойиҳани амалга оширишда тижорат, бюджет ва иқтисодий самарадорликнинг асосий кўрсаткичларини тизимлаштириш тамойиллари асослаб берилган. Бу эса иқтисодиётни модернизациялаш шароитида мамлакатимизда электроэнергетика тармоғида йирик корпоратив тузилмалар юзага келиши, инвестицион фаолиятнинг барқарор тараққиёти ва тармоқни янада ривожланишига жиддий таъсир кўрсатган;

электроэнергетика тармоғида корпоратив муносабатларининг барча иштирокчилари учун иқтисодий самарадорликни баҳолаш мезонлари ва усуллари «Ўзбекэнерго» АЖнинг фаолиятига жорий этилган («Ўзбекэнерго» АЖнинг 2018 йилнинг 18 мартдаги ЖО-01-21/1553-сон маълумотномаси). Электроэнергетика тармоғида корпоратив муносабатларининг барча иштирокчилари учун иқтисодий самарадорликнинг қиёсий афзаллиги асосидаги баҳолаш мезонлари ва усулларини амалиётга жорий қилиш натижасида самарадорликнинг ҳисоб-китобини амалга оширишда 17,0 фоиз тежамкорликка эришиш таъминланган;

халқаро тажрибаларни қиёсий ўрганиш асносида корпорацияларни бошқаришда мулк эгалари ва менежерларнинг корхонанинг даромадига бўлган манфаатларини рағбатлантириш модели «Ўзбекэнерго» АЖнинг фаолиятига таклиф этилган («Ўзбекэнерго» АЖнинг 2018 йилнинг  18 мартдаги ЖО-01-21/1553-сон маълумотномаси). Таклиф этилаётган моделга биноан электроэнергетика тармоғида менежерларни рағбатлантириш, уларнинг якуний натижани максималлаштиришга қўшган ҳиссаси баҳоланган.