Уразбаева Дилбар Абдуллаевнанинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Онкологик бемор аёлларнинг шахсий эмоционал соҳасига таъсир этишнинг психологик механизмлари», 19.00.04­–Тиббий ва махсус психология (психология фанлари)

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Psi6.

Илмий раҳбар: Нишонова Замира Таскараевна, психология фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.27.06.2017.Psi.01.07.

Расмий оппонентлар: Мухамедова Дилбар Гафурджановна, психология фанлари доктори, доцент; Ходжаев Абдивохид Валиевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор.

Етакчи ташкилот: Тошкент тиббиёт академияси.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: онкологик бемор аёллар шахсий эмоционал соҳасига таъсир этишнинг психологик механизмларини ўрганиш орқали бу тоифа беморларга тиббий-психологик хизмат сифатини оширишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

онкологик касалликлар ривожланиши, кечиши ва даволанишга таъсир этувчи бемор руҳий ҳолати, темперамент хусусиятлари, касалликка муносабат типлари, умумий кайфияти, индивидуал типологик хусусиятлари каби психологик омиллар аниқлаштирилган;

онкологик бемор аёлларнинг эмоционал соҳасига таъсир кўрсатиш илк бор психологик тадқиқотларнинг предмети сифатида миллий муҳитда ўрганилган, шунингдек сут бези саратони ташхиси қўйилган бемор аёллар учун мослаштирилган коррекцион тренинг машғулотлари орқали самарали таъсир қилиши илмий аниқланган;

онкологик бемор аёлларнинг эмоционал ҳолати ва касалликка муносабат типи боғлиқлигини ўрганувчи (Кайфияти йўқлик-субдепрессияни аниқлаш, Хавотирланиш даражасини аниқлаш, Бехтерев институтининг шахс сўровномалари) методикаларни амалиётда қўллашга оид таклиф ишлаб чиқилган;

онкологик бемор аёлларнинг шахсий эмоционал соҳасига психологик таъсир кўрсатиш механизмлари аниқланган ва уни амалга оширадиган психокоррекцион дастур ишлаб чиқилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Онкологик беморларнинг шахсий эмоционал соҳасига таъсир кўрсатишнинг психологик механизмлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:

онкологик касалликнинг ривожланиши, кечиши ва даволанишга таъсир этувчи психологик омиллар ҳақида аниқланган маълумотлар бўлғуси психологлар ва тиббиёт ходимларига назарий ва амалий машғулотларда етказилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2018 йил 26 февралдаги 89-03-874-сон маълумотномаси). Бу бўлғуси мутахассисларнинг онкологик беморлар билан ишлашга психологик тайёргарлигини ошириш, уларнинг касбий кўникмаларини ривожлантиришга хизмат қилган;

онкологик бемор аёллар эмоционал соҳасига таъсир кўрсатиш имкониятлари йўналишида тўпланган билимлар оммавий ахборот воситаларидаги чиқишларда кенг халқ оммасига етказилган (2017 йил 28 октябрь Хоразм радиоканали, 2017 йил 31 октябрь Хоразм телеканали). Натижада онкология ташхиси қўйилган беморлар, уларнинг оила аъзолари, яқинлари тиббий-психологик саводхонлик даражаси оширилиб, касалликка нисбатан стереотип қарашларни бартараф этиш самарадорлиги оширилган;

онкологик беморларнинг шахсий эмоционал соҳасига психологик таъсир кўрсатиш механизмларини мужассамлаштирган коррекцион дастур ишлаб чиқилган ва соғлиқни сақлаш амалиётига татбиқ қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2018 йил 22 январдаги 8 н-д/12-сон маълумотномаси). Натижада онкология соҳасида хизмат қилаётган тиббиёт ходимлари олдида турган бемор психологик ҳолатини ташхис қилиш, уларнинг эмоционал соҳасига психокоррекцион таъсир кўрсатиш ва психопрофилактика усули такомиллаштирилган, ўзига хос даво самараси оширилган, анънавий усулдан кескин фарқ қилиб, муаммонинг амалий ечими масалаларини ҳал қилишда фойдаланилган.