Маъмуров Баҳодир Бахшуллаевичнинг

фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Бўлажак ўқитувчиларда акмеологик ёндашув асосида таълим жараёнини лойиҳалаш  кўникмаларини ривожлантириш тизими», 13.00.01–Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи (педагогика фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.2.DSc/Ped31.

Илмий маслаҳатчи: Сафарова Рохат Гайбиллаевна, педагогика фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон педагогика фанлари илмий-тадқиқот институти.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, DSc.27.06.2017.Ped.26.01.

Расмий оппонентлар: Ибрагимов Холбой Ибрагимович, педагогика фанлари доктори, профессор; Муслимов Нарзулло Алиханович, педагогика фанлари доктори, профессор; Маҳмудов Абдуҳалим Ҳамидович, педагогика фанлари доктори.

Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади:  бўлажак ўқитувчиларда акмеологик ёндашув асосида ўқув жараёнини лойиҳалаш кўникмаларини ривожлантиришнинг дидактик шарт-шароитлари, мазмуни, механизмлари ва педагогик тизимини ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

акмеологик ёндашувга таянган ҳолда бўлажак ўқитувчиларнинг ўқув жараёнини лойиҳалашга оид педагогик фаолиятга тайёрлашнинг таркибий қисмлари (янгилик яратишга интилувчанлик, педагогик вазифаларни оқилона ҳал этиш, ўз фаолиятини мустақил лойиҳалай олиш) касбий ижодий вазифаларни ҳал этишга имкон берувчи фикрий вазиятларни ташкил этиш асосида такомиллаштирилган;

бўлажак ўқитувчиларда ўқув жараёнини лойиҳалаш компетентлигини ривожлантириш технологиясининг ташкилий шакллари (тадқиқотчилик, мустақил изланиш, вазиятларни лойиҳалаштира олиш, моделлаштириш, ягона эталонга келтириш, конструкциялаш) лойиҳалаш  алгоритмик-йўриқномаларни (дарснинг ўқув мақсадлари, дарс жараёни мазмуни, ўқитиш жараёни) ишлаб чиқиш асосида такомиллаштирилган;

бўлажак ўқитувчиларда шахсга йўналтирилган таълим жараёнини конструктив лойиҳалаш кўникмаларини когнитив қобилиятлар (билимларни ривожлантириш, ўзининг қарашлари, эътиқоди, лаёқати)нинг мавжуд даражасини акмиологик характердаги алгоритмик-йўриқномаларни қўллаш асосида такомиллаштирилган;

бўлажак ўқитувчиларда ўқув жараёнини лойиҳалаш компетентлигини ривожлантириш тизими касбий креатив фаолликни шакллантириш принципига устуворлик бериш асосида ишлаб чиқилган;

акмеологик ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг таълим жараёнини лойиҳалашга тайёрлашнинг етакчи педагогик омиллари (дидактик вазиятларни лойиҳалаштириш, ўқув жараёнини аниқ лойиҳалар асосида ташкил этиш, билимларни мустаҳкамлаш вазиятларини ишлаб чиқиш, қулай педагогик шарт-шароитларни излаб топиш, илғор халқаро тажрибалар) шахсга йўналтирилган таълим жараёнига устуворлик бериш асосида аниқлаштирилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Бўлажак ўқитувчиларда акмеологик ёндашув асосида таълим жараёнини лойиҳалаш  кўникмаларини ривожлантириш тизими  бўйича олинган илмий натижалар асосида:

бакалавриат таълим йўналишлари: педагогика ва психология, мактабгача ва бошланғич таълим ҳамда магистратуранинг педагогика, бошланғич таълим, жисмоний маданият мутахассисликлари давлат таълим стандарти (“Ўзстандарт” агентлигида 2015 йилда O`z.DSt 36.1998:2015-қайд рақами билан рўйхатга олинган) мазмунига акмеологик ёндашув асосида ўқув жараёнини лойиҳалаш бўйича тавсиялар киритилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 30 августдаги 08.89-03-1757-сон маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчиларда таълим жараёнини лойиҳалаш кўникмаларини ривожлантиришга йўналтирилган педагогик жараённинг акмеологик модели когнитив қобилиятлар (билимларни ривожлантириш, ўзининг қарашлари, эътиқоди, лаёқати)нинг мавжуд даражасини ташхислаш ва коррекциялаш методларини қўллаш асосида такомиллаштирилган;

“Педагогика” энциклопедиясининг I, II, III жилдларида (“Ўзбекистон миллий энциклопедияси” давлат нашриёти томонидан 2015–2017 йилларда чоп этилган) акмеологик ёндашувга оид муаллифлик ғояларига таянган ҳолда мавзу доирасида педагогик атамаларнинг мазмуни ёритилган. Натижада бўлажак ўқитувчиларда ўқув жараёнини лойиҳалаш компетентлигини ривожлантириш тизими касбий креатив фаолликни шакллантириш принципи асосида ишлаб чиқилган; бўлажак ўқитувчиларни акмеологик ёндашув асосида таълим жараёнини лойиҳалашга тайёрлашнинг етакчи педагогик омиллари (дидактик вазиятларни лойиҳалаштириш, ўқув жараёнини аниқ лойиҳалар асосида ташкил этиш, билимларни мустаҳкамлаш вазиятларини ишлаб чиқиш, қулай педагогик шарт-шароитларни излаб топиш, илғор халқаро тажрибалар) шахсга йўналтирилган таълим жараёнига устуворлик бериш асосида аниқлаштирилган;.

педагогик таълим жараёнида педагогика назарияси курсини бойитишга хизмат қиладиган илмий ёндашувларни ўз ичига олган “Бўлажак ўқитувчиларда акмеологик ёндашув асосида таълим жараёнини лойиҳалаш кўникмаларини ривожлантириш тизими” ва “Акмеологик ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларнинг педагогик фаолиятга тайёрлаш” номли монографиялар яратилиб, монографияларда баён қилинган назарий ёндашувлардан педагогика назарияси ва амалиётидан  ўқув ресурсларини яратишда  фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2017 йил 30 августдаги 89-03-1757-сон маълумотномаси). Натижада бўлажак ўқитувчиларнинг акмеологик ёндашувга таянган ҳолда ўқув жараёнини лойиҳалашга оид педагогик фаолиятга тайёрлашнинг таркибий қисмлари (янгилик яратишга интилувчанлик, педагогик вазифаларни оқилона ҳал этиш, ўз фаолиятини мустақил лойиҳалай олиш) касбий ижодий вазифаларни ҳал этишга имкон берувчи фикрий вазиятларни ташкил этиш асосида такомиллаштирилган.